To τεχνολογικό μέλλον της ανθρωπότητας που συντελείται ήδη στη Silicon Valley

Υπάρχουν τάσεις της τεχνολογίας που πεθαίνουν πριν καλά-καλά γεννηθούν και άλλες που αποδεικνύονται τόσο σημαντικές που μεταμορφώνουν όχι μόνο τον κλάδο, αλλά και τον τρόπο που ζούμε ουσιαστικά. Και σε μια βιομηχανία που συνδέεται τόσο άρρηκτα με την καινοτομία και τον νεωτερισμό, τα πράγματα παραμένουν εξαιρετικά ρευστά σε όρους εγκαθίδρυσης τάσεων. Μόνο που υπάρχουν φορές που η Silicon Valley δεν κρύβει όσα ψάχνει πίσω από επτασφράγιστες πόρτες, καθώς στον διασυνδεδεμένο μεταβιομηχανικό μας κόσμο λίγα πράγματα παραμένουν πια μυστικά. Η ολοένα και μεγαλύτερη υιοθέτηση ψηφιακών βοηθών, το περιβόητο Ίντερνετ των Πραγμάτων, οι εφαρμογές διασύνδεσης, ακόμα και οι νέες στρατηγικές λειτουργίας των έξυπνων μηχανών παραμένουν οι πυλώνες της τεχνολογίας, τα θεμέλια πάνω στα οποία χτίζεται λιθαράκι-λιθαράκι ο νέος και γενναίος κόσμος μας. Αλλά και η πληροφορική αιχμής, τα ολοένα και πιο έξυπνα σπίτια, ακόμα και έξυπνες πόλεις ευαγγελίζονται πια οι επαΐοντες της τεχνολογίας, πλάι στην επαυξημένη νοημοσύνη, τα νέα πρωτόκολλα 5G, αλλά και τη μεγαλύτερη ασφάλεια των ηλεκτρονικών συναλλαγών με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης. Ή του Bitcoin! Οι μεγάλες εκθέσεις τεχνολογίας εξάλλου, όπως η περιβόητη CES, δείχνουν συχνά τις κατευθύνσεις που θα ακολουθήσουν οι κολοσσοί της βιομηχανίας τόσο σε καταναλωτικά προϊόντα όσο και επίπεδο καινοτομίας. Και πλέον το βάρος πέφτει τόσο στην επαυξημένη όσο και την εικονική πραγματικότητα, στα αυτοκινούμενα οχήματα, τη ρομποτική τεχνολογία, την έξυπνη ενέργεια και τόσα μα τόσα ακόμα. Και βέβαια ο κλάδος της τεχνολογίας είναι από αυτούς που δεν περιμένει ακριβώς τον καταναλωτή να προκρίνει τεχνολογίες και να υιοθετήσει νέες συσκευές. Οι ογκόλιθοι βλέπετε του χώρου έχουν τη δύναμη να καθιερώνουν στρατηγικές και να προωθούν την ψηφιακή μεταμόρφωση του κόσμου μας με τρόπο που «όχι» δεν χωρά. Η εταιρία ερευνών IDC μας λέει πως περιμένει για το 2018 ότι θα δαπανηθούν περισσότερα από 1,3 τρισ. δολάρια για να προσαρμοστεί η αγορά στον χορό που σέρνει η βιομηχανία της τεχνολογίας. Την ίδια ώρα, ο κολοσσός στην έρευνα τεχνολογίας Gartner Inc προβλέπει ραγδαίες αλλαγές στις υπηρεσίες ηλεκτρονικής ασφάλειας, καθώς το κυβερνοέγκλημα είναι κάτι που κανείς δεν μπορεί να αγνοεί. Και βέβαια όλοι οι παράγοντες της αγοράς περιμένουν πολύ μεγαλύτερη διάχυση της τεχνητής νοημοσύνης στα πάντα, από τον καθαρά βιομηχανικό κλάδο μέχρι και την τριτογενή παραγωγή. Για «ρομποτικούς υπαλλήλους» κάνει χαρακτηριστικά λόγο η Gartner στην πολυαναμενόμενη ετήσια έκθεσή της, έξυπνες μηχανές δηλαδή που «μετατρέπονται σε ανταγωνιστική αναγκαιότητα». Μέσα στο εξόχως ενδιαφέρον και πάντοτε ανατρεπτικό τεχνολογικό τοπίο λοιπόν, να ποιες τάσεις ξεχωρίζουν για το 2018, όπως διαφαίνονται τόσο από τις εκτιμήσεις των ειδικών αναλυτών όσο και από τους ίδιους τους μεγάλους παίκτες της Silicon Valley…

Από το απλό chatting με τους ηλεκτρονικούς μας φίλους μέχρι μια online παραγγελία ή το στριμάρισμα πολυμέσων, ό,τι κι αν κάνουμε σήμερα στο ίντερνετ απαιτεί μια μακρά σειρά από διασυνδεδεμένες υπηρεσίες. Υπηρεσίες και εφαρμογές που δουλεύουν φυσικά με δεδομένα (data), τόσα δεδομένα που έχουν πυροδοτήσει μια πρωτόγνωρη έκρηξη και καλούν σε γενναίες μεταρρυθμίσεις για να συνεχίσει να δουλεύει απρόσκοπτα το τρομακτικό αυτό ψηφιακό οικοδόμημα. Οι περισσότεροι από μας δεν συνειδητοποιούμε συχνά για τι όγκο δεδομένων μιλάμε. Θέλετε μια χοντρή εικόνα; Κάθε λεπτό της ώρας λοιπόν ανεβαίνουν κάπου 900.000 posts στο Facebook, γίνονται 450.000 tweets, στέλνονται 156 εκατομμύρια emails, αλλά και 15 εκατομμύρια γραπτά μηνύματα. Με τέτοιους αστρονομικούς αριθμούς, αυτό που κάνουμε ουσιαστικά είναι να διπλασιάζουμε τον όγκο των δεδομένων που διακινούνται online κάθε δύο χρόνια. Κάτι που απαιτεί τεράστιες προσπάθειες από τη βιομηχανία της τεχνολογίας για να συνεχίσουν να δουλεύουν τα πράγματα απρόσκοπτα, μια διαρκώς εξελισσόμενη διαδικασία που θα συνεχιστεί φυσικά και το 2018, ως μια αναγκαιότητα περισσότερο παρά ως ένα νέο όραμα… Ως Διαδίκτυο των Πραγμάτων (Internet of Things) καλούμε χονδρικά τη συνδεσιμότητα των συσκευών μας στο ίντερνετ και την ολοένα και μεγαλύτερη αλληλεπίδρασή τους. Από βιομηχανικά ρομπότ μέχρι και απλά τεχνολογικά αντικείμενα της καθημερινότητάς μας, όλα πια βασίζονται σε ενσωματωμένους αισθητήρες που συλλέγουν και αναλύουν δεδομένα με σκοπό να κάνουν κάτι. Έτσι μπορούμε, για παράδειγμα, να ανοίγουμε το κλιματιστικό του σπιτιού μας από το κινητό. Το Ίντερνετ των Πραγμάτων είναι μια από αυτές τις κατευθύνσεις που είναι πια λίγο-πολύ επιβεβλημένες για τον χώρο της τεχνολογίας. Όλα στις μέρες μας είναι έξυπνα ή γίνονται την ώρα που μιλάμε, συλλέγοντας συνεχώς δεδομένα και αλληλεπιδρώντας με άλλες συσκευές, αυξάνοντας έτσι εκθετικά τη χρήση δεδομένων και χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση μάλιστα. Και οι εκτιμήσεις της τεχνολογικής βιομηχανίας δείχνουν πως αυτή η τάση όχι μόνο θα συνεχιστεί, αλλά θα κυριαρχήσει. Μέχρι το 2020, εκτιμά η Gartner, περισσότερα από 250 εκατ. αυτοκίνητα θα είναι συνδεδεμένα στο ίντερνετ, παρέχοντας έξυπνες λειτουργίες και υπηρεσίες αυτόνομης οδήγησης! Το Ίντερνετ των Πραγμάτων έχει ήδη αναρίθμητες συσκευές να επικοινωνούν μεταξύ τους, μόνο που έχει μόλις ξεκινήσει! Η εταιρία τεχνολογικών μελετών IHS προβλέπει πως μέχρι το 2020 θα υπάρχουν περισσότερες από 75 δισ. συνδεδεμένες στο ίντερνετ συσκευές…

Εννοείται πως τίποτα από αυτά, ούτε το Ίντερνετ των Πραγμάτων με τις δισεκατομμύρια συσκευές του ούτε η διαχείριση των αστρονομικών δεδομένων, δεν θα ήταν δυνατά χωρίς τα τεράστια άλματα που συντελούνται στην καθαρή πληροφορική. Για να το δούμε στην προοπτική του, μεταξύ 1975-2015 η επεξεργαστική ισχύς των ηλεκτρονικών υπολογιστών διπλασιαζόταν ανά δύο χρόνια, πριν φτάσουμε στα εξαιρετικά σημερινά επίπεδα, όπου ο ρυθμός αύξησης έχει πέσει κομματάκι στα 2,5 χρόνια. Μόνο που με αυτά κι αυτά έχουμε φτάσει στα όρια σχεδόν των πραγμάτων που μπορούσε να επεξεργαστεί παραδοσιακά ένα κομπιούτερ. Γι’ αυτό και η Silicon Valley έχει στρέψει το βλέμμα της στους κβαντικούς υπολογιστές, τη μεγαλύτερη επανάσταση που συντελείται στον τρόπο λειτουργίας του κομπιούτερ και όσων μπορεί αυτό να κάνει. Η κβαντική πληροφορική θα δει τις συσκευές της να γίνονται εκατομμύρια φορές γρηγορότερες και οι ηγέτες του χώρου οδηγούν την κούρσα για το ποιος θα ρίξει πρώτος στην αγορά μια εμπορικά βιώσιμη εκδοχή. Εκδοχή που θα μπορεί να λύνει προβλήματα και να εκτελεί υπολογισμούς που είναι σήμερα αδιανόητοι. Και να λύνει φυσικά προβλήματα που δεν έχουμε καν σκεφτεί ακόμα… Οι μηχανές είναι σήμερα που μιλάμε ικανές να μαθαίνουν πράγματα με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που το κάνουμε κι εμείς οι άνθρωποι. Μιλάμε ουσιαστικά για ένα τρομακτικό άλμα στον κλάδο, καθώς οι σημερινοί αλγόριθμοι δεν βασίζονται στην απλή επεξεργασία δεδομένων, αλλά μπορούν να αποδίδουν οι ίδιοι προγράμματα και εφαρμογές, λειτουργώντας ως μήτρες. Ως ανθρώπινα μυαλά, με άλλα λόγια. Εννοείται πως στην καρδιά όλης αυτής της ανάπτυξης κρύβονται οι υπερυπολογιστές, καθώς όσο πιο γρήγορα μαθαίνει η τεχνητή νοημοσύνη τόσο πιο ακριβής γίνεται στις εκτιμήσεις της. Μόνο που αυτό το άλμα στους αλγόριθμους σημαίνει πως πλέον οι έξυπνες μηχανές μπορούν να κάνουν περισσότερες από τις παραδοσιακά ανθρώπινες εργασίες, καθώς δεν είναι μόνο η αυτοματοποίηση της παραγωγής που κυριεύουν. Προγράμματα αναγνωρίζουν πράγματα του κόσμου μας με εξαιρετική ακρίβεια (τεχνολογίες αναγνώρισης προσώπων, για παράδειγμα), διαβάζουν, γράφουν, ακούνε, μιλάνε, παράγουν αντιδράσεις και συναισθήματα και μας βάζουν τα γυαλιά σε πράγματα τόσο πνευματικά που κάποτε θεωρούνταν αποκλειστικά ανθρώπινα. Και η Silicon Valley δεν σκοπεύει να σταματήσει… Όσο πιο έξυπνοι γίνονται οι ρομποτικοί βοηθοί μας, τόσα περισσότερα μπορούν να κάνουν για μας. Κάτι που σημαίνει πως ακόμα περισσότερες λειτουργίες, διαδικασίες, αποφάσεις και συστήματα αυτοματοποιούνται την ώρα που μιλάμε, έχοντας στην καρδιά τους αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης που μπορούν να κάνουν πρακτικά τα πάντα. Η αυτοματοποίηση δεν επηρεάζει μόνο την παραγωγή ή τον δευτερογενή τομέα, καταλαμβάνοντας θέσεις που είναι ανιαρές και επικίνδυνες, δουλειές που κάνουν άλλωστε γρηγορότερα, αποδοτικότερα, ασφαλέστερα και φτηνότερα. Αλλά τώρα παίρνει ακόμα και τις δουλειές των λογιστών, ακόμα και των δικηγόρων! Κι έτσι οι προβλέψεις κάνουν λόγο πως σύντομα θα αντικαταστήσουν τον ανθρώπινο παράγοντα πρακτικά στα πάντα, από τον χτίστη στο γιαπί και τον επαγγελματία οδηγό φορτηγού μέχρι τον γιατρό. Μια εκτίμηση προβλέπει μάλιστα πως το 47% των θέσεων εργασίας της Βρετανίας κινδυνεύουν πια ανοιχτά από την αυτοματοποίηση («δημιουργική καταστροφή» τη λένε χαρακτηριστικά), μια από τις πλέον αγαπημένες κατευθύνσεις της Silicon Valley… Σε άμεση σχέση με την αυτοματοποίηση είναι και η ανάπτυξη του περιβόητου 3D printing, που αλλάζει -αν δεν ανακόπτει- τη βιομηχανική παραγωγή όπως την ξέραμε. Η τρισδιάστατη εκτύπωση γίνεται ολοένα και περισσότερο σταθερά του κατασκευαστικού κλάδου, καθώς οι εκτυπωτές επεξεργάζονται πια τα πάντα, από μέταλλο και πλαστικό μέχρι τσιμέντο, υγρά, σκόνες, ακόμα και ανθρώπινο ιστό(!), δημιουργώντας φτηνότερα αντικείμενα ένα στρώμα τη φορά. Μόνο που δεν είναι μόνο το κόστος, αλλά και οι δημιουργικές λύσεις του 3D printing, καθώς μπορεί και αποδίδει πολύ πιο περίπλοκους σχεδιασμούς από την παραδοσιακή βιομηχανική σχεδίαση. Και καταναλώνει φυσικά και πολύ λιγότερα υλικά. Τα προϊόντα που βγαίνουν άλλωστε από έναν βιομηχανικό τρισδιάστατο εκτυπωτή μπορούν εύκολα να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις του εκάστοτε πελάτη, χωρίς να νοιάζεσαι ταυτοχρόνως για τις οικονομίες κλίμακας. Το 2018 είναι σίγουρο πως θα δούμε ακόμα εκπληκτικότερα πράγματα στο 3D printing… Ο τρόπος με τον οποίο συνομιλούμε με τις έξυπνες συσκευές και τα άλλα τεχνολογικά προϊόντα έχουν αλλάξει καθοριστικά τα τελευταία χρόνια. Μόνο που ακόμα δεν έχουμε δει τίποτα, όπως υπόσχονται τουλάχιστον οι μεγάλοι παίκτες του κλάδου. Χάρη στα smartphones και τα tablets, μπορούμε πλέον να κάνουμε χαϊδεύοντας την οθόνη και μάλιστα εν κινήσει μια τεράστια πληθώρα πραγμάτων, καθώς το 2016 ήταν η χρονιά ορόσημο που η φορητή τεχνολογία κυρίευσε το ίντερνετ ξεπερνώντας τα παραδοσιακά PC (desktops). Κάτι που επιβεβαίωσε εξάλλου και η Google, λέγοντάς μας πως οι αναζητήσεις από φορητές συσκευές ξεπέρασαν το 2017 τις αντίστοιχες από τα desktops. Ταυτοχρόνως, μιλάμε πια στις συσκευές μας, χρησιμοποιώντας φωνητικές εντολές στη Siri και τα αντίστοιχα προγράμματα (Alexa, Cortana). Οι εκτιμήσεις κάνουν εδώ λόγο ότι μέχρι το 2020, το 50% όλων των ηλεκτρονικών αναζητήσεων θα γίνονται μέσω φωνής παρά πληκτρολόγησης και ένα καλό 30% δεν θα χρειάζεται καν… οθόνη. Όπως είναι φυσικό, ο επιχειρηματικός κόσμος είναι πια αναγκασμένος να διασυνδέει τα προϊόντα και τις υπηρεσίες του με τις εξελίξεις του κλάδου, εναρμονίζοντάς τα με τις αντίστοιχες εφαρμογές (Siri, Alexa και Google Assistant παραμένουν οι άξονες αναφοράς). Από το 2018, για παράδειγμα, η BMW ανακοίνωσε πως τα αυτοκίνητά της θα τρέχουν το Alexa! Προσθέστε σε όλα αυτά τις εφαρμογές που παρέχουν πια τόσο η τεχνητή όσο και η επαυξημένη νοημοσύνη, το επόμενο μεγάλο βήμα στον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούμε με τις συσκευές μας, και βλέπετε πού πάει το πράγμα… Υπό άλλες συνθήκες, κάποια χρόνια πρωτύτερα, αυτό θα ήταν κάτι που θα μαθαίναμε εκ των υστέρων. Όχι όμως πια, καθώς τίποτα δεν μένει κρυφό στον κόσμο της τεχνολογίας. Το Blockchain που λέτε είναι η τεχνολογία πίσω από το ψηφιακό νόμισμα Bitcoin, ένα από αυτά τα πράγματα που έπιασαν την ανθρωπότητα εξαπίνης και κανείς δεν μπορεί πια να του γυρίσει την πλάτη. Πρόκειται ουσιαστικά για μια πλατφόρμα που μεταμορφώνει τον τρόπο που συναλλασσόμαστε, αποθηκεύουμε και ανταλλάζουμε δεδομένα, ώστε τα πάντα να γίνονται χωρίς μεσάζοντες, αλλά και με μεγαλύτερη ασφάλεια. Σκεφτείτε το Blockchain ως μια αποκεντρωμένη και εξαιρετικά ασφαλή βάση δεδομένων δηλαδή, πολύ ασφαλέστερη από κάθε άλλη τεχνολογία προστασίας συναλλαγών, καθώς όλα αυτά τα στοιχεία δεν είναι αποθηκευμένα «κάπου». Είναι μια αλυσίδα με κουτάκια -απ’ όπου παίρνει και το όνομά της η πλατφόρμα-, μόνο που αυτή την αλυσίδα δεν τη διαχειρίζεται ένας οργανισμός ή μια ομάδα ανθρώπων, αλλά βασίζεται στους χρήστες της. Και με το Bitcoin να έχει μπει για τα καλά στις καθημερινές μας συζητήσεις, αντιλαμβανόμαστε διαισθητικά τι ακριβώς είναι. Και είναι πράγματι μια σοβαρή απόπειρα εκδημοκρατισμού του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, μια προσπάθεια που βασίζεται στην απλή ιδέα του γιατί να μεσολαβεί ένας τρίτος (είτε είναι τράπεζα είτε φορέας είτε υπηρεσία) στη συναλλαγή μεταξύ δύο μερών; Όπως διατείνονται οι ειδικοί, ο τραπεζικός κλάδος, ο ασφαλιστικός και οι υπηρεσίες της υγείας είναι οι βασικοί τομείς που θα υιοθετήσουν σύντομα την τεχνολογία Blockchain, καθώς παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι δεν την έχουμε καν ακούσει, ένα καλό… 90% των κορυφαίων ευρωπαϊκών και αμερικανικών τραπεζών εξερευνούν ήδη τη λειτουργία του…