Το πιο σκανδαλώδες βιβλίο που γράφτηκε ποτέ και άγγιξε τα όρια του θρύλου

Πριν από περίπου έξι μήνες πέθανε, από ανακοπή καρδιάς, σε ηλικία 66 ετών, ο Ουίλιαμ Πάουελ. Η είδηση του θανάτου του, ωστόσο, έγινε γνωστή μόλις πριν από μερικές ημέρες. Παραμένει άγνωστό γιατί καθυστέρησε τόσο η ανακοίνωση του θανάτου του. Μπορεί το όνομά του να μην λέει κάτι στους περισσότερους, ωστόσο, ο Ουίλιαμ Πάουελ δεν ήταν ένας απλός άνθρωπος.

Σε νεαρή ηλικία, εν έτη 1971, είχε καταφέρει να συγκεντρώσει πάνω όλα τα φώτα της δημοσιότητας. Όχι, δεν έκανε κάποιο αθλητικό ρεκόρ. Ούτε πρωταγωνίστησε σε κάποια σπουδαία κινηματογραφική ταινία, ούτε δημιούργησε κάποιο μουσικό άλμπουμ που ακούγεται μέχρι και σήμερα στα ραδιόφωνα. Ο Πάουελ ήταν ένα οργισμένος νέος. Ένας άνθρωπος που ήθελε να αλλάξει τον κόσμο και να τον αλλάξει αμέσως. Και γι’ αυτό το λόγο έγραψε το πιο σκανδαλώδες, το πιο αιρετικό και το πιο επικίνδυνο βιβλίο που γράφτηκε ποτέ. Είναι το βιβλίο που το FBI το είχε χαρακτηρίσει σαν μια «από τις πιο βάναυσες, χαμερπείς και παρανοϊκές απόπειρες γραφής που υπήρξαν ποτέ». Τον «τσελεμεντέ του Αναρχικού»!

Ο ίδιος ο Πάουελ όταν το έγραψε είχε σημειώσει στο εισαγωγικό σημείωμα της έκδοσης πως «αυτό το βιβλίο δεν κάνει για παιδιά ή ηλίθιους», ενώ πολλά χρόνια μετά το αποκήρυξε και ζήτησε να σταματήσουν οι συνεχείς επανεκδόσεις του.

Οι συνθήκες της δημιουργίας του βιβλίου

Για να έχουμε μια πλήρη εικόνα της δημιουργίας του «τσελεμεντέ» θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας τις κοινωνικό-πολιτικές συνθήκες μέσα στις οποίες ζούσε ο συγγραφές του. Το 1969, ο Πάουελ ήταν έφηβος και ζούσε στις ΗΠΑ που θύμιζαν καζάνι που βράζει. Κάθε ημέρα που ξημέρωνε είχες την αίσθηση πως θα φέρει μαζί της το καινούργιο. Και κάθε βράδυ που ερχόταν έπαιρνε μαζί του όλες τις ελπίδες και «σέρβιρε» περισσότερο αίμα, περισσότερη βία και χάος. Ο πόλεμος του Βιετνάμ είχε χωρίσει την χώρα στη μέση. Οι συντηρητικοί αστοί από την μια που δέχονταν την αναγκαιότητα ενός αιματηρού πολέμου στην άλλη άκρη της γης. Από την άλλη η επαναστατημένη νεολαία που ζητούσε επιτακτικά (πολλές φορές με βίαιες κινητοποιήσεις) την λήξη του ιμπεριαλιστικού πολέμου. Με αυτά και με αυτά ο Πάουελ εξεγέρθηκε και αποφάσισε να πάρει την κατάσταση στα χέρια του. Αποφάσισε, όπως ο ίδιος αναφέρει στο εισαγωγικό σημείωμα του βιβλίου του να γράψει ένα πολεμικό εγχειρίδιο που δε θα απευθύνεται σε αυτούς που ήδη τα ξέρουν όλα αυτά αλλά «στον απλό αμερικανικό λαό, που αν δεν προστατέψει τον εαυτό του από τους φασίστες, τους καπιταλιστές και τους κομμουνιστές, λίγα είναι τα ψωμιά του»!

Το… εκρηκτικό περιεχόμενου του «τσελεμεντέ»

Ο νεαρός Ουίλιαμ Πάουελ χωρίς να το πολυσκεφτεί έπεσε με τα μούτρα στην μελέτη. Διάβασε στρατιωτικά εγχειρίδια και αφοσιώθηκε στο πώς θα μάθει όλα τα μυστικά ενός «diy» πολέμου (αρχικά του do it yourself ή κατά το ελληνικότερον «φτιάξ’ το μόνος σου»). Το βιβλίο διαθέτει οδηγίες για το πώς να φτιάξει κανείς δυναμίτη ή μια βόμβα μολότοφ πώς να μετατρέψει ένα κυνηγετικό όπλο σε εκτοξευτή χειροβομβίδων, πώς να ανατινάξει μια γέφυρα, πώς να πετάξει σωστά το μαχαίρι έτσι ώστε να προκαλέσει την μεγαλύτερη δυνατή ζημιά στον αντίπαλο, πώς να φτιάξει δακρυγόνα στο υπόγειο του σπιτιού του, πώς να δημιουργήσει τις φονικότερες παγίδες κλπ. Ο Πάουελ, ωστόσο, δεν σταμάτησε εκεί. Το 140 σελίδων βιβλίο του, διαθέτει και πολλά άλλα πράγματα. Τα σημαντικότερα από αυτά είναι οι οδηγίες για πετυχημένα σαμποτάζ (σε κρατικές εγκαταστάσεις, σε αυτοκίνητα, σε καπιταλιστές εταιρείες), για μεθόδους παρακολούθησης αλλά και αντιπαρακολούθησης από τη στιγμή που μιλάμε για εκπαιδευόμενους αντάρτες πόλεως. Αυτό που προκάλεσε εντύπωση, ωστόσο, είναι πως το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου δεν αφιερώνεται σε όλα τα παραπάνω αλλά στα ναρκωτικά! «Μερικά ναρκωτικά επηρεάζουν το μυαλό και επιτρέπουν  στο άτομο να δει για πρώτη φορά τον κόσμο ελεύθερα, χωρίς να του επιβάλλουν με το ζόρι αξίες και κανόνες συμπεριφοράς. Για πρώτη φορά μπορεί το άτομο να ξεμασκαρέψει την ανισότητα της κοινωνίας και την παράλογη φάρσα που παίζει. Οι σκουριασμένοι νόμοι περί ναρκωτικών και οι απαρχαιωμένοι νομοθέτες μας έδωσαν ένα κρυφό, υπόγειο δυναμικό. Στο χέρι μας είναι να το χρησιμοποιήσουμε κατάλληλα», γράφει ο ίδιος ο συγγραφές στην εισαγωγή του συγκεκριμένου κεφαλαίου για να ακολουθήσουν οδηγίες για το πώς μπορεί κάποιος να καλλιεργήσει χασίς ή να δημιουργήσει LSD! Για να… δικαιολογήσει και τον όρο «τσελεμεντές» (the anarchist cook book είναι ο αμερικάνικος τίτλος) ο Πάουελ δίνει και συνταγές. «Φασόλια με χόρτο και πάπρικα», «σούπα από χόρτο», «κεφτεδάκια με χασίς» μέχρι και σάλτσα για σπαγγέτι περιλαμβάνει!

Οι σφοδρές επικρίσεις και το κυνήγι από τις αστυνομίες όλου του κόσμου

Το βιβλίο, σχεδόν αμέσως με την κυκλοφορία του, αφενός ξεπούλησε και αφετέρου επικρίθηκε έντονα. Οι μεγαλύτεροι και, ίσως πιο σκληροί, επικριτές  προέρχονταν από τον ίδιο τον αναρχικό χώρο. Αναρχικές ομάδες και συλλογικότητες από διάφορα σημεία του πλανήτη κατηγόρησαν τον Πάουελ για «μιλιταρισμό» και «αφέλεια», ενώ χαρακτήρισαν το βιβλίο «δυσφημιστικό για την ιδεολογία και την πρακτική του αναρχισμού» το οποίο δημιουργήθηκε από κάποιον «που δεν είχε σαν στόχο να προωθήσει την ελευθερία και την αυτονομία». Πέρα από τους ίδιους του Αναρχικούς, ωστόσο, το βιβλίο κατακρίθηκε από πολλές και διάφορες κοινωνικές και πολιτικές ομάδες, ενώ από την πρώτη στιγμή, όπως ήταν απόλυτα φυσιολογικό, μπήκε στο στόχαστρο των διωκτικών αρχών σε κάθε σημείο του πλανήτη. Μόλις το 2010 το FBI έδωσε στη δημοσιότητα την πολύχρονη έρευνά του για το βιβλίο. Παράλληλα, διάφορες αντιτρομοκρατικές υπηρεσίες σε διάφορες χώρες, χρησιμοποιούσαν τον «τσελεμεντέ» ως αποδεικτικό στοιχείο για την τρομοκρατική δράση κάποιου υπόπτου που είχαν συλλάβει και το είχε στην βιβλιοθήκη του. Ανάλογη πρακτική ακολούθησε και η ελληνική αντιτρομοκρατική υπηρεσία στις περιπτώσεις των μελών της «Συνωμοσίας Πυρήνων της Φωτιάς» αλλά και σε παλαιότερες υποθέσεις. Η κυκλοφορία του βιβλίου, βέβαια, ουδέποτε απαγορεύτηκε,  πωλούταν νόμιμα σε όλες τις χώρες ενώ και τα δικαστήρια (στη συντριπτική τους πλειοψηφία) αρνούνταν να το δεχθούν ως… αποδεικτικό στοιχείο.

Τα αιματηρά περιστατικά, οι τρελές πωλήσεις και η δημόσια αποκήρυξη

Το βιβλίο έκανε τεράστια επιτυχία. Πούλησε σε παγκόσμιο επίπεδο περισσότερα από δυο εκατομμύρια αντίτυπα. Παράλληλα, υπολογίζεται πως τα download μέσω διαδικτύου είναι υπερδιπλάσια! Αυτή, ωστόσο, είναι η μια όψη του νομίσματος. Η άλλη όψη είναι η αιματηρή. Το βιβλίο συνδέθηκε με πολλές αιματηρές επιθέσεις καθώς οι δράστες το είχαν κάτι σαν «ευαγγέλιο». Αυτό έγινε στο «Columbine High School» του Κολοράντο, το 1999 όταν δυο σπουδαστές σκότωσαν 14 άτομα και τραυμάτισαν άλλα 24. Η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκε ήταν το 1976 ήταν όταν μια ομάδα Κροατών εθνικιστών έκανε αεροπειρατεία και έβαλε έναν εκρηκτικό μηχανισμό στο Grand Central Station της Νέας Υόρκης. Το 2013 μια ακόμη φονική επίθεση συνδέθηκε με τον «τσελεμεντέ» όταν ο ένας 18χρονος σπουδαστής σκότωσε έναν συμφοιτητή του και στη συνέχεια αυτοκτόνησε μέσα στο σχολείο του και πάλι στο Κολοράντο. Όλα αυτά οδήγησαν τον Πάουελ να αποκηρύξει τον «τσελεμεντέ» δημόσια και να ζητήσει να σταματήσουν οι συνεχείς επανεκδόσεις του. Ο ίδιος δεν μπορούσε να το κάνει αυτό διότι όταν το προσπάθησε διαπίστωσε πως τα δικαιώματά του τα είχαν αποκτήσει οι εκδοτικοί οίκοι που δεν είχαν καμία διάθεση να κάνουν κάτι τέτοιο.

Ο συγγραφές μέσω ενός άρθρου στον Guardian είχε δηλώσει πως μετάνιωσε για τη συγγραφή του βιβλίου. «Το βιβλίο είναι από πολλές απόψεις ένα παραπλανητικό προϊόν του θυμού της εφηβείας μου και της προοπτικής να με στρατολογήσουν και να με στείλουν στο Βιετνάμ να πολεμήσω σε έναν πόλεμο στον οποίο δεν πίστευα… Η κεντρική ιδέα του βιβλίου ήταν ότι η βία είναι ένα αποδεκτό μέσω για να έλθει η πολιτική αλλαγή. Πια δεν το πιστεύω αυτό», έλεγε ο Πάουελ ο οποίος παντρεύτηκε, έκανε παιδιά, δούλεψε σαν δάσκαλος και έγινε ένας πιστός χριστιανός. Η κληρονομιά που άφησε με το «πνευματικό του παιδί», ωστόσο, φαίνεται πως τον συντρόφευε μέχρι τις τελευταίες ημέρες του… Δείτε όλα τα θέματα του Weekend