Η επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ με εκατοντάδες drones και βαλλιστικούς πυραύλους το βράδυ του Σαββάτου, έχει κλιμακώσει την ένταση στη Μέση Ανατολή, με τις ισορροπίες για επέκταση της σύρραξης να κρέμονται σε μια κλωστή.

Η έναρξη μιας άμεσης στρατιωτικής αντιπαράθεσης μεταξύ Ιράν και Ισραήλ έχει επαναφέρει την προσοχή στις ένοπλες δυνάμεις του Ιράν, που τρομάζουν τη Δύση και τις δυνατότητές τους.

Οι New York Times καταγράφουν σε ανάλυσή τους τις στρατιωτικές δυνατότητες του Ιράν και τι είναι ικανές να καταφέρουν.

Γιατί ο στρατός του Ιράν είναι σημαντικός αυτή τη στιγμή;

Ισραηλινοί αξιωματούχοι είχαν δηλώσει ότι θα απαντούσαν σε οποιαδήποτε επίθεση του Ιράν, η οποία θα μπορούσε να προκαλέσει περαιτέρω αντίποινα και ενδεχομένως να επεκταθεί σε έναν ευρύτερο περιφερειακό πόλεμο. Υπάρχει ακόμη και η πιθανότητα μια τέτοια σύγκρουση να συμπαρασύρει και τις Ηνωμένες Πολιτείες, αν και η Ουάσινγκτον έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν είχε καμία σχέση με την επίθεση στη Δαμασκό.

Οι αναλυτές λένε ότι οι αντίπαλοι του Ιράν, κυρίως οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ, αποφεύγουν εδώ και δεκαετίες τα άμεσα στρατιωτικά πλήγματα κατά του Ιράν, μη θέλοντας να εμπλακούν με τον πολύπλοκο στρατιωτικό μηχανισμό της Τεχεράνης. Αντ’ αυτού, το Ισραήλ και το Ιράν έχουν εμπλακεί σε έναν μακρύ-σκιώδη- πόλεμο μέσω αεροπορικών, θαλάσσιων, χερσαίων και κυβερνοεπιθέσεων, ενώ το Ισραήλ έχει στοχεύσει κρυφά στρατιωτικές και πυρηνικές εγκαταστάσεις στο εσωτερικό του Ιράν και έχει σκοτώσει διοικητές και επιστήμονες.

«Υπάρχει λόγος που το Ιράν δεν έχει χτυπηθεί» δηλώνει στους NYT ο Afshon Ostovar, αναπληρωτής καθηγητής θεμάτων εθνικής ασφάλειας στη «Naval Postgraduate School» και ειδικός στον ιρανικό στρατό. «Δεν είναι ότι οι αντίπαλοι του Ιράν το φοβούνται. Είναι ότι αντιλαμβάνονται ότι οποιοσδήποτε πόλεμος εναντίον του Ιράν είναι ένας πολύ σοβαρός πόλεμος».

Τι είδους στρατιωτική απειλή αποτελεί το Ιράν;

Οι ιρανικές ένοπλες δυνάμεις είναι από τις μεγαλύτερες στη Μέση Ανατολή, με τουλάχιστον 580.000 άτομα ενεργό προσωπικό και περίπου 200.000 εκπαιδευμένους εφέδρους, να αποτελούν τον παραδοσιακό στρατό και το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης.

Ο στρατός και οι Φρουροί της Επανάστασης διαθέτουν ξεχωριστές χερσαίες, αεροπορικές και ναυτικές δυνάμεις, ενώ η ασφάλεια των συνόρων του Ιράν είναι ευθύνη των Φρουρών της Επανάστασης. Το Γενικό Επιτελείο των Ενόπλων Δυνάμεων είναι υπεύθυνο για τον συντονισμό τους και καθορίζει τη συνολική στρατηγική.

Οι Φρουροί διαχειρίζονται επίσης την Quds, μια επίλεκτη μονάδα που είναι υπεύθυνη για τον εξοπλισμό, την εκπαίδευση και την υποστήριξη του δικτύου των παραστρατιωτικών ομάδων σε όλη τη Μέση Ανατολή, γνωστή ως «άξονας της αντίστασης». Αυτές οι πολιτοφυλακές περιλαμβάνουν τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο, τους Χούθι στην Υεμένη, ομάδες πολιτοφυλακής στη Συρία και το Ιράκ και τη Χαμάς και την Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ στη Γάζα. Επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων του Ιράν είναι ο ανώτατος ηγέτης, ο Αλί Χαμενεΐ, ο οποίος έχει τον τελευταίο λόγο για όλες τις σημαντικές αποφάσεις.

Τι είδους όπλα διαθέτει το Ιράν;

Για δεκαετίες, η στρατιωτική στρατηγική του Ιράν εδράζεται στην αποτροπή, δίνοντας έμφαση στην ανάπτυξη πυραύλων ακριβείας και μεγάλου βεληνεκούς, μη επανδρωμένων αεροσκαφών και αεράμυνας. Έχει κατασκευάσει έναν μεγάλο στόλο ταχύπλοων σκαφών και μερικά μικρά υποβρύχια που είναι ικανά να διαταράξουν τη ναυτιλιακή κίνηση και τον παγκόσμιο ενεργειακό εφοδιασμό που περνά από τον Περσικό Κόλπο και τα Στενά του Ορμούζ.

Το Ιράν διαθέτει ένα από τα μεγαλύτερα οπλοστάσια βαλλιστικών πυραύλων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών στη Μέση Ανατολή, λέει ο Ostovar. Αυτό περιλαμβάνει πυραύλους κρουζ, καθώς και βαλλιστικούς πυραύλους με βεληνεκές έως και 2.000 χιλιόμετρα ή περισσότερα από 1.200 μίλια.

Τα τελευταία χρόνια, η Τεχεράνη έχει συγκεντρώσει ένα μεγάλο απόθεμα μη επανδρωμένων αεροσκαφών με βεληνεκές περίπου 1.200 έως 1.550 μίλια και ικανά να πετούν χαμηλά για να αποφεύγουν τα ραντάρ, σύμφωνα με εμπειρογνώμονες και Ιρανούς διοικητές που έχουν δώσει δημόσιες συνεντεύξεις στα κρατικά μέσα ενημέρωσης. Μάλιστα, το Ιράν επιδεικνύει περήφανα τον θησαυρό του κατά τη διάρκεια στρατιωτικών παρελάσεων και φιλοδοξεί να δημιουργήσει μια μεγάλη εξαγωγική επιχείρηση στα drones.

Οι βάσεις και οι εγκαταστάσεις τους είναι διασκορπισμένες, θαμμένες βαθιά κάτω από το έδαφος και οχυρωμένες με αεράμυνα, γεγονός που καθιστά δύσκολη την καταστροφή τους με αεροπορικές επιδρομές, λένε οι ειδικοί.

Πού βρίσκει το Ιράν τα όπλα του;

Οι διεθνείς κυρώσεις έχουν αποκόψει το Ιράν από όπλα υψηλής τεχνολογίας και στρατιωτικό εξοπλισμό που κατασκευάζεται στο εξωτερικό, όπως τανκς και μαχητικά αεροσκάφη.

Κατά τη διάρκεια του οκταετούς πολέμου του Ιράν με το Ιράκ τη δεκαετία του 1980, λίγες χώρες ήταν πρόθυμες να πουλήσουν όπλα στο Ιράν. Όταν ο Αγιατολάχ Χαμενεΐ έγινε ανώτατος ηγέτης το 1989, έναν χρόνο μετά το τέλος του πολέμου, ανέθεσε στους Φρουρούς της Επανάστασης να αναπτύξουν μια εγχώρια βιομηχανία όπλων και διέθεσε πόρους για την προσπάθεια αυτή. Ήθελε να διασφαλίσει ότι το Ιράν δεν θα χρειαζόταν ποτέ ξανά να βασίζεται σε ξένες δυνάμεις για τις αμυντικές του ανάγκες.

Σήμερα, το Ιράν κατασκευάζει μεγάλη ποσότητα πυραύλων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών στο έδαφός του και έχει θέσει ως προτεραιότητα αυτή την αμυντική παραγωγή, δήλωσαν οι ειδικοί. Οι προσπάθειές του να κατασκευάσει τεθωρακισμένα οχήματα και μεγάλα ναυτικά σκάφη έχουν συναντήσει μικτά αποτελέσματα. Εισάγει, επίσης, μικρά υποβρύχια από τη Βόρεια Κορέα, ενώ επεκτείνει και εκσυγχρονίζει τον εγχώρια παραγόμενο στόλο του.

Πώς βλέπουν οι άλλες χώρες τον ιρανικό στρατό και ποιες είναι οι αδυναμίες του;

Ο στρατός του Ιράν θεωρείται ως ένας από τους ισχυρότερους στην περιοχή όσον αφορά στον εξοπλισμό, τη συνοχή, την εμπειρία και την ποιότητα του προσωπικού, αλλά υστερεί κατά πολύ σε σχέση με τη δύναμη και την πολυπλοκότητα των ενόπλων δυνάμεων των Ηνωμένων Πολιτειών, του Ισραήλ και ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών, λένε οι ειδικοί.

Η μεγαλύτερη αδυναμία του Ιράν είναι η αεροπορία του. Μεγάλο μέρος των αεροσκαφών της χώρας χρονολογείται από την εποχή του Σάχη Μοχάμεντ Ρεζά Παχλαβί, ο οποίος ηγήθηκε του Ιράν από το 1941 έως το 1979, και πολλά από αυτά έχουν τεθεί εκτός λειτουργίας λόγω έλλειψης ανταλλακτικών. Η χώρα αγόρασε επίσης έναν μικρό στόλο από τη Ρωσία τη δεκαετία του 1990.

Τα άρματα μάχης και τα τεθωρακισμένα οχήματα του Ιράν είναι παλιά και η χώρα διαθέτει μόνο λίγα μεγάλα ναυτικά σκάφη, δήλωσαν οι εμπειρογνώμονες. Δύο σκάφη συλλογής πληροφοριών, το Saviz και το Behshad, που έχουν αναπτυχθεί στην Ερυθρά Θάλασσα, έχουν βοηθήσει τους Χούτι να εντοπίσουν πλοία που ανήκουν στο Ισραήλ για επιθέσεις, δήλωσαν Αμερικανοί αξιωματούχοι.

Η επίθεση του Ισραήλ θα διαταράξει τον στρατό του Ιράν;

Οι δολοφονίες των ανώτερων στρατιωτικών αξιωματούχων αναμένεται να έχουν βραχυπρόθεσμο αντίκτυπο στις περιφερειακές επιχειρήσεις του Ιράν, αφού εξοντώθηκαν διοικητές με πολυετή εμπειρία και σχέσεις με τους επικεφαλής των συμμαχικών πολιτοφυλακών.

Ωστόσο, η «αλυσίδα διοίκησης» των ενόπλων δυνάμεων στο εσωτερικό του Ιράν παραμένει άθικτη, σύμφωνα με τους ειδικούς.