Στις 14 Απριλίου 2022 ο τότε πρωθυπουργός, Μπόρις Τζόνσον, ανακοίνωσε πως το Ηνωμένο Βασίλειο υπέγραψε μια διμερή συμφωνία με τη Ρουάντα η οποία εκτός των άλλων προβλέπει πως για όσα άτομα μπαίνουν στην χώρα μέσω παράτυπων οδών η Βρετανία θα μπορούσε να τα μεταφέρει στη Ρουάντα και εκεί να κριθεί το αίτημα τους για άσυλο. Σύμφωνα με το σχέδιο αν τους χορηγηθεί το καθεστώς πρόσφυγα θα έχουν το δικαίωμα να παραμείνουν στη Ρουάντα. Αν όχι, θα μπορούσαν να υποβάλουν αίτηση για να εγκατασταθούν εκεί για άλλους λόγους ή να ζητήσουν άσυλο σε άλλη «ασφαλή τρίτη χώρα».
Μάλιστα η συμφωνία θα είχε αναδρομική ισχύ καθώς η εφαρμογή της αφορούσε όλους τους παράτυπους μετανάστες που μπήκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο από την 1/1/2022. Η συμφωνία προβλέπει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο για την υλοποίηση αυτού του προγράμματος θα πληρώσει στη Ρουάντα ένα ποσό της τάξης των 175 εκατ. ευρώ.
Το σκεπτικό της βρετανικής κυβέρνησης είναι πως το λεγόμενο «Σχέδιο Ρουάντα» θα αποτελούσε αποτρεπτικό παράγοντα για τον αυξανόμενο αριθμό αιτούντων άσυλο που φτάνουν στο Ηνωμένο Βασίλειο κυρίως με μικρά πλοία διασχίζοντας την θάλασσα της Μάγχης. Πέρυσι, με αυτό τον τρόπο έφτασαν στο Ηνωμένο Βασίλειο 45.775 άτομα ενώ φέτος, μέχρι στιγμής, 27.000.
Για πρώτη φορά η βρετανική κυβέρνηση προσπάθησε να εφαρμόσει το μέτρο τον Ιούνιο του 2022 αλλά την τελευταία στιγμή το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων δικαιωμάτων απέτρεψε πτήση που ήταν έτοιμη να μεταφέρει μετανάστες και πρόσφυγες στην Ρουάντα. Από τότε ξεκίνησε μια δικαστική διαμάχη μεταξύ των φιλανθρωπικών οργανώσεων υπέρ των προσφύγων και του βρετανικού κράτους
Τον Δεκέμβριο του 2022 το Ανώτερο Δικαστήριο του Λονδίνου έκρινε ότι το μέτρο είναι νόμιμο και δεν παραβιάζει τις υποχρεώσεις του Ηνωμένου Βασιλείου όπως αυτές προκύπτουν από τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών του 1951 για τους πρόσφυγες.
Η οργάνωση Asylum Aid προσέφυγε στο Εφετείο του Λονδίνου το οποίο φέτος τον Ιούνιο έκρινε ότι η Ρουάντα δεν είναι ασφαλής «τρίτη χώρα» και συνεπώς όπως έλεγε η απόφαση του δικαστηρίου δεν πρέπει να σταλούν εκεί αιτούντες άσυλο. Η βρετανική κυβέρνηση με τη σειρά της προσέφυγε στο Ανώτατο Δικαστήριο του Λονδίνου για να ξανακρίνει την νομιμότητα του μέτρου. Και αυτό όμως σήμερα το πρωί απέρριψε και μάλιστα ομόφωνα την προσφυγή της Βρετανικής κυβέρνησης.
«Είδαμε τη σημερινή απόφαση και τώρα θα εξετάσουμε τα επόμενα βήματα», αναφέρει η ανακοίνωση της Ντάουνιγκ Στριτ τονίζοντας παράλληλα πως «αυτό δεν ήταν το αποτέλεσμα που θέλαμε, αλλά περάσαμε τους τελευταίους μήνες προγραμματίζοντας όλα τα ενδεχόμενα και παραμένουμε απόλυτα αφοσιωμένοι στο να σταματήσουμε τα σκάφη» να φέρνουν μετανάστες στην Βρετανία.
Η κυβέρνηση Σούνακ αναμένεται να ανακοινώσει πως θα αναβαθμίσει την συμφωνία, σε διμερή συνθήκη γεγονός που σημαίνει ότι θα είναι πολύ πιο δύσκολο από ένα δικαστήριο να σταματήσει την μεταφορά μεταναστών από το Ηνωμένο Βασίλειο στην Ρουάντα.
