Για πολλούς η υποψηφιότητα της εντυπωσιακής Μαγκνταλένα Ογκόρεκ στις προεδρικές εκλογές του περασμένου Μαΐου στην Πολωνία αποτέλεσε επιλογή «σοκ» της Δημοκρατικής Αριστερής Συμμαχίας. Μια πρώην τηλεπαρουσιάστρια και ηθοποιός, με τέλειες αναλογίες, ξανθά μακριά μαλλιά και μπλε μάτια, μόλις 36 ετών, να διεκδικεί το προεδρικό χρίσμα… Κι ενώ από την αρχή φάνηκε πως η Ογκόρεκ δεν αποτελούσε φαβορί, η υποψηφιότητά της συγκέντρωσε μεγάλο ενδιαφέρον εντός και εκτός χώρας. Η Δημοκρατική Αριστερή Συμμαχία (Sojusz Lewicy Demokratycznej, SLD), το κύριο αριστερό κόμμα της Πολωνίας, υπήρξε κάποτε ένας πανίσχυρος παίκτης στην πολιτική σκηνή της χώρας. Το κόμμα διάδοχος του Κομμουνιστικού Κόμματος της εποχής του Ψυχρού Πολέμου, παλεύει σήμερα για την ίδια του την ύπαρξη. Ενόψει των προεδρικών εκλογών του περασμένου Μαΐου, ο ηγέτης του SLD Λέστσεκ Μίλερ αποφάσισε να ρισκάρει και να ποντάρει σε μία άγνωστη και μη δοκιμασμένη υποψηφιότητα με στόχο να αντιστρέψει την έντονα καθοδική πορεία του κόμματος: στην 36χρονη Μαγκνταλένα Ογκόρεκ, την πρώην ηθοποιό σε σαπουνόπερες και τηλεπαρουσιάστρια με την εντυπωσιακή εμφάνιση, η οποία έχει χαρακτηριστεί από τους Πολωνούς ως η… Barbie της χώρας. Η Ογκόρεκ είναι συγγραφέας, πρώην οικονομική σύμβουλος και διαθέτει διδακτορικό στην Ιστορία, αλλά σχεδόν μηδέν εμπειρία στην πολιτική. Ο 68χρονος Μίλερ επένδυσε στο νεαρό της ηλικίας της και την ενέργειά της προκειμένου να προσελκύσει νέους ψηφοφόρους για το πολωνικό σοσιαλδημοκρατικό πολιτικό κόμμα, τα στελέχη του οποίου αποτελούν κατά κύριο λόγο πρώην κομμουνιστές όπως ο ίδιος.
Μια υποψηφιότητα που προκάλεσε κριτική και χλευασμό
Η τακτική του όμως δεν φάνηκε να αποδίδει ήδη από την αρχή. Η Ογκόρεκ κέρδισε το ενδιαφέρον του Playboy που δημοσίευσε πορτρέτο της, καθώς και πολλών ανδρών χάρη στην ομολογουμένως αξιοπρόσεκτη εμφάνισή της. Πολλοί Πολωνοί, όμως, ακόμη και παραδοσιακοί υποστηρικτές του κόμματος, επέκριναν τον Μίλερ ότι γελοιοποίησε το κόμμα επιλέγοντας μια άγνωστη υποψήφια χωρίς πολιτική εμπειρία να διεκδικήσει μια θέση που κάποτε κατείχε ο Λεχ Βαλέσα. Η υποψηφιότητα αναζωπύρωσε επίσης τη συζήτηση για το μέλλον του άλλοτε ισχυρού SLD, έπειτα από μία περίοδο πολιτικών αποτυχιών που οδήγησαν στην κατρακύλα των ποσοστών του. Στην έντονη κριτική που δέχτηκε η υποψηφιότητα της Ογκόρεκ συμπεριλαμβάνονταν και τα… «αστεία» για το επίθετό της που μεταφράζεται ως «αγγούρι». Κι ενώ το Russia Today την περιέγραφε ως την πιο όμορφη προεδρική υποψήφια της Πολωνίας και το περιοδικό GQ έγραφε ότι θα μπορούσε να είναι «η αγαπημένη μας παγκόσμια ηγέτιδα», πολιτικοί αναλυτές δεν δίσταζαν να την αποκαλούν ακόμη και «μπίμπο».
Η προσέγγιση της Ρωσίας
Μια ομιλία της ενώπιον μελών του κόμματος, στην οποία αποκάλεσε τη στάση της πολωνικής κυβέρνησης ανταγωνιστική απέναντι στη Ρωσία, δηλώνοντας παράλληλα πως η ίδια ήταν διατεθειμένη να μιλήσει απευθείας με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, έδωσε τροφή για ποικίλα σχόλια. Ένα σκίτσο έκανε τον κύκλο του διαδικτύου με τον Πούτιν στο τηλέφωνο να λέει: «Μάγκντα; Χαίρομαι που με κάλεσες. Σε περίμενα…». Στην ίδια ομιλία, η Ογκόρεκ ανέφερε πως καταδικάζει τις ρωσικές ενέργειες στην Ουκρανία αλλά θέλει η Βαρσοβία και η Μόσχα να έχουν επικοινωνία. «Δεν θα φοβηθώ να απαντήσω σε μηνύματα του Βλαντιμίρ Πούτιν και θα σηκώσω το ακουστικό για να του τηλεφωνήσω», ανέφερε.
Η αποτυχία στις προεδρικές εκλογές
Οι πρώτες δημοσκοπήσεις μετά την ανακοίνωση της υποψηφιότητάς της έδειχναν πως ήταν κατά πάσα πιθανότητα αδύνατο να πετύχει την εκλογή της στην προεδρία, καθώς ερχόταν τρίτη στην προτίμηση του κόσμου με ποσοστό κοντά στο 5%. Το τελικό αποτέλεσμα ήταν περισσότερο απογοητευτικό: η Ογκόρεκ ήρθε πέμπτη, συγκεντρώνοντας ποσοστό μόλις 2,38%… Νικητής των προεδρικών εκλογών στον δεύτερο γύρο ανακηρύχθηκε ο συντηρητικός Αντρέι Ντούντα με ποσοστό 51,55% των ψήφων, έναντι ποσοστού 48,45% που συγκέντρωσε ο απερχόμενος κεντροδεξιός πρόεδρος της Πολωνίας Μπρόνισλαβ Κομορόφσκι.
Ο «θάνατος» της πολωνικής αριστεράς;
Μέχρι το 2004, η Πολωνία είχε πρωθυπουργό και πρόεδρο προερχόμενο από τους κόλπους του SLD. To 2000, ο ηγέτης του κόμματος Αλεξάντερ Κβασνιέφσκι κέρδισε την προεδρία της χώρας από τον πρώτο γύρο των εκλογών. Ωστόσο, ένα σκάνδαλο δωροδοκίας και η παραίτηση του πρωθυπουργού λόγω κατηγοριών για σχέσεις με τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες επηρέασαν αρνητικά την κοινή γνώμη. Το ποσοστό του κόμματος κατρακύλησε από το 41% το 2001 στο 11% τέσσερα χρόνια αργότερα. Η περιθωριοποίηση του κόμματος σφραγίστηκε από την άνοδο της κεντροδεξιάς Πλατφόρμας των Πολιτών του Ντόναλντ Τουσκ, που άρχισε να μετακινείται περισσότερο προς τα αριστερά μετά την άνοδο στην εξουσία το 2007. Με την ανακοίνωση της υποψηφιότητας της Ογκόρεκ και το κάλεσμά τους στους ψηφοφόρους να «απελευθερώσουν τη δύναμη της νεολαίας και της επιχειρηματικότητας», το κόμμα φάνηκε να κερδίζει πίσω λίγο από το χαμένο του έδαφος. Ο ίδιος ο Λέστσεκ την χαρακτήρισε «σύμβολο αλλαγής… το άνοιγμα της πολωνικής πολιτικής σε μια νέα ευρωπαϊκή γενιά». Χαρακτηριστικό της επίδρασης που είχε η υποψηφιότητά της είναι το γεγονός ότι μικρότερα κόμματα της χώρας κατέβασαν στην κούρσα για το προεδρικό χρίσμα νεότερους υποψήφιους, ακολουθώντας το παράδειγμα του SLD. Σε μια χώρα όμως όπου εξέχοντες πολιτικοί αφιερώνουν κατά κανόνα πολλά χρόνια στην αναρρίχηση στις κομματικές δομές, η περιορισμένη πολιτική εμπειρία της 36χρονης Ογκόρεκ δεν θα μπορούσε παρά να λειτουργήσει εναντίον της, έγραφαν τον Φεβρουάριο οι Financial Times. Στις εκλογές του 2011 απέτυχε να κερδίσει μια θέση στο Κοινοβούλιο, και πέρασε τα επόμενα δύο χρόνια εργαζόμενη ως σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας της Πολωνίας στον τομέα της ενημέρωσης. Στις εκλογές του περασμένου Μαΐου αποτέλεσε το «όπλο» της Δημοκρατικής Αριστερής Συμμαχίας για την αναγέννησή της. Δεν κατάφερε όμως ούτε καν να φτάσει τα ποσοστά των δημοσκοπήσεων, κερδίζοντας μόλις το 2,38% των πολωνών ψηφοφόρων και τερματίζοντας… πέμπτη μεταξύ των υποψηφίων. Πρόκειται για το χαμηλότερο ποσοστό του κόμματος από το 1989 και το ένα τρίτο εκείνου που έλαβε το SLD στις προηγούμενες προεδρικές εκλογές, γεγονός που οδήγησε πολλά συντηρητικά μέσα στη χώρα να κάνουν λόγο για τον «θάνατο» της πολωνικής Αριστεράς. Δείτε όλα τα θέματα του Weekend