Αυτή την εβδομάδα θα αρχίσει και επίσημα η εκστρατεία ενόψει των βουλευτικών εκλογών στην Ισπανία, μια χώρα μεταμορφωμένη από την οικονομική κρίση, είκοσι ημέρες πριν από την πιο αβέβαιη αναμέτρηση στην ιστορία της νεαρής δημοκρατίας, με τον απερχόμενο συντηρητικό πρωθυπουργό Μαριάνο Ραχόι να απειλείται από τρεις αντιπάλους.

«Αυτές είναι οι πιο αμφίρροπες εκλογές» στη χώρα μέχρι σήμερα, επισήμανε μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Μανουέλ Μοστάθα, ο επιχειρησιακός διευθυντής της εταιρείας δημοσκοπήσεων Sigma Dos, που δεν είναι σε θέση να προβλέψει το νικητή—καθώς, σύμφωνα με ορισμένες σφυγμομετρήσεις, το ποσοστό των αναποφάσιστων ξεπερνάει το 20%.

Τρεις υποψήφιοι, παντελώς άσημοι πριν από μόλις τέσσερα χρόνια, αναδείχθηκαν εξαιτίας της οικονομικής κρίσης και βρίσκονται ήδη στους βατήρες εκκίνησης της εκστρατείας, που ξεκινά τυπικά το βράδυ της Πέμπτης.

Χθες βράδυ έλαβαν μέρος σε ένα πρώτο «ντιμπέιτ 2.0» στο Διαδίκτυο το οποίο οργάνωσε η εφημερίδα El País: ο καθηγητής Πάμπλο Ιγκλέσιας, 37 ετών, επικεφαλής του κόμματος της ριζοσπαστικής αριστεράς Podemos («Μπορούμε»)· ο δικηγόρος Άλμπερτ Ριβέρα, 36 ετών, ιδρυτής του κεντροδεξιού, φιλελεύθερου και σχετικά προοδευτικού σε κοινωνικά ζητήματα κόμματος Ciudadanos («Πολίτες»)· και ο Πέδρο Σάντσεθ, ο λεγόμενος και «ωραίος», 43 ετών, ο γενικός γραμματέας του Σοσιαλιστικού Κόμματος (PSOE), που ενσαρκώνει την διαδικασία ανανέωσης του κόμματος αυτού.

Απέναντί τους είναι ο Μαριάνο Ραχόι, 60χρονος νομικός, επικεφαλής της απερχόμενης κυβέρνησης, που μοιάζει να έχει φθαρεί από την κρίση, την ακόμη πολύ υψηλή ανεργία —πλήττει πάνω από το 21% του ενεργού πληθυσμού— και τα αλλεπάλληλα σκάνδαλα διαφθοράς τα οποία σπίλωσαν την εικόνα του Λαϊκού Κόμματος (PP) κι ολόκληρου του πολιτικού και οικονομικού κατεστημένου.

Σύμφωνα με τη Sigma Dos, το PP παραμένει μολαταύτα το επικρατέστερο (27,1% των προθέσεων ψήφου, από 44,6% το 2011), ακολουθούμενο από το Σιουδαδάνος (23%), το PSOE (20,2%) και το Ποδέμος (16,2%). Μια άλλη δημοσκόπηση, της εταιρείας Metroscopia, αποτυπώνει μια πολύ διαφορετική εικόνα, με τις διαφορές των τριών κομμάτων να είναι οριακές όσον αφορά τις προθέσεις ψήφου: 22,7% για το PP, 22,6% για το Σιουδαδάνος, 22,5% για τους Σοσιαλιστές, και 17,1% για το Ποδέμος.

Η σεναριολογία για την επομένη των εκλογών ήδη δίνει και παίρνει: το αποτέλεσμα ενδέχεται να αναγκάσει κάποια από τα κόμματα αυτά να σχηματίσουν συμμαχίες για να κυβερνήσουν, ένα σενάριο α λα ιταλικά, με το Σιουδαδάνος να αναμένεται ότι ουσιαστικά θα κρίνει εάν θα κυβερνήσει το PP ή το PSOE—παρότι ο ηγέτης του διαψεύδει κατηγορηματικά κάθε τέτοιο ενδεχόμενο.

Η κατάσταση που διαμορφώνεται δεν έχει προηγούμενο στην Ισπανία, όπου η κυριαρχία του δικομματισμού ουδέποτε είχε αμφισβητηθεί από το 1982. Σ’ αυτήν προστίθενται αστάθμητες μεταβλητές, όπως οι ενδεχόμενες συνέπειες των επιθέσεων στο Παρίσι στις διαθέσεις των ψηφοφόρων, ή ο αυτονομιστικός πυρετός που ανεβαίνει στην Καταλονία, όπου το τοπικό κοινοβούλιο ενέκρινε την 9η Νοεμβρίου μια απόφαση υπέρ της αυτονόμησης της περιοχής.

Απέναντι στην όλο και εντονότερη αβεβαιότητα ο ηγέτης της απερχόμενης δεξιάς κυβέρνησης θα βασίσει τη δική του προεκλογική καμπάνια στην «ασφάλεια» και την «εμπειρία» του ιδίου και του κόμματός του, σημείωσε ο επικεφαλής της εκστρατείας του Χόρχε Μοράγας στον Τύπο. Με τον όρο «ασφάλεια» η κυβέρνηση αναφέρεται τόσο στην εργασιακή ασφάλεια και την αντιμετώπιση της ανεργίας, όσο και στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, εξήγησε ο ίδιος. Ενώ η χρήση του όρου «εμπειρία» αναφέρεται σε μια κυβερνητική ομάδα «επαρκή», η οποία παίρνει «στην Ισπανία στα σοβαρά» — ένα σύνθημα που αφήνει να εννοηθεί ότι το PP θεωρεί τους αντιπάλους του ερασιτέχνες.

Γι’ αυτό ακριβώς ο Ραχόι αρνήθηκε να συμμετάσχει στο χθεσινοβραδινό πρώτο ντιμπέιτ.

Ο Ραχόι θα αντιμετωπίσει πάντως την 14η Δεκεμβρίου σε μια συζήτηση τον «επικεφαλής της αντιπολίτευσης» Πέδρο Σάντσεθ, και μόνον αυτόν, καθώς από τα άλλα τρία κόμματα το PSOE είναι το μόνο που καταλαμβάνει έδρες στο ισπανικό κοινοβούλιο, όπως εξήγησε το κυβερνών κόμμα.

Χθες υπέστη την μια επίθεση μετά την άλλη, χωρίς να μπορεί να ανταποδώσει: για ζητήματα όπως η διαφθορά, η μεταρρύθμιση στις εργασιακές σχέσεις η οποία οδήγησε σε συμβάσεις εργασίας «το 90% των οποίων έχουν διάρκεια μικρότερη της μιας εβδομάδας» στην Ισπανία, τη «δεύτερη χώρα στην Ευρώπη σε ό,τι αφορά τις ανισότητες μετά τη Λετονία», αλλά και όπως η αυτονομιστική κρίση στην Καταλονία. «Αν μείνει ο Ραχόι, ακόμη και η Βαγιαδολίδ θα θέλει να αυτονομηθεί» από την Ισπανία, σχολίασε ειρωνικά ο Ιγκλέσιας.

Ο Ραχόι αγνόησε σήμερα τις επικρίσεις εναντίον του, πιστός στις συνήθειές του, εκφράζοντας την ικανοποίησή του για την ανάκαμψη της ισπανικής οικονομίας, καθώς η ανάπτυξη αναμένεται να υπερβεί το 3% του ΑΕΠ φέτος. «Αρχίζουμε να έχουμε περισσότερους πόρους», σημείωσε. Οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι μισθοί των οποίων παρέμεναν παγωμένοι από το 2010, έλαβαν τον Νοέμβριο μια έκτακτη επιπλέον αμοιβή και θα λάβουν μια δεύτερη στις αρχές Δεκεμβρίου. Ο Ραχόι εξάλλου υποσχέθηκε τις τελευταίες ημέρες ότι θα μειώσει σταδιακά τους φόρους εισοδήματος και ότι θα δημιουργηθούν δύο εκατομμύρια θέσεις εργασίας ως το 2020.