Το στεγαστικό πρόβλημα τείνει να εξελιχθεί σε σημαντικό ζήτημα για όλο τον ευρωπαϊκό Νότο, καθώς η αλματώδης αύξηση των επενδύσεων στα ακίνητα έχει ως αποτέλεσμα να προκαλείται τεράστιο έλλειμμα, το οποίο καλούνται να επιλύσουν οι κυβερνήσεις. Ένα πρόσφατο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Ισπανία, όπου ανακοινώθηκε μια σειρά ηχηρών παρεμβάσεων που εκτιμάται ότι θα αυξήσουν την προσφορά κατοικίας και θα αποθαρρύνουν τους ευκαιριακούς επενδυτές.
Αξίζει να σημειωθεί ότι πιο ήπια δείχνει να είναι η αντιμετώπιση της κατάστασης στην Ελλάδα, όπου και εδώ παρατηρείται σοβαρό πρόβλημα με την έλλειψη στέγης, που καθιστά την αναζήτησή της τόσο χρονοβόρα όσο και πανάκριβη. Ήδη, ξεκινάει σήμερα να υλοποιείται το πρόγραμμα «Σπίτι 2», ενώ έχουν προηγηθεί κίνητρα για το άνοιγμα κλειστών διαμερισμάτων ή τη μετατροπή βραχυχρόνιων μισθώσεων σε μακροχρόνιες, η απαγόρευση νέων μισθώσεων Airbnb στην Αθήνα για ένα χρόνο, καθώς και μια σειρά άλλων μέτρων που στοχεύουν στην αύξηση της προσφοράς στέγης.
Τι συμβαίνει στην Ισπανία;
Η Ισπανία βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή όσον αφορά τη στεγαστική της πολιτική. Η κυβέρνηση ανακοίνωσε μέτρα για την αντιμετώπιση των αυξανόμενων ενοικίων και της στεγαστικής κρίσης που πλήττει τη χώρα. Ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ παρουσίασε ένα ευρύ φάσμα πρωτοβουλιών, με πιο σημαντική την αύξηση της φορολογίας για τα ενοίκια βραχυχρόνιων μισθώσεων, ώστε οι ιδιοκτήτες να φορολογούνται «σαν επιχειρήσεις».
«Δεν είναι δίκαιο όσοι έχουν τρία, τέσσερα ή πέντε διαμερίσματα βραχυχρόνιας μίσθωσης να πληρώνουν λιγότερους φόρους από τα ξενοδοχεία ή τους εργαζόμενους», δήλωσε χαρακτηριστικά, επισημαίνοντας την ανάγκη για δικαιότερη φορολογική επιβάρυνση. Το μέτρο αποσκοπεί στην εξισορρόπηση της φορολογικής πολιτικής, περιορίζοντας τη χρήση ακινήτων αποκλειστικά για τουριστικές μισθώσεις και ενισχύοντας τη διαθεσιμότητα κατοικιών για τους πολίτες.
Η εφαρμογή του μέτρου θα βασιστεί στη νέα οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) στις ψηφιακές πλατφόρμες. Σύμφωνα με τον Σάντσεθ, τα τουριστικά διαμερίσματα που χρησιμοποιούνται ως βραχυχρόνιες μισθώσεις θα φορολογούνται όπως και οι επιχειρήσεις, με μειωμένο ΦΠΑ 10%, όπως ισχύει ήδη για τα ξενοδοχεία. Παράλληλα, η κυβέρνηση σκοπεύει να αυξήσει τη φορολόγηση των ακινήτων που αγοράζονται από μη κατοίκους εκτός ΕΕ, με τον πρωθυπουργό να δηλώνει πως η αγορά ακινήτων από ξένους για κερδοσκοπικούς λόγους δεν μπορεί να συνεχιστεί, ιδιαίτερα όταν η διαθεσιμότητα κατοικιών για τους ντόπιους είναι περιορισμένη.
Ευρύτερο σχέδιο αντιμετώπισης της στεγαστικής κρίσης
Αυτά τα μέτρα αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης, το οποίο περιλαμβάνει την κατασκευή κοινωνικών κατοικιών και την παραχώρηση 2 εκατομμυρίων τετραγωνικών μέτρων γης σε μια νέα δημόσια υπηρεσία στέγασης. Επίσης, η κυβέρνηση σκοπεύει να ενθαρρύνει τους ιδιοκτήτες να προσφέρουν προσιτά ενοίκια παρέχοντας φοροαπαλλαγές σε όσους διατηρούν τις τιμές των ενοικίων σύμφωνα με επίσημους δείκτες αναφοράς.
Η στέγαση έχει εξελιχθεί σε σημαντικό κοινωνικό ζήτημα για την Ισπανία, καθώς οι τιμές των ενοικίων αυξάνονται συνεχώς, ιδιαίτερα στις μεγάλες πόλεις και τις τουριστικές περιοχές. Η Κεντρική Τράπεζα της Ισπανίας έχει προειδοποιήσει ότι η υψηλή αναλογία νοικοκυριών που δυσκολεύονται να πληρώσουν το ενοίκιό τους αποτελεί απειλή για την κοινωνική και οικονομική σταθερότητα της χώρας. Παράλληλα, πολλοί πολίτες εκφράζουν την οργή τους μέσω διαδηλώσεων, κατηγορώντας την κυβέρνηση για αδράνεια μπροστά στην επιδείνωση του προβλήματος.
Η κυβέρνηση του Πέδρο Σάντσεθ, παρότι αντιμετωπίζει δυσκολίες στο κατακερματισμένο κοινοβούλιο, φαίνεται αποφασισμένη να προχωρήσει στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Ωστόσο, οι προτάσεις της έχουν προκαλέσει αντιδράσεις. Η αντιπολίτευση από τα δεξιά τις χαρακτηρίζει υπερβολικά παρεμβατικές, ενώ οι σύμμαχοι της ριζοσπαστικής αριστεράς τις θεωρούν ανεπαρκείς.
Παρόλα αυτά, η κυβέρνηση εστιάζει στην ανάγκη να δοθεί προτεραιότητα στην οικιστική χρήση της στέγης, περιορίζοντας την ανεξέλεγκτη κερδοσκοπία και ενθαρρύνοντας τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές φιλοδοξούν να δώσουν μια νέα πνοή στην αγορά ακινήτων. Παράλληλα, στοχεύουν στην προστασία της κοινωνικής συνοχής και τη διασφάλιση οικονομικά προσιτής στέγης για τους πολίτες.
