«Δεν είναι ο Βασιλιάς μου!» – Η στέψη του Καρόλου και ο «κατήφορος» της μοναρχίας

Όλα είναι έτοιμα για τη στέψη του Βασιλιά Καρόλου, το Σάββατο 6 Μαΐου. Υποστηρικτές της βρετανικής μοναρχίας και ξένοι ηγέτες και αξιωματούχοι καταφθάνουν στο Λονδίνο για τη στέψη. Όμως υπάρχει και η άλλη πλευρά, αυτοί που θα παρευρεθούν για να φωνάξουν: «Δεν είναι ο Βασιλιάς μου!»

Η συγκέντρωση των αντιβασιλικών έχει προγραμματιστεί ανήμερα της στέψης, στην πλατεία Τραφάλγκαρ, εκεί όπου βρίσκεται το μεγάλο χάλκινο άγαλμα του Βασιλιά Καρόλου Α, του μονάρχη του 17^ου αιώνα που καθαιρέθηκε από το κοινοβούλιο και εκτελέστηκε το 1649. Ντυμένοι στα κίτρινα, ώστε ευκρινώς να διαχωρίζονται από το υπόλοιπο πλήθος, θα περιμένουν τη βασιλική πομπή για να εκφράσουν την αντίθεσή τους στη μοναρχία.

«Στόχος μας είναι να σιγουρευτούμε πως δεν θα μπορούν να μας αγνοήσουν», δήλωσε ο Γκράχαμ Σμίθ, επικεφαλής της ακτιβιστικής αντιμοναρχικής οργάνωσης Republic. «Η στέψη αποτελεί μια γιορτή ενός διεφθαρμένου θεσμού. Μια τελετή για έναν άνθρωπο που αναλαμβάνει μια δουλειά την οποία δεν έχει κερδίσει», τονίζει.

Η οργάνωση Republic μάχεται εδώ και πολύ καιρό ενάντια στη βρετανική μοναρχία, που διατηρείται ως σύστημα εδώ και μια χιλιετία. Ωστόσο θεωρούν πως η τελετή στέψης αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να ακουστούν περισσότερο. Και αναμένεται να κλιμακώσουν τον αγώνας τους.

Όπως αναφέρει δημοσίευμα του Associated Press, η Βασίλισσα Ελισάβετ Β, που πέθανε τον Σεπτέμβριο μετά από 70 χρόνια στο θρόνο, έτυχε ευρέως σεβασμού λόγω της μακροζωίας της, αλλά και της αίσθησης του καθήκοντος που είχε επιδείξει. Ο Κάρολος είναι μια διαφορετική περίπτωση: Ένας 74χρονος του οποίου οι οικογενειακές διαμάχες και οι απόψεις «επί παντός επιστητού», έχουν προκαλέσει πολλές φορές αντιδράσεις εδώ και δεκαετίες.

Δημοσκοπικός «κατήφορος»

Οι «Ρεπουμπλικάνοι» αισθάνονται ενισχυμένοι και από τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων, που καταγράφουν έναν «κατήφορο» της μοναρχίας. Η πλειονότητα των Βρετανών φαίνεται πως πλέον είτε αντιτίθεται στη μοναρχία, είτε δηλώνει πως αδιαφορεί πλήρως για το «Στέμμα». Σε πρόσφατη δημοσκόπηση του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, μόλις το 29% των ερωτηθέντων θεώρησε ότι η μοναρχία ήταν «πολύ σημαντική». Πρόκειται για το χαμηλότερο επίπεδο στα 40 χρόνια έρευνας του κέντρου για το θέμα. Η αντίθεση ήταν ακόμη μεγαλύτερη μεταξύ των νέων.

«Νομίζω ότι σίγουρα αλλάζει το κλίμα», είπε ο Γκράχαμ Σμιθ, η ομάδα του οποίου επιθυμεί την κατάργηση της μοναρχίας και την αντικατάσταση του θεσμού με έναν εκλεγμένο αρχηγό κράτους. «Οι άνθρωποι επικρίνουν τον Κάρολο με έναν τρόπο που δεν ήταν διατεθειμένοι να κάνουν απαραίτητα δημόσια για τη βασίλισσα», πρόσθεσε.

Πανάκριβο Στέμμα…

Οι αντιδράσεις ενισχύονται και εξαιτίας του υψηλού κόστους της τελετής, που εκτιμάται πως θα ανέλθει σε έως και 100 εκατ. λίρες, όταν ο λογαριασμός για τις στέψεις των προκατόχων του ήταν κατά πολύ χαμηλότερες (39,5 εκατ. λίρες για τον Γεώργιο Στ’ και 56,2 εκατ. λίρες για την Ελισάβετ Β’). Η γκρίνια για τον «λογαριασμό» είναι μεγάλη, καθώς εκτός των άλλων αυτή πραγματοποιείται σε μια περίοδο που ο πληθωρισμός στη Βρετανία έχει ξεπεράσει το 10% και η ακρίβεια έχει οδηγήσει σε απεργιακές κινητοποιήσεις σε πολλούς τομείς (υγεία, εκπαίδευση, μεταφορές).

«Είναι ένα χαστούκι στο πρόσωπο εκατομμυρίων ανθρώπων που υποφέρουν από την κρίση του κόστους διαβίωσης», είπε ο Γκρέιαμ Σμιθ της ομάδας Republic. Πολλοί συμφωνούν με αυτή τη θέση, τονίζοντας πως είναι τραγελαφικό να ξοδεύουμε εκατομμύρια για τέτοιες τελετές μεγαλοπρέπειας εν μέσω μιας οικονομικής κρίσης, που έχει οδηγήσει χιλιάδες ανθρώπους σε τράπεζες τροφίμων.

Σύμφωνα με δημοσκόπηση του ινστιτούτου YouGov, το 51% δηλώνει πως η στέψη δεν θα έπρεπε να χρηματοδοτείται από το κράτος, έναντι του 32% που απαντάει θετικά στο σχετικό ερώτημα.

Πιο επικριτική στάση τηρούν οι νέοι της ηλικιακής ομάδας 18-24 ετών: διαφωνούν με την κρατική χρηματοδότηση σε ποσοστό 62%. Το ποσοστό αυτό πέφτει όσο αυξάνεται η ηλικία των ερωτηθέντων: είναι στο 55% στα άτομα ηλικίας 25-49 ετών, στο 46% στις ηλικίες 50-64 ετών και 44% στους άνω των 65 ετών. Επιπλέον το 64% απαντάει πως δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα ή δεν ενδιαφέρεται καθόλου για την επικείμενη στέψη.

Οι υποστηρικτές της στέψης υποστηρίζουν ότι οι εορτασμοί δίνουν μια ώθηση στο «brand Britain», προσελκύοντας τουρίστες και τονώνοντας τις πωλήσεις. Όμως ο ισχυρισμός τους δεν φαίνεται να πείθει. Τουλάχιστον όχι τους περισσότερους. «Φαίνεται ανόητο όταν έχουμε τόσους ανθρώπους να παλεύουν με τα προβλήματα να διοργανώνουμε κάτι τόσο εξωφρενικό. Αλλά κάποιοι επιμένουν να υποστηρίζουν την παράδοση», ανέφερε μια νεαρή εργαζόμενη στο Λονδίνο στο Associated Press.

Αντιεκδηλώσεις…

Είναι γεγονός πως χιλιάδες θα παρευρεθούν στην τελετή, ενώ εκατομμύρια εκτιμάται πως θα παρακολουθήσουν το πλήθος των εκπομπών για τη στέψη του Καρόλου. Όμως την ίδια στιγμή εκατομμύρια άλλοι θα αγνοήσουν τις τελετές. Κάποιοι επίσης θα παρευρεθούν σε εναλλακτικές εκδηλώσεις, συμπεριλαμβανομένης μιας συναυλίας στη Γλασκώβη από το συγκρότημα των Scottish Sex Pistols, που έχει ως στοχεύει να αναζωπυρώσει το πνεύμα του ιστορικού πανκ συγκροτήματος «Sex Pistols» και του θρυλικού αντιμοναρχικού τραγουδιού τους «God save the queen».

Το Newington Green Meeting House του Λονδίνου, ένας τόπος συγκέντρωσης θρησκευτικών διαφωνούντων και ριζοσπαστών εδώ και 300 χρόνια, διοργανώνει επίσης ένα «εναλλακτικό κοινοτικό πάρτι», με φαγητό, ποτό και «ριζοσπαστική και ρεπουμπλικανική» μουσική. Ο γενικός διευθυντής Nick Toner είπε ότι η εκδήλωση απευθύνεται σε ανθρώπους που «δεν θέλουν να περάσουν ώρες βλέποντας πλάνα από τελετές, άμαξες και ατελείωτα Union Jacks, ίσως επειδή πιστεύουν ότι είναι σπατάλη των χρημάτων των φορολογουμένων ή ακόμα και απλά βαρετό».

Μοναρχία Vs Αντιμοναρχίας και στα κανάλια

Και ενώ το BBC, ο δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός σταθμός της Βρετανίας, θα προσφέρει μια ζωντανή κάλυψη της τελετής στέψης, το ανταγωνιστικό «Channel 4», όπως αναφέρει το «Associated Press», θα προσφέρει ένα εναλλακτικό πρόγραμμα με ένα σατιρικό μιούζικαλ για τον «ατιμασμένο» πρίγκιπα Άντριου, το «Prince Andrew: The Musical» δικής του παραγωγής, αλλά και την αντιμοναρχική κωμική σειρά «The Windsors» και το επίσης αντιμοναρχικό ντοκιμαντέρ «Farewell to the Monarchy».

Τι συμβαίνει σε Σκωτία και Ουαλία; Η «Πέτρα του Πεπρωμένου»

Η αντίθεση για την πολυτελή στέψη είναι ιδιαίτερα έντονη στη Σκωτία και στην Ουαλία. Εξάλλου όσοι τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας των δύο χωρών βλέπουν την μοναρχία ως βασικό κομμάτι του Ηνωμένου Βασιλείου από το οποίο θέλουν να αποχωρήσουν.

Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται και στην αποκαλούμενη «Πέτρα του Πεπρωμένου», ένα κομμάτι κόκκινου ψαμμίτη βάρους άνω των 125 κιλών, που συνδέεται τόσο με Σκωτία όσο και με τους Άγγλους μονάρχες. Ο εμβληματικός λίθος αποτελεί ένα σύμβολο της σκωτσέζικης εθνότητας. Η ιστορία αναφέρει πως τη χρησιμοποιούσαν οι βασιλιάδες της Σκωτίας ήδη από τις αρχές του 9^ου αιώνα. Ο βασιλιάς της Αγγλίας Εδουάρδος Α’ άρπαξε την πέτρα από τους Σκωτσέζους το 1296 και εν συνεχεία αυτή ενσωματώθηκε στον θρόνο στέψης που παρήγγειλε το 1308 στο Αβαείο του Γουέστμινστερ του Λονδίνου. Αυτός ο θρόνος χρησιμοποιείται από τότε στις τελετές στέψης Άγγλων και Βρετανών μοναρχών από τον Ερρίκο Δ’ το 1399.

Βασιλιάς Ηνωμένου Βασιλείου και 14 πρώην βρετανικών αποικιών, αλλά…

Όπως αναφέρει το Associated Press, ο Κάρολος με τη στέψη του αναδεικνύεται σε μονάρχη του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά και 14 πρώην βρετανικών αποικιών. Επίσης είναι ο κληρονόμος της βασιλικής περιουσίας, με την προσωπική του περιουσία να εκτιμάται πλέον πως έχει ανέλθει σε 1,8 δισεκατομμύρια στερλίνες, δηλαδή περίπου 2 δισεκατομμύρια ευρώ.

Ωστόσο, ο αριθμός των αποικιών στις οποίες θα αναγνωρίζεται ο Κάρολος ως Βασιλιάς αναμένεται να μειωθεί. Η Τζαμάικα για παράδειγμα φέρεται να σχεδιάζει να αλλάξει πολίτευμα και να εγκαταλείψει το «Στέμμα», ενώ το ίδιο εκτιμάται πως θα κάνει και η Νέα Ζηλανδία. Ο πρωθυπουργός της χώρας, Κρις Χίπκινς, δήλωσε πρόσφατα πως αυτό είναι στις προθέσεις του, ωστόσο σημείωσε πως δεν αποτελεί «επείγουσα προτεραιότητα».

Ο Κρεγκ Πρέσκοτ, καθηγητής συνταγματικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο Bangor της Ουαλίας, υπογραμμίζει στο Associated Press πως στο Ηνωμένο Βασίλειο (Αγγλία, Σκωτία, Ουαλία και Βόρεια Ιρλανδία) η μοναρχία είναι πιθανώς ασφαλής, τουλάχιστον προς το παρόν. Ο λόγος είναι πως το «Στέμμα» έχει την τάση να προσαρμόζεται σταδιακά στις νέες πολιτικές και τα σύγχρονα συντάγματα. «Σαφώς αν ξεκινούσαμε από το μηδέν, πιθανότατα δεν θα επιλέγαμε ποτέ μια οικογένεια ως αρχηγό του κράτους και θα προτιμούσαμε να εκλέγουμε ένα πρόσωπο. Όμως σήμερα η κατάργηση της μοναρχίας δεν βρίσκεται στο πρόγραμμα κανενός πολιτικού κόμματος», σημειώνει.

Ωστόσο, ο Κρεγκ Πρέσκοτ εκτιμά πως ο «κίνδυνος» για τη μοναρχία ενδεχομένως να βρίσκεται μπροστά, εάν μια γενιά, που έχει υπομείνει χρόνια πανδημίας και οικονομικής πίεσης, συνεχίσει να αγωνίζεται και να διεκδικεί μια αλλαγή. «Αν η μοναρχία αντιπροσωπεύει το status quo, και το status quo δεν είναι ικανοποιητικό για μια γενιά, και εάν αυτό μπορεί να έχει πρόβλημα σε 20 ή 30 χρόνια». Προς στιγμήν είναι γεγονός πως η υποστήριξη στη μοναρχία βρίσκεται σε υποχώρηση, κυρίως μεταξύ των νέων.