Η Συρία ζει ιστορικές στιγμές καθώς το καθεστώς του Μπασάρ αλ-Άσαντ, που κυβερνούσε τη χώρα για περισσότερα από 50 χρόνια μέσω της οικογένειάς του, κατέρρευσε. Οι εξελίξεις ήταν ραγδαίες και απροσδόκητες, με τους αντάρτες να εισέρχονται στη Δαμασκό και να κηρύσσουν τη χώρα ελεύθερη. Ας δούμε τα γεγονότα που οδήγησαν στην πτώση του καθεστώτος.

Η αρχή της πτώσης

Η κατάρρευση ξεκίνησε στις 27 Νοεμβρίου 2024, όταν η οργάνωση Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS), σε συνεργασία με άλλες συμμαχικές φατρίες, εξαπέλυσε μια συντονισμένη στρατιωτική επιχείρηση με την ονομασία «Επιχείρηση Αποτροπή της Επιθετικότητας». Οι αντάρτες κινήθηκαν γρήγορα, καταλαμβάνοντας αρχικά το Χαλέπι, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Συρίας, και στη συνέχεια προχώρησαν προς τις κεντρικές περιοχές της χώρας.

Μέσα σε λίγες ημέρες, πόλεις όπως η Χάμα και η Χομς, που αποτελούν σύμβολα της επανάστασης, έπεσαν στα χέρια των ανταρτών. Η προέλαση ολοκληρώθηκε στις 7 Δεκεμβρίου με την κατάληψη της Δαμασκού, χωρίς ουσιαστική αντίσταση από τις κυβερνητικές δυνάμεις.

Γιατί κατέρρευσε το καθεστώς;

Η ταχύτατη πτώση του καθεστώτος Άσαντ δεν ήταν τυχαία. Η Συρία βρισκόταν ήδη σε βαθιά οικονομική κρίση, με την πλειοψηφία του πληθυσμού να παλεύει για την επιβίωσή της. Η υποστήριξη του Άσαντ από τη Ρωσία και το Ιράν είχε μειωθεί δραματικά. Η Ρωσία ήταν απορροφημένη από τον πόλεμο στην Ουκρανία, ενώ το Ιράν αντιμετώπιζε επιθέσεις από το Ισραήλ που αποδυνάμωσαν τις δυνάμεις του στην περιοχή.

Ο στρατός της Συρίας, που είχε ήδη υποστεί χρόνια αποδυνάμωσης λόγω του πολέμου, δεν είχε τη δυνατότητα να αντισταθεί. Αναφορές μιλούν για στρατιώτες που εγκατέλειπαν τις θέσεις τους, παραδίδοντας τον εξοπλισμό τους στους αντάρτες, ενώ άλλοι διέφυγαν σε γειτονικές περιοχές.

Η πτώση της Δαμασκού και η φυγή του Άσαντ

Η Δαμασκός, η καρδιά της εξουσίας του καθεστώτος, παραδόθηκε χωρίς ουσιαστική μάχη. Οι αντάρτες κατέλαβαν στρατηγικές θέσεις, όπως το διεθνές αεροδρόμιο, ενώ απελευθέρωσαν χιλιάδες κρατούμενους από τη φυλακή Σάινταγια, γνωστή για τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διέπραττε το καθεστώς.

Ο ίδιος ο Μπασάρ αλ-Άσαντ φέρεται να εγκατέλειψε τη χώρα την ώρα που οι αντάρτες εισέρχονταν στη Δαμασκό. Οι ακριβείς συνθήκες της φυγής του παραμένουν άγνωστες, αλλά πληροφορίες αναφέρουν ότι αναχώρησε από το αεροδρόμιο της Δαμασκού με πτήση προς τη Μόσχα. Η τύχη του παραμένει αβέβαιη, καθώς κυκλοφορούν αντικρουόμενες φήμες για την κατάστασή του.

Η επόμενη μέρα για τη Συρία

Η πτώση του καθεστώτος Άσαντ δημιούργησε έντονη αβεβαιότητα για το μέλλον της Συρίας. Ο ηγέτης της HTS, Αμπού Μοχάμεντ αλ-Τζολανί, δήλωσε ότι οι κρατικοί θεσμοί θα συνεχίσουν να λειτουργούν υπό την εποπτεία του πρωθυπουργού, Μοχάμαντ Τζαλάλι, μέχρι να σχηματιστεί μια μεταβατική κυβέρνηση. Παράλληλα, τόνισε ότι η νέα Συρία θα είναι μια χώρα «για όλους, ανεξαρτήτως θρησκείας και κοινωνικής τάξης».

Ωστόσο, η κατάσταση παραμένει εύθραυστη. Το πολιτικό κενό, οι διχασμοί στις αντιπολιτευόμενες δυνάμεις και οι διεθνείς πιέσεις ενδέχεται να δημιουργήσουν νέα προβλήματα στη διαδικασία μετάβασης.

Η διεθνής αντίδραση

Οι διεθνείς αντιδράσεις ήταν ανάμεικτες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δήλωσαν ότι παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις και κάλεσαν για μια ειρηνική μετάβαση εξουσίας. Η Τουρκία, που υποστήριξε την επίθεση των ανταρτών, ζήτησε την άμεση δημιουργία μιας νέας κυβέρνησης. Η Ρωσία και το Ιράν, παρά την αποδυναμωμένη τους θέση, τόνισαν την ανάγκη για πολιτική λύση στη Συρία.

Παράλληλα, το Ισραήλ δήλωσε ότι η πτώση του καθεστώτος είναι αποτέλεσμα των επιθέσεών του κατά της Χεζμπολάχ και του Ιράν στη Συρία, ενώ προειδοποίησε για πιθανές συγκρούσεις στα υψίπεδα του Γκολάν.

Μια νέα εποχή για τη Συρία;

Η πτώση του καθεστώτος Άσαντ σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής αυταρχικής διακυβέρνησης που άφησε βαθιά τραύματα στη χώρα. Ωστόσο, η νέα εποχή είναι γεμάτη αβεβαιότητα. Η Συρία βρίσκεται μπροστά σε μια μοναδική ευκαιρία για ανασυγκρότηση και ειρήνη, αλλά ο δρόμος είναι μακρύς και γεμάτος προκλήσεις.

Το ερώτημα που παραμένει είναι αν οι νέοι ηγέτες θα μπορέσουν να ενώσουν τη διχασμένη κοινωνία της Συρίας και να αποτρέψουν την αναβίωση των συγκρούσεων που σημάδεψαν τη χώρα τα τελευταία 14 χρόνια.