Το μνημείο των Θερμοπυλών και ο χώρος όπου ο Λεωνίδας με τους 300 Σπαρτιάτες, τους 700 Θεσπιείς και τους 400 Θηβαίους που έμειναν στο τέλος από τη σύμπραξη των Λακεδαιμόνιων και των Πελοποννήσιων για να σταθούν απέναντι από τον πανίσχυρο στρατό του Ξέρξη, είναι πόλος έλξης για εκατοντάδες χιλιάδες άτομα από κάθε μεριά του πλανήτη.
Αποστολή του newsbeast.gr στις Θερμοπύλες
Δεν είναι λίγο άλλωστε να μπορείς να περπατήσεις πάνω σε χώματα όπου έχουν διαδραματιστεί συγκλονιστικές στιγμές της ιστορίας. Και να προσπαθήσεις να έρθεις σε επαφή με καταστάσεις που έχεις διαβάσει μόνο σε βιβλία ιστορίας ή διαμεσολαβημένα από τη μικρή και τη μεγάλη οθόνη.
Το μνημείο του Λεωνίδα (όπως έχει μείνει πιο γνωστό στην καθομιλουμένη) στέκει στο σημείο όπου η συμμαχία των Ελλήνων προσπάθησε να κρατήσει τους Πέρσες το 480 π.Χ. κατά τη δεύτερη εισβολή των δεύτερων στην Ελλάδα μετά την ήττα τους στο Μαραθώνα, δέκα χρόνια νωρίτερα, μετά και την προδοσία του Εφιάλτη.
Στο σήμερα όμως στο χώρο της θρυλικής μάχης των Θερμοπυλών, όπως διαπιστώσαμε, διαδραματίζεται μία άλλου είδους μάχη. Εκείνης της καθημερινής επιβίωσης ανθρώπων που βρίσκονται χιλιάδες χλμ. μακριά από τους τόπους τους αποτέλεσμα πολεμικών συγκρούσεων που διαδραματίζονται όχι για πολύ διαφορετικούς λόγους από εκείνους της αρχαιότητας. Τα κίνητρα και η μορφή αλλάζουν.
Η διαδρομή από την παλιά Εθνική οδό Αθηνών-Θεσσαλονίκης έχει χάσει την αίγλη που είχε πριν από κάποια χρόνια όταν και ο κύριος όγκος των αυτοκινήτων προτιμά τον καινούριο αυτοκινητόδρομο για τις μετακινήσεις του.
Αυτή η χαμένη αίγλη φαίνεται και από τα νεκρά κτίρια τα κουφάρια των οποίων υπάρχουν παντού παραπλεύρως της διαδρομής. Η ταμπέλα που αναγράφει «Πεδίο Μάχης Θερμοπυλών» μας οδηγεί εκτός παλαιάς Εθνικής. Η πρώτη εικόνα που αντικρίσαμε ήταν όντως σαν να βρισκόμαστε σε πεδίο μάχης.
Ένα διαλυμένο, οριακά σαν βομβαρδισμένο, πρώην βενζινάδικο δεν σου αφήνει την εικόνα ότι θα δεις έναν ιστορικό τόπο. Μόλις κατευθυνθεί κάποιος προς τα ιαματικά λουτρά των Θερμοπυλών καταλαβαίνει ότι ένα μέρος που κάποτε ήταν πόλος έλξης τουριστών από όλο τον ελλαδικό χώρο πλέον έχει αφεθεί στη μοίρα του.
Δίπλα στα λουτρά όπως μας είπε ένας μικροπωλητής βρίσκεται ένα παλιό ξενοδοχείο το οποίο για πάρα πολλά χρόνια είχε εγκαταλειφθεί και πλέον καλύπτει τις ανάγκες στέγασης προσφύγων και μεταναστών που έρχονται από τα νησιά.
Προσπαθώντας να ξεπεράσουμε την απίστευτη δυσοσμία από τα λύματα τα οποία κάνουν την παραμονή οποιουδήποτε στο σημείο ανέφικτη, μιλάμε με κάποιους από τους ελάχιστους επισκέπτες που βρίσκονταν στην είσοδο των λουτρών. Μόλις αντιλαμβάνονται ότι είμαστε δημοσιογράφοι η στάση τους αλλάζει και μετατρέπεται σε μία αγριεμένη οχλαγωγία η οποία ρίχνει ευθύνες στις οικογένειες λίγα μέτρα μακριά τους. Ο μικροπωλητής μας λέει φωνάζοντας «είναι 39 μήνες εδώ στις Θερμοπύλες. Εγώ βρίσκομαι 18 χρόνια εδώ και κάθε μήνας που περνά ζώντας αυτή την κατάσταση τον σβήνω σαν φυλακισμένος». Από πίσω μας ένα τσούρμο προσφυγόπουλα παίζει με ένα πλαστικό κουτάκι αναψυκτικού.
Τα κτίρια στα οποία βρίσκονται οι μετανάστες είναι ακριβώς πίσω από την τροχαία Θερμοπυλών. Η εικόνα που παρουσιάζει η ανοιχτή δομή φιλοξενίας δεν έχει σχέση με τις τραγικές συνθήκες που έχουμε αντικρίσει όλοι μας στη Μόρια. Αυτό ωστόσο δεν σημαίνει πως οι άνθρωποι αυτοί δεν έχουν μείνει παρατημένοι εκεί τα τελευταία 2 χρόνια, εγκλωβισμένοι στην κρίση του μεταναστευτικού ζητήματος.
Η ύπαρξη ενός χώρου φιλοξενίας μεταναστών, με τις όποιες συνθήκες μπορεί να επικρατούν σε αυτόν, στην ουσία δίπλα σε έναν αρχαιολογικό χώρο δεν μπορεί να υφίσταται. Πόσω μάλλον όταν αυτός ο χώρος φιλοξενίας δεν είναι ένα μεταβατικό στάδιο αλλά όπως φαίνεται μία μόνιμη κατάσταση. Οι άνθρωποι που κατοικούν εκεί προσπαθούν να έχουν μία καθημερινότητα η οποία ωστόσο δεν μπορεί να υπάρξει κάτω από τις παρούσες συνθήκες και την απουσία ουσιώδους κρατικής μέριμνας.
Κάποιες εκατοντάδες μέτρα μακριά από το Πεδίο Μάχης των Θερμοπυλών βρίσκεται το μνημείο. Ένας αρχαιολογικός χώρος που δέχεται τουρίστες από κάθε γωνιά της Γης όλο το χρόνο.
Όταν κατεβήκαμε παράπλευρα του δρόμου που μπορούν να παρκάρουν τα αυτοκίνητα είδαμε ότι μαζί μας βρίσκονταν κάποια γκρουπ ξένων τουριστών. Ένας άνδρας μάλιστα από το Σιάτλ μας εξέφρασε το θαυμασμό του για τη σημασία του μνημείου αλλά με έκπληξη μας ανέφερε ότι περίμενε περισσότερο κόσμος εκεί. Στο μυαλό του οι Θερμοπύλες είναι ένα μέρος παγκόσμιας κληρονομιάς.
Η εικόνα των χώρων παραμένει πολύ καλή αλλά είναι εμφανής και σε αυτή την περίπτωση η απουσία προστασίας των μνημείων και των επισκεπτών. Για να περάσει κάποιος από το Λόφο του Κολωνού στο σύγχρονο μνημείο του Λεωνίδα πρέπει να διασχίσει χωρίς κάποια μέριμνα ή σηματοδότηση την παλαιά Εθνική. Με δική του ευθύνη. Και μαζί με αυτούς υπάρχουν και οι μετανάστες με τις αποσκευές τους στην πλάτη οι οποίοι με τα πόδια επιχειρούν να φτάσουν στον όποιο προορισμό τους, προσπαθώντας να νικήσουν τους δικούς τους «Εφιάλτες»
Οι άνθρωποι που εργάζονται στο χώρο κάνουν εξαιρετική δουλειά προσέχοντάς το, μη αφήνοντας τον οποιοδήποτε θέλει να το καπηλευτεί να αφήσει το στίγμα του.
Προοπτικές περαιτέρω τουριστικής ανάπτυξης όσον αφορά τον ίδιο τον χώρο του μνημείου δεν φαίνεται να υπάρχουν παρόλο που οι ροές επισκεπτών είναι αυξητικές. Οι προοπτικές έρχονται από μία παραπλήσια κατασκευή.
Ακριβώς δίπλα από το σύγχρονο μνημείο των Θερμοπυλών χτίστηκε το Κέντρο Ιστορικής Ενημέρωσης Θερμοπυλών (Κ.Ι.Ε.Θ.). το συγκεκριμένο εγχείρημα έγινε με πρωτοβουλία του Δήμου Λαμιέων και εγκαινιάστηκε το 2010 στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων «Θερμοπύλια 2010».
Στην ουσία μιλάμε για ένα καινοτομικό μουσείο το οποίο χρησιμοποιεί τις νέες τεχνολογίες για να μπορέσει να δώσει στους επισκέπτες μία όσο το δυνατόν πιο πιστή αποτύπωση της εμπειρίας των σπουδαίων γεγονότων.
Οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να πληροφορηθούν γύρω από τα ιστορικά γεγονότα μέσω πλοήγησης σε ψηφιακά «τραπέζια» πληροφοριών, αλλά και παρακολουθώντας video τρισδιάστατης τεχνολογίας γύρω από την μάχη των Θερμοπυλών.
Το κτίριο όμως έχει και αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον καθώς έχει το σχήμα της αιχμής ενός δόρατος η κορυφή του οποίου, όπως μας εξήγησε ένας υπάλληλος του κέντρου, δείχνει προς την κατεύθυνση από την οποία ήρθαν οι Πέρσες.
«Για να καταλάβετε για πόσο μεγάλη αναβάθμιση του ίδιου του μνημείου αποτελεί το κέντρο, μόνο το Μάιο του 2018 είχαμε 5.000 επισκέπτες στο Κ.Ι.Ε.Θ. Με δεδομένο ότι όσοι επισκέπτονται συνολικά το μνημείο δεν έρχονται απαραίτητα από εδώ, τότε γίνεται αντιληπτή η σημασία του», μας είπε ο εργαζόμενος στις πληροφορίες του χώρου.
Για να κλείσει με μία αισιόδοξη νότα όσον αφορά το μέλλον συνολικά του χώρου λέγοντας ότι «κάθε μήνας που περνά είναι όλο και καλύτερος. Οι τουριστικοί πράκτορες επιλέγουν τα γκρουπ τους να κάνουν παράκαμψη για να περάσουν από τις Θερμοπύλες».
