Το παράδοξο έκθεμα που έσωσε μία ολόκληρη γενιά πρόωρων μωρών

Για πολλά χρόνια η ζωή ενός πρόωρου μωρού δεν είχε και τόση αξία για τους γιατρούς στις ΗΠΑ. Αυτά, ήταν παιδιά ενός κατώτερου Θεού και ήταν καταδικασμένα να πεθάνουν. Υπήρχε όμως ένα μέρος όπου οι απελπισμένοι γονείς μπορούσαν να απευθυνθούν, κι αυτό δεν ήταν άλλο από ένα πάρκο θεαμάτων στο Coney Island του Μπρούκλιν. Εκεί υπήρχε κάποιος που έσωζε χιλιάδες ζωές… Στις αρχές του 20ου αιώνα, οι επισκέπτες του Coney Island μπορούσαν να δουν τα ασυνήθιστα αξιοθέατα που φιλοξενούνταν εκεί. Ανάμεσα σε αυτά μία φυλή από τις Φιλιππίνες, χωριά νάνων, το τρενάκι του θανάτου και πολλά άλλα. Όμως για 40 ολόκληρα χρόνια, από το 1903 ως το 1943, το κορυφαίο πάρκο ψυχαγωγίας της Αμερικής στέγασε τον αγώνα ζωής και θανάτου πρόωρων μωρών.

Ο γερμανοεβραίος Martin Couney είχε εγκαταστήσει μία βρεφική θερμοκοιτίδα στο Coney Island η οποία έγινε ένα από τα δημοφιλή εκθέματα του πάρκου ψυχαγωγίας, σύμφωνα με το BBC. «Όλος ο κόσμος αγαπά ένα μωρό» έγραφε η ταμπέλα πάνω από την είσοδο. Στο εσωτερικό, πρόωρα νεογέννητα πάλευαν για ζωή, ενώ το ιατρικό προσωπικό τα φρόντιζε σαν να ήταν δικά του παιδιά. Για να δει κανείς τα μωρά, έπρεπε να πληρώσει 25 σεντς. Ένα διαχωριστικό κιγκλίδωμα εμπόδιζε τους επισκέπτες να έρθουν σε απόσταση αναπνοής από στις μικροσκοπικές φιγούρες μέσα στις θερμοκοιτίδες. Για ποιο λόγο όμως τα πρόωρα μωρά αντί να βρίσκονται σε έναν θάλαμο νεογνών, γίνονταν εκθέματα σε ένα πάρκο ψυχαγωγίας; Στην Αμερική πολλοί γιατροί είχαν την άποψη ότι τα πρόωρα μωρά ήταν γενετικά κατώτερα και η μοίρα τους ήταν στα χέρια του Θεού. Χωρίς ιατρική παρέμβαση, τα μωρά αυτά, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, ήταν καταδικασμένα να πεθάνουν. Όμως αυτό ήταν κάτι που δεν θα άφηνε να συμβεί ο Martin Couney. Ο Couney δεν ήταν καθηγητής σε κάποιο μεγάλο Πανεπιστήμιο ή χειρουργός σε κάποιο εκπαιδευτικό νοσοκομείο. Ήταν ένας Γερμανοεβραίος μετανάστης που λειτουργούσε έξω από το ιατρικό κατεστημένο με πολλούς να τον αποκαλούν τσαρλατάνο. Όμως, για τους γονείς των παιδιών που έσωσε αλλά και για πολλούς από επισκέπτες που συνέρρεαν για να δουν τα «εκθέματά» του, υπήρξε πρωτοπόρος σε αυτό που έκανε και στα μάτια τους ήταν ένας ήρωας. Οι θερμοκοιτίδες του Coney ήταν τα τελευταία μοντέλα που εισάγονταν απευθείας από την Ευρώπη. Η Γαλλία υπήρξε τότε ο παγκόσμιος ηγέτης στην φροντίδα πρόωρων μωρών, με τις ΗΠΑ να υστερούν στον τομέα αυτό για αρκετές δεκαετίες. Η κάθε θερμοκοιτίδα είχε ύψος πάνω από 1,5 μ. και ήταν κατασκευασμένη από γυαλί και ατσάλι. Ένας λέβητας νερού στο εξωτερικό παρείχε ζεστό νερό σ’ έναν σωλήνα κάτω από το κρεβατάκι του μωρού ενώ η θερμοκρασία ρυθμιζόταν με θερμοστάτη. Ένας άλλος σωλήνας μετέφερε φρέσκο αέρα από το εξωτερικό του κτιρίου μέσα στη θερμοκοιτίδα, περνώντας πρώτα από φίλτρο για τις ακαθαρσίες και μία συσκευή που έμοιαζε με καμινάδα και είχε περιστρεφόμενο ανεμιστήρα έβγαζε προς τα έξω τον αέρα μέσα από την θερμοκοιτίδα. Η φροντίδα για τα πρόωρα μωρά ήταν ακριβή. Το 1903 κόστιζε περίπου 15 δολάρια την ημέρα, που αντιστοιχούν περίπου στα 405 δολάρια σήμερα, για κάθε μωρό στην εγκατάσταση του Couney. Όμως δεν έπαιρνε από τους γονείς χρήματα για την ιατρική φροντίδα του μωρού τους. Ποιος πλήρωνε τα έξοδα; Το κοινό που ήθελε να δει από κοντά τα μωρά να παλεύουν για τη ζωή τους. Ήταν τόσο μεγάλη η προσέλευση του κόσμου που ο Couney μπορούσε εύκολα να καλύπτει το κόστος λειτουργίας της μονάδας του, να πληρώνει και μάλιστα καλά το προσωπικό του αλλά και να πλουτίσει ο ίδιος. Ο Couney προσπαθούσε να σώσει τις ζωές των καταδικασμένων πρόωρων μωρών αλλά και να τα υποστηρίξει κατά κάποιο τρόπο. Στις διαλέξεις που έδινε δεν ξεχνούσε να αναφερθεί σε σπουδαίους άνδρες που κατάφεραν πολλά στη ζωή τους και είχαν γεννηθεί πρόωρα, όπως ο Ναπολέων, ο Βίκτωρ Ουγκώ, ο Κάρολος Δαρβίνος, ο Ισαάκ Νεύτων. Ο Cooney διατήρησε τη μονάδα του στο Coney Island για 40 χρόνια και στη συνέχεια άνοιξε ένα ακόμη χώρο στο Atlantic City το 1905 το οποίο διατήρησε μέχρι το 1943. Τα επόμενα χρόνια μετέφερε τα «εκθέματά» του σε πολλά πάρκα ψυχαγωγίας αλλά και σε πολλές εκθέσεις σε όλη την Αμερική. Οι τεχνικές του Couney ήταν προηγμένες για την εποχή. Έδινε ιδιαίτερη έμφαση στο μητρικό γάλα και ήταν αυστηρός με την υγιεινή. Ωστόσο κάποιες από τις μεθόδους του αμφισβητήθηκαν έντονα. Οι περισσότεροι γιατροί πίστευαν ότι η επαφή με τα πρόωρα μωρά μπορούσε να τα βλάψει και να θέσει τη ζωή τους σε κίνδυνο καθώς ήταν πολύ εύκολο να μολυνθούν. Αντίθετα ο Couney ενθάρρυνε τις νοσοκόμες του να αγκαλιάζουν και να φιλούν τα μωρά πιστεύοντας ότι η προσωπική επαφή τούς κάνει καλό. Στη μονάδα περιποίησης των νεογνών όλα ήταν πεντακάθαρα. Οι νοσοκόμες φορούσαν λευκές φόρμες ενώ εκείνος και οι γιατροί κυκλοφορούσαν με λευκές ρόμπες. Μάλιστα ο Couney είχε προσλάβει και ειδικό μάγειρα για να ετοιμάζει θρεπτικά γεύματα για τις νοσοκόμες του. Ήταν όμως και αυστηρός μαζί τους. Αν έπιανε κάποιον απ’ το προσωπικό του να πίνει ή να καπνίζει τον απέλυε χωρίς δεύτερη σκέψη.

Βέβαια ο Couney δεν μπόρεσε να αντισταθεί και στο… σόου. Άλλωστε όλο αυτό γινόταν σε ένα πάρκο ψυχαγωγίας και όχι σε ένα νοσοκομείο. Ζητούσε λοιπόν από τις νοσοκόμες να ντύνουν τα μωρά με ρούχα πολύ μεγαλύτερα από το μέγεθός τους για να φαίνεται πόσο μικροσκοπικά ήταν τα ίδια ενώ σε πολλές περιπτώσεις τα «στόλιζαν» και με ένα φιόγκο. Πολλοί ήταν οι επικριτές του που θεωρούσαν ότι εκμεταλλευόταν τα μωρά. Μάλιστα όλα αυτά τα χρόνια πολλοί προσπάθησαν να κλείσουν τη μονάδα του. Όμως καθώς τα χρόνια περνούσαν εμφανίστηκαν και εκείνοι που θέλησαν να τον υποστηρίξουν. Το 1914 και ενώ ο Couney βρισκόταν στο Σικάγο, ο Julius Hess που αργότερα έγινε ο πατέρας της νεογνολογίας στην Αμερική, προσέγγισε τον Couney και πέρα απ’ τη μεταξύ τους φιλία προέκυψε και μία ακόμη μονάδα με θερμοκοιτίδες στο Σικάγο. Σιγά-σιγά αρκετοί γιατροί άρχισαν να εμπιστεύονται τον Couney και να του στέλνουν τα πρόωρα νεογνά που οι ίδιοι δε μπορούσαν να διαχειριστούν.

Στο σύνολο της καριέρας του, για περίπου μισό αιώνα δηλαδή, υπολογίζεται ότι ο Couney έσωσε 6.500 μωρά, σημειώνοντας 85% επιτυχία στις περιπτώσεις που ανέλαβε, σημειώνει το BBC. Σταδιακά τα νοσοκομεία στην Αμερική ξεκίνησαν να έχουν τις δικές τους μονάδες για τα πρόωρα μωρά με την πρώτη να δημιουργείται στη Νέα Υόρκη το 1939. Σήμερα, ο θρύλος του Couney επανεξετάζεται από τους γιατρούς και πολλά από τα μωρά που έσωσε, μιλούν υπέρ του. Τα πρόωρα μωρά που σώθηκαν στις θερμοκοιτίδες του Coney Island Η Carol Boyce Heinisch γεννήθηκε πρόωρα το 1942 και μεταφέρθηκε στην «έκθεση» του Couney στο Atlantic City του Νιου Τζέρσεϊ. «Ο Martin Couney υπήρξε ένας σπουδαίος άνδρας. Θα έπρεπε να είναι διάσημος για ό,τι έκανε. Έσωσε χιλιάδες από εμάς», λέει στο BBC. Η ίδια λέει ότι έχει ακόμα το ροζ κολιέ με το όνομά της που φορούσε στη θερμοκοιτίδα.

«Κανένας άλλος δεν προσφέρθηκε να κάνει κάτι για να με σώσει», λέει η Beth Allen, που γεννήθηκε τρεις μήνες νωρίτερα απ’ το κανονικό στο Μπρούκλιν το 1941. Όταν ένας γιατρός πρότεινε στους γονείς της να την μεταφέρουν στο Coney Island, η μητέρα της αρνήθηκε, λέγοντας ότι το μωρό της δεν ήταν ένα «φρικιό». Ο Couney πήγε στο νοσοκομείο και τους έπεισε να τον αφήσουν να την φροντίσει. Σε κάθε γιορτή του πατέρα, οι γονείς της, την πήγαιναν να δει τον σωτήρα γιατρό της. Όταν αυτός πέθανε το 1950, πήγαν στην κηδεία του. «Χωρίς τον Martin Couney, δεν θα ζούσα», λέει η Beth.

Το 1903 ο Martin Couney παντρεύτηκε την νοσοκόμα Annabelle Segnerαπό το προσωπικό του. Το 1907 απέκτησαν μια κόρη, την Hildegarde, που γεννήθηκε έξι εβδομάδες νωρίτερα και σώθηκε χάρη στις θερμοκοιτίδες. Η κόρη του αργότερα εκπαιδεύτηκε ως νοσοκόμα και δούλεψε δίπλα στον πατέρα της. «Στη σημερινή εποχή θα ήταν ανήθικο να εκτίθενται πρόωρα μωρά και να χρεώνεις τους επισκέπτες για να τα δουν» σημειώνει ο Dr Richard Schanler, διευθυντής νεογνολογικών υπηρεσιών στο νοσοκομείο παίδων Κοέν της Νέας Υόρκης. «Όμως πρέπει να ξανασκεφτείς πίσω εκείνη την εποχή. Οφείλουμε πολλά στη δουλειά που έκανε ο Couney». Δείτε όλα τα θέματα του Weekend