Το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ ανακοίνωσε ότι δεν θα συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις του αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, είτε αυτό σημαίνει απώλεια ομοσπονδιακής χρηματοδότησης είτε όχι.
«Καμία κυβέρνηση, ανεξαρτήτως του κόμματος που βρίσκεται στην εξουσία, δεν θα πρέπει να υπαγορεύει τι μπορούν να διδάσκουν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια», δήλωσε ο πρόεδρος του Χάρβαρντ, Άλαν Γκάρμπερ, σε επιστολή που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο του πανεπιστημίου.
Λίγο αφότου το Χάρβαρντ αρνήθηκε να συμμορφωθεί με τον ευρύ κατάλογο απαιτήσεων του Λευκού Οίκου, που περιλάμβανε οδηγίες για τη λειτουργία, τις προσλήψεις και τη διδασκαλία, η κυβέρνηση Τραμπ «πάγωσε» 2,2 δισ. δολάρια ομοσπονδιακών κονδυλίων προς το ίδρυμα.
Πολλοί φοιτητές και απόφοιτοι χαιρέτισαν την απόφαση του πανεπιστημίου να υπερασπιστεί τις θέσεις του, παρά τις συνέπειες. Ο πρώην πρόεδρος, Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος είναι και απόφοιτος του Χάρβαρντ, χαρακτήρισε την κίνηση του Τραμπ «αδέξια» και επαίνεσε το πανεπιστήμιο ως «παράδειγμα για άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα».
Ωστόσο, με δισεκατομμύρια να διακυβεύονται, η μάχη για το ηθικό πλεονέκτημα ίσως να αποτελεί απλώς την αρχή σε έναν μακροχρόνιο «πόλεμο φθοράς» ανάμεσα στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση και την ανώτατη εκπαίδευση.
Οι επιθέσεις του Τραμπ προς το Χάρβαρντ δεν είναι μεμονωμένες, η κυβερνητική ομάδα για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού έχει ταυτοποιήσει τουλάχιστον 60 πανεπιστήμια για περαιτέρω έλεγχο.
Το επίδικο ζήτημα, σύμφωνα με την κυβέρνηση, είναι οι φιλοπαλαιστινιακές διαμαρτυρίες που έλαβαν χώρα πέρυσι σε πανεπιστημιουπόλεις ανά τη χώρα και, όπως ισχυρίζεται η διοίκηση Τραμπ, συνέβαλαν στην παρενόχληση Εβραίων φοιτητών.
Τον περασμένο μήνα, το Πανεπιστήμιο Columbia συμφώνησε με πολλές από τις απαιτήσεις της κυβέρνησης μετά τις διαδηλώσεις, αφού πρώτα η κυβέρνηση «έκοψε» 400 εκατ. δολάρια από τη χρηματοδότηση.
Το Χάρβαρντ επίσης προχώρησε σε κάποιες υποχωρήσεις. Συμφώνησε να συνεργαστεί με την κυβερνητική ομάδα καταπολέμησης του αντισημιτισμού. Το πανεπιστήμιο απέλυσε τους επικεφαλής του Κέντρου Μεσανατολικών Σπουδών και ανέστειλε τη λειτουργία της Πρωτοβουλίας Θρησκεία, Σύγκρουση και Ειρήνη, ύστερα από κατηγορίες για προκατάληψη κατά του Ισραήλ.
Τον Ιανουάριο, το Χάρβαρντ διευθέτησε εξωδικαστικά δύο αγωγές που είχαν καταθέσει Εβραίοι φοιτητές για περιστατικά αντισημιτισμού. Το πανεπιστήμιο δεν παραδέχθηκε κανένα παράπτωμα και δήλωσε ότι η συμφωνία δείχνει τη δέσμευσή του να στηρίξει τους Εβραίους φοιτητές και το προσωπικό του.
Ωστόσο, την Παρασκευή, το πανεπιστήμιο έθεσε όριο, αρνούμενο να ικανοποιήσει τον πλήρη κατάλογο απαιτήσεων του Λευκού Οίκου.
Η Σαμαία Έβανς, φοιτήτρια του Χάρβαρντ, ακτιβίστρια και μέλος της Οργάνωσης Αντίστασης Αφρικανών και Αφροαμερικανών του πανεπιστημίου, δήλωσε ότι αυτή η απόφαση ήταν «θέμα χρόνου».
«Το Χάρβαρντ θα κάνει μόνο αυτό για το οποίο λογοδοτεί», δήλωσε στο BBC. Υπέδειξε τις πρόσφατες διαμαρτυρίες εντός της πανεπιστημιούπολης, καθώς και την εκτενή κριτική προς τη συμφωνία του Columbia με την κυβέρνηση Τραμπ, ως παράγοντες πίεσης προς τη διοίκηση.
«Ξέρουν ότι θα υπάρξει δημόσια κατακραυγή αν υποχωρήσουν», δήλωσε η Έβανς.
«Θα ήταν ασυνήθιστο για το Χάρβαρντ να πράξει κάτι που δεν εξυπηρετεί το ίδιο το συμφέρον του», συμπλήρωσε.
Με ένα ταμείο ύψους 53,2 δισ. δολαρίων, μεγαλύτερο από το ΑΕΠ ορισμένων μικρών χωρών, το Χάρβαρντ είναι ικανό να αντέξει την καταιγίδα. Ωστόσο, ειδικοί λένε ότι εξακολουθεί να βρίσκεται υπό πίεση.
«Οι περισσότεροι πολιτικοί αντιλαμβάνονται τα ιδρυματικά αποθεματικά ως έναν λογαριασμό όψεως ή μια χρεωστική κάρτα από την οποία μπορείς να σηκώσεις χρήματα και να τα χρησιμοποιήσεις όπως θέλεις», δήλωσε ο Στίβεν Μπλουμ, εκπρόσωπος του Αμερικανικού Συμβουλίου για την Εκπαίδευση. «Αλλά δεν είναι έτσι», συμπληρώνει.
Παρότι το ταμείο του Χάρβαρντ προκαλεί δέος, το 70% του είναι δεσμευμένο για συγκεκριμένα έργα, κάτι σύνηθες για τα πανεπιστημιακά αποθεματικά, σύμφωνα με τον κ. Μπλουμ.
Το Χάρβαρντ οφείλει να χρησιμοποιήσει τα χρήματα όπως υπέδειξαν οι δωρητές, αλλιώς διατρέχει νομικούς κινδύνους.
Και τα λειτουργικά έξοδα του πανεπιστημίου είναι τεράστια, ο προϋπολογισμός του για το 2024 ανήλθε σε 6,4 δισ. δολάρια. Περίπου το ένα τρίτο καλύπτεται από το ταμείο, ενώ το 16% προέρχεται από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, κυρίως για προγράμματα που αποσκοπούν στο δημόσιο συμφέρον, όπως η βιοϊατρική έρευνα.
Ο Μπλουμ σημείωσε ότι ο «χρυσός κανόνας» για τη διαχείριση αποθεματικών είναι πως τα πανεπιστήμια δεν πρέπει να δαπανούν πάνω από το 5% του ετήσιου συνόλου τους. Για να καλυφθεί η απώλεια των 2 δισ., το Χάρβαρντ θα πρέπει να αυξήσει το αποθεματικό του κατά 40 δισ. δολάρια.
«Δεν βρίσκεις 40 δισεκατομμύρια κάτω από μια πέτρα», είπε ο Μπλουμ.
Και η πίεση ενδέχεται να ενταθεί, αν ο Τραμπ πραγματοποιήσει την απειλή του να αφαιρέσει το φορολογικό καθεστώς απαλλαγής του Χάρβαρντ. Το καθεστώς αυτό βοηθά το πανεπιστήμιο να αποφύγει την καταβολή φόρων επί των επενδύσεων και της ακίνητης περιουσίας του. Το Χάρβαρντ διαθέτει εγκαταστάσεις στην ευρύτερη περιοχή της Βοστώνης και, σύμφωνα με το Bloomberg, εξοικονόμησε 158 εκατ. δολάρια σε φόρους ακινήτων το 2023.
Η κατάσταση αυτή έχει οδηγήσει κάποιους φοιτητές να αμφιβάλλουν για τη μακροπρόθεσμη αντοχή του πανεπιστημίου.
«Η κυβέρνηση έχει ακόμη τρόπους να επιτεθεί στο Χάρβαρντ, και δεν είμαι αισιόδοξος ότι θα σταματήσει μετά τις περικοπές των 2,2 δισ. δολαρίων», δήλωσε ο Μάθιου Τόμπιν, ακαδημαϊκός εκπρόσωπος του φοιτητικού συμβουλίου του Χάρβαρντ.
Ο Τόμπιν χαρακτήρισε προσχηματική την αιτιολόγηση της κυβέρνησης ότι οι απαιτήσεις της αποσκοπούν στην ενίσχυση του πανεπιστημίου.
«Είναι επίθεση κακής πίστης», είπε στο BBC. «Οι περικοπές στη χρηματοδότηση σχετίζονται με την επιθυμία του Τραμπ να πλήξει ένα ίδρυμα που θεωρεί φιλελεύθερο και να αποκτήσει περισσότερο έλεγχο στο τι διδάσκεται και πώς οι φοιτητές μαθαίνουν και σκέφτονται», ανέφερε χαρακτηριστικά.
