Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι, όταν ένας άνθρωπος πεθαίνει, η ψυχή του μεταφέρεται από τον Χάροντα, τον βαρκάρη του Άδη, στον Κάτω Κόσμο μέσω του ποταμού με την ονομασία Στυξ.

Ίσως υπάρχει μια δόση αλήθειας σε αυτόν τον μύθο, καθώς πρόσφατες επιστημονικές έρευνες υποδεικνύουν ότι μια ψυχεδελική νευροχημική ουσία θα μπορούσε να λειτουργεί ως «μεταφορέας» της ανθρώπινης ψυχής προς τη μετά θάνατον ζωή.

Η ουσία αυτή, γνωστή ως DMT (N,N-Διμεθυλοτρυπταμίνη), είναι ένα μόριο που υπάρχει σε φυτά, ζώα και πιθανώς στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Όταν καταναλώνεται, προκαλεί ισχυρές οπτικές και ακουστικές παραισθήσεις.

Ερευνητές του Imperial College London ανακάλυψαν ενδείξεις ότι το DMT μπορεί να συνδέεται με τις έντονες παραισθήσεις που βιώνουν άτομα κατά τις Εμπειρίες Κοντά στον Θάνατο (NDEs), οι οποίες συχνά περιλαμβάνουν οράματα νεκρών συγγενών, εικόνες του παραδείσου ή ακόμα και φωνές που αποδίδονται στον Θεό.

Η σχέση DMT και εμπειριών κοντά στον θάνατο

Η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ομοιότητες μεταξύ των NDEs και των εμπειριών ανθρώπων που έχουν λάβει DMT, υποδηλώνοντας ότι ο εγκέφαλος ενδέχεται να απελευθερώνει αυτήν την ουσία λίγο πριν από τον θάνατο.

Ο David Luke, αναπληρωτής καθηγητής ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο του Greenwich, ανέφερε ότι υπάρχουν ενδείξεις για την αυξημένη παραγωγή DMT στον ανθρώπινο εγκέφαλο κατά τη στιγμή του θανάτου. Παρόλο που η απελευθέρωσή του έχει τεκμηριωθεί μόνο σε ζώα, οι επιστήμονες εκτιμούν ότι το ίδιο συμβαίνει και στους ανθρώπους.

Σύμφωνα με την Daily Mail, μελέτες σε αρουραίους έχουν δείξει ότι ο εγκέφαλός τους παράγει DMT και το απελευθερώνει σε μεγάλες ποσότητες λίγο πριν από τον θάνατο. Δεδομένου ότι πολλές γνωστικές λειτουργίες των αρουραίων είναι παρόμοιες με των ανθρώπων, αυτό αποτελεί ισχυρή ένδειξη ότι μπορεί να ισχύει και για τον άνθρωπο.

Ωστόσο, η νευροεπιστήμονας, Amy Reichelt, προειδοποιεί ότι τα ζώα μεταβολίζουν τους νευροδιαβιβαστές με διαφορετικούς τρόπους από τον άνθρωπο. Συνεπώς, απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να επιβεβαιωθεί η σχέση μεταξύ DMT και των παραισθήσεων που βιώνουν οι άνθρωποι πριν από τον θάνατο.

Επιστημονικά πειράματα και συγκρίσεις

Οι ερευνητές του Imperial College London μελέτησαν τις ομοιότητες μεταξύ της κατάστασης που προκαλεί το DMT και των NDEs, χορηγώντας την ουσία σε 13 εθελοντές. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν ένα καθιερωμένο τεστ αξιολόγησης των NDEs και τα αποτελέσματα, που δημοσιεύθηκαν το 2018 στο περιοδικό Frontiers in Psychology, έδειξαν εντυπωσιακή ομοιότητα μεταξύ των δύο εμπειριών.

Το 2023, ο David Luke συμμετείχε σε νέα μελέτη όπου εξετάστηκε η εμπειρία ενός ατόμου που είχε βιώσει τόσο μια NDE όσο και ένα ψυχεδελικό «ταξίδι» υπό την επήρεια 5-MeO-DMT, μιας ουσίας παρόμοιας με το DMT αλλά με ηπιότερες και πιο βραχύχρονες επιδράσεις.

Η έρευνα διαπίστωσε ότι οι εμπειρίες ήταν κατά πολύ συγκρίσιμες, καθώς περιελάμβαναν κοινά χαρακτηριστικά όπως η αίσθηση εισόδου σε άλλους κόσμους, η συνάντηση οντοτήτων (ευεργετικών ή απειλητικών), η εμπειρία συναισθησίας, η αναδρομή σε προγεννητικές καταστάσεις και η αίσθηση ονείρου με αυξημένη διαύγεια.

Παρ’ όλα αυτά, υπήρχαν σημαντικές διαφορές. Οι NDEs περιλάμβαναν μοναδικά στοιχεία όπως η συνάντηση με νεκρούς, η ανασκόπηση της ζωής (όπου το άτομο βλέπει τη ζωή του να περνά μπροστά από τα μάτια του) και η αίσθηση ενός «ορίου» μεταξύ ζωής και θανάτου, που συχνά περιγράφεται ως ένα φωτεινό λευκό φως ή μια πύλη χωρίς επιστροφή.

Αυτές οι διαφορές δείχνουν ότι οι NDEs ενδέχεται να μην εξηγούνται πλήρως από την επίδραση του DMT, αν και η ουσία αυτή μπορεί να διαδραματίζει ρόλο στο φαινόμενο.

Παρόλο που η μελέτη αμφισβητεί την υπόθεση ότι το DMT είναι αποκλειστικά υπεύθυνο για τις NDEs, οι ερευνητές αναγνωρίζουν ότι μπορεί να αποτελεί μέρος του νευροχημικού παζλ που συμβαίνει στον εγκέφαλο τη στιγμή του θανάτου.

Ο David Luke εξηγεί ότι ο εγκέφαλος περνά από μια σειρά νευροχημικών αλλαγών, όπως αυξήσεις στη σεροτονίνη και τη νοραδρεναλίνη, που ρυθμίζουν τη διάθεση, τα συναισθήματα και το στρες. Το DMT μπορεί επίσης να εμπλέκεται σε αυτή τη διαδικασία.

Η ύπαρξη του DMT έχει ήδη επιβεβαιωθεί στο ανθρώπινο αίμα, στα ούρα και στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό, γεγονός που υποδηλώνει ότι πιθανώς υπάρχει και στον εγκέφαλο. Ωστόσο, απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να προσδιοριστεί αν αυτό το ψυχεδελικό μόριο όντως παίζει ρόλο στη μετάβαση από τη ζωή στον θάνατο.

Οι επιστήμονες συνεχίζουν να εξετάζουν αυτή τη νευροχημική ουσία, με στόχο να αποκαλύψουν εάν αποτελεί πραγματικά τον «βαρκάρη» της ψυχής προς το επέκεινα.