Αφού το σκάνδαλο του Qatargate προκάλεσε σοκ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η πρόεδρος του ιδρύματος, Roberta Metsola, αποφάσισε ότι ο καλύτερος τρόπος για την καταπολέμηση της διαφθοράς είναι η απόλυτη διαφάνεια.

Προώθησε έναν νέο κώδικα δεοντολογίας που απαιτούσε, μεταξύ άλλων, τα ανώτερα μέλη του Κοινοβουλίου να δηλώνουν σύγκρουση συμφερόντων, συμπεριλαμβανομένων ζητημάτων που «αφορούν την οικογένειά του/της, τη συναισθηματική ζωή ή τα οικονομικά συμφέροντά τους».

Ωστόσο, σύμφωνα από αυτούς τους νέους κανόνες, ένα βασικό πρόσωπο έμεινε εκτός κάδρου και πρόκειται για την ίδια την πρόεδρο.

Αν της ζητούσαν να κάνει μια τέτοια δήλωση, θα μπορούσε να σκεφτεί να ενημερώσει το κοινό ότι ο σύζυγός της, Ukko Metsola, ήταν ο κορυφαίος εκπρόσωπος των συμφερόντων της ΕΕ για το Royal Caribbean Group με έδρα το Μαϊάμι, τη δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία κρουαζιερόπλοιων στον κόσμο.

Όπως αναφέρει το POLITICO αντιθέτως, η δουλειά του Ukko πέρασε σε μεγάλο βαθμό απαρατήρητη, ακόμα και όταν εργαζόταν για να επηρεάσει την πράσινη νομοθεσία που θα υπέγραφε τελικά η σύζυγός του.

«Δεν υπάρχει κανένας λόγος για τον οποίο η πρόεδρος Metsola -ή οποιοσδήποτε πρόεδρος- θα πρέπει να εξαιρεθεί από την υποβολή μιας τέτοιας δήλωσης», δήλωσε ο Nicholas Aiossa, διευθυντής της Transparency International EU.

«Θα υποστήριζα ότι, εάν έχετε σύζυγο που εμπλέκεται σε οποιαδήποτε δραστηριότητα, αμειβόμενη ή μη, που επιδιώκει να επηρεάσει τη χάραξη πολιτικής της ΕΕ, θα πρέπει να το δηλώσει ο ευρωβουλευτής», πρόσθεσε ο Aiossa.

Δεν υπάρχει καμία υπόνοια ότι η Metsola συμμετείχε σε συγκάλυψη. Ο Ukko συμπλήρωσε τις κατάλληλες εγγραφές λόμπι, οι οποίες ήταν διαθέσιμες στο κοινό. Ούτε υπάρχει καμία ένδειξη ότι η Roberta παραβίασε τους κανόνες του Κοινοβουλίου -οι οποίοι, τελικά, δεν ίσχυαν για αυτήν σε αυτήν την περίπτωση- ή αποδείχτηκε ότι χρησιμοποίησε τις επίσημες εξουσίες της για να επηρεάσει αθέμιτα τη νομοθεσία για λογαριασμό του Ukko.

Ωστόσο, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η απουσία επίσημης δήλωσης έχει προφυλάξει τη σχέση μεταξύ της προέδρου του Κοινοβουλίου και ενός εκπροσώπου συμφερόντων από τον δημόσιο έλεγχο, ακόμη και όταν ο Ukko συνόδευε τη σύζυγό του σε επίσημες επισκέψεις, συμπεριλαμβανομένης της στέψης του βασιλιά της Βρετανίας Καρόλου Γ’, ενώ η Roberta μίλησε τουλάχιστον δύο φορές υπέρ μιας θέσης που συμμερίζονται τόσο το Κοινοβούλιο, όσο και η ναυτιλιακή βιομηχανία.

Σε μια δήλωση, ο εκπρόσωπος του προέδρου Jüri Laas αρνήθηκε ότι ο ρόλος του Ukko ήταν κάτι που η Roberta θα έπρεπε να αποκαλύψει.

«Η προσπάθεια να χαρακτηριστεί η απασχόληση του κ. Metsola ως εγείρουσα οποιασδήποτε πιθανής σύγκρουσης συμφερόντων -πραγματική ή αντιληπτή- είναι λάθος», είπε. «Το να είσαι παντρεμένος με κάποιον εργαζόμενο δεν συνιστά πιθανή σύγκρουση συμφερόντων σύμφωνα με τους κανόνες του Κοινοβουλίου», συμπλήρωσε.

Υποστήριξε ότι ο ρόλος της Roberta ήταν «διαφορετικός από εκείνους που κατέχουν αξιώματα που αναφέρονται στους κανόνες δεοντολογίας».

«Ο πρόεδρος εκπροσωπεί το συμφέρον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ως θεσμικού οργάνου», είπε ο Laas. Οι νέοι κανόνες στόχευαν σε θέσεις «που συνδέονται με ένα συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο ή αρχείο» και επομένως υπήρχε «αυξημένος κίνδυνος πιθανής σύγκρουσης συμφερόντων».

Το παράδειγμα της Metsola υπογραμμίζει τους περιορισμούς στους κανόνες διαφάνειας της Βουλής, οι οποίοι αφήνουν σε μεγάλο βαθμό τους νομοθέτες να διαχειρίζονται ιδιωτικά τις υποθέσεις και τις συγκρούσεις τους.

Η Roberta είναι ένα από τα άτομα με τη μεγαλύτερη επιρροή στις Βρυξέλλες, στο πολιτικό πρόσωπο του Κοινοβουλίου και στο διοικητικό κέντρο εξουσίας του. Παρουσιάστηκε καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας της ως υπέρμαχος της διαφάνειας, απαιτώντας ισχυρότερες προσπάθειες για να θεραπεύσει την αρνητική άποψη του κοινού για τις Βρυξέλλες. Αλλά όταν πρόκειται για τις δικές της υποθέσεις, αρνήθηκε να δώσει το σωστό παράδειγμα.

Στα σχεδόν τέσσερα χρόνια στα οποία η Metsola υπηρέτησε ως πρόεδρος ή αντιπρόεδρος, υπήρξε μικρή κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης για τη δουλειά του Ukko. Από τους 14 ευρωβουλευτές, αξιωματούχους της ΕΕ και αγωνιστές κατά της διαφθοράς που μίλησαν με το POLITICO για αυτό το άρθρο, άνθρωποι που αναμφισβήτητα θα έπρεπε να γνωρίζουν, μόνο δύο γνώριζαν ότι ο πρώτος κύριος του Κοινοβουλίου εργαζόταν για λογαριασμό της βιομηχανίας αναψυχής.

Κανείς από αυτούς δεν είχε παρατηρήσει την προεδρική εξαίρεση στον κώδικα δεοντολογίας.

«Η εξαίρεση είναι ένα κενό, το οποίο θα έπρεπε να κλείσουμε», είπε ο Tiemo Wölken, ευρωβουλευτής από τη Σοσιαλιστική Ομάδα που ανταγωνίζεται το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) της Roberta, όταν του επισημάνθηκε το ζήτημα.

Παρά τον ισχυρισμό του Laas ότι η δουλειά του Ukko δεν δημιουργούσε πιθανή σύγκρουση, το ζευγάρι γνώριζε πολύ καλά ότι έπρεπε να λάβει μέτρα για την αντιμετώπιση του ζητήματος, όπως είπε ο Ukko στο POLITICO.

Από τότε που η Μέτσολα έγινε πρόεδρος, ο σύζυγός της σταμάτησε να ασκεί απευθείας πιέσεις στους ευρωβουλευτές «για να αποτρέψει ακόμη και την αντίληψη της ανάρμοστης συμπεριφοράς», τόνισε ο ίδιος προσθέτοντας ότι η Royal Caribbean έχει πλέον προσλάβει ένα επιπλέον άτομο για να συμμετάσχει στο Κοινοβούλιο.

«Θα ήθελα να πιστεύω ότι τα καταφέραμε εξαιρετικά καλά», είπε ο σύζυγος της προέδρου του Ευρωκοινοβουλίου.