Το βλέμμα ταξιδεύει στο απέραντο γαλάζιο, το σώμα απελευθερώνεται στην αγκαλιά της θάλασσας, η μυρωδιά του ιωδίου «μεθάει», η αλμύρα νοστιμίζει τα χείλη και τα κύματα προσφέρουν την πιο χαλαρωτική συντροφιά στην ακοή.

Δεν είναι τυχαίο ότι οι συντάκτες του περιοδικού Wine Enthusiast περιέλαβαν τα αιγαιοπελαγίτικα νησιά στους 10 καλύτερους οινικούς προορισμούς για το 2014.

Ο οινικός είναι από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες μορφές τουρισμού στην Ελλάδα, «ανθίζει» στα οινικά μονοπάτια της που ξετυλίγονται σε όλη την επικράτεια… αμπελώνες, νέα οινοποιεία μικρά και μεγαλύτερα, ταξίδια γεύσεων σε ξενοδοχεία, wine bars, με τις αμέτρητες ελληνικές ποικιλίες και οδηγό τον σύγχρονο οινοχόο, το sommelier.

O Σταμάτης Ίσερης, sommelier, με εμπειρία στο εξωτερικό και πάθος για τον ελληνικό αμπελώνα, το φετινό καλοκαίρι βρίσκεται σε ένα από τα πιο διάσημα ελληνικά νησιά, αλλά και από τους πιο σπουδαίους αμπελώνες της Ευρώπης, τη Σαντορίνη και την ώρα που χιλιάδες τουρίστες απολαμβάνουν το γνωστό σε όλο τον κόσμο ηλιοβασίλεμα και την απόκοσμη θέα της καλντέρας, αποκαλύπτει στους επισκέπτες της μια άλλη πλευρά της.

«Οι περισσότεροι έρχονται στο νησί για το ηφαίστειο και το ηλιοβασίλεμα, δεν μπορούν να φανταστούν ότι η Σαντορίνη έχει οινικό πλούτο, οινική κληρονομιά χιλιάδων ετών. Ερχόμενοι εδώ, ακούν για τους ξεχωριστούς αμπελώνες, τα οινοποιεία, τα κρασιά της και θέλουν να τα γνωρίσουν», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Ίσερης, ο οποίος φιλοξενεί γευσιγνωσίες κρασιού και ξεναγήσεις σε αμπελώνες και τοπικά οινοποιεία για την εταιρεία Santorini Wine Adventure που έχει έδρα το χωριό του Βόθωνα.

Οι πανάρχαιοι αμπελώνες της Σαντορίνης

Η Σαντορίνη δεν απογοητεύει όσους επισκέπτες της ενδιαφέρονται για ολοκληρωμένες οινικές εμπειρίες. Το «σώμα» της κρύβει ένα θησαυρό.

Πρώτος σταθμός στην οινική ξενάγηση των τουριστών τα αμπέλια της. «Οι αμπελώνες της Σαντορίνης δεν έχουν επηρεαστεί από τη φυλλοξήρα που κατέστρεψε τους αμπελώνες της Ευρώπης στα μέσα του 19ου αιώνα. Το ριζικό στέλεχος του αμπελιού είναι το αυθεντικό, πανάρχαιο. Για παράδειγμα στη Γαλλία, που η φήμη των κρασιών της έχει εξαπλωθεί σε όλο τον πλανήτη, λόγω της φυλλοξήρας αναγκάστηκαν να ξεριζώσουν τα αμπέλια, εισήγαγαν αμερικανικό στέλεχος και το μπόλιασαν με γαλλικές ποικιλίες», σημειώνει ο κ. Ίσερης και εξηγεί ότι «στη Σαντορίνη δεν συνέβη κάτι τέτοιο εξαιτίας των μοναδικών ιδιοτήτων του «terroir» της, ανάμεσά στις οποίες το ηφαιστειογενές έδαφος, που καθιστούν το αμπέλι απρόσβλητο από τη φυλλοξήρα».

Ιδιαίτερο είναι επίσης, το σχήμα των αμπελιών της, πλεγμένες αγκαλιές, πράσινες πινελιές πάνω σε μαύρο καμβά, στο χώμα του ηφαιστείου, που κρύβουν στο εσωτερικό τους τον πολύτιμο καρπό.

«Οι «σαντορινιές αμπελιές» στις οποίες δίνεται το σχήμα κουλούρας είναι ένα ιδιαίτερο σύστημα διαμόρφωσης των κλημάτων, που προστατεύει το φυτό, αλλά και το σταφύλι από τους ισχυρούς ανέμους, τον ήλιο και τις υψηλές θερμοκρασίες».

Οι κάναβες και τα κρασιά της

Μετά τους αμπελώνες, επόμενος σταθμός σε αυτό ταξίδι μύησης στο σαντορινιό κρασί, οι κάναβες και τα κελάρια, ηλικίας, πολλά από αυτά, αιώνων, που παραμένουν ζωντανοί οργανισμοί μέχρι σήμερα των οινοποιείων του νησιού. Παράλληλα, έχουν γίνει επισκέψιμοι χώροι και προσφέρουν μια αξιομνημόνευτη εμπειρία στους τυχερούς.

Εκεί, όπως διηγείται ο κ. Ίσερης «μαθαίνουν οι τουρίστες πως γίνεται η «ανατροφή» (elevage) του κρασιού της Σαντορίνης, πως ο οινοποιός παίρνει το νεαρό κρασί που είναι εύπλαστο στο χαρακτήρα και τραχύ και προσπαθεί να του δώσει προσωπικότητα. Και είτε το κρατάει μόνο σε μεταλλικές δεξαμενές, όπου διατηρεί τον αρωματικό και φρέσκο χαρακτήρα του, είτε αν θέλει να του δώσει πιο σύνθετο και πιο πλούσιο χαρακτήρα το βάζει σε βαρέλι».

Όταν τελειώσει αυτή η διαδικασία, από τη στιγμή που το κρασί γεννιέται, μεγαλώνει και ολοκληρώνεται, σχηματίζεται και ο επιβλητικός κατάλογος των κρασιών της Σαντορίνης. Πρόκειται για κρασιά που έχουν ταυτότητα και εκφράζουν τον τόπο τους.

«Τα λευκά κρασιά ΠΟΠ (προστατευόμενη ονομασία προέλευσης) που παράγονται από το ασύρτικο, ποικιλία σταφυλιού με προέλευση τη Σαντορίνη, αλλά και όσα λευκά παράγονται από τις ποικιλίες αϊδάνι και ανθήρι, τα κρασιά που «γεννά» το μαυροτράγανο, μοναδική ποικιλία κόκκινου σταφυλιού στο νησί, το vinsanto, αυθεντική συνέχεια των γλυκών κρασιών της αρχαίας Ελλάδας», σύμφωνα με τον κ. Ίσερη, ενώ ιδιαίτερη αναφορά αξίζει στο νυχτέρι, «κρασί φτιαγμένο κυρίως από υπερώριμα σταφύλια ασύρτικου που έχει παραμείνει για κάποιους μήνες σε δρύινα βαρέλια. Ονομάστηκε έτσι γιατί ο τρύγος και το πάτημα των σταφυλιών, κυρίως στο παρελθόν, γίνονταν το σούρουπο».

Γευσιγνωσία σαντορινιού κρασιού

Τελευταία στάση, η πιο «μεθυστική», η γευστική γνωριμία με το σαντορινιό κρασί. «Σε ειδικούς χώρους, που έχουν πλέον αρκετά οινοποιεία ή σε ξενοδοχεία και εστιατόρια γίνεται η εισαγωγή στην τέχνη της γευσιγνωσίας. Ζουν όλη τη διαδικασία όσοι συμμετέχουν, από το πως θα πιάσουν το ποτήρι, πως θα δουν το χρώμα του κρασιού, πως θα μυρίσουν το άρωμά του πριν ανακινήσουν το ποτήρι και μετά την ανάδευση του κρασιού, πως θα γευτούν τα αρώματά του».

Και σε αυτή τη «συνομιλία» με το ποτήρι, γίνεται η φανέρωση της σπουδαιότητάς του σαντορινιού κρασιού. «Εκπλήσσονται ευχάριστα με τα κρασιά της Σαντορίνης, με την ποιότητά τους. Τους αρέσει η μεταλλικότητά τους λόγω του ηφαιστειακού εδάφους, το ιώδιο, η αλμύρα. Τα κρασιά της Σαντορίνης έχουν δυναμικό χαρακτήρα, πλούσιο σώμα, είναι καλά δομημένα και με τραγανή οξύτητα. Οι επισκέπτες δεν μπορούν να φανταστούν ότι το νησί βγάζει τόσα διαφορετικά στυλ, σπάνιων και μοναδικών κρασιών».

«Μεθυσμένοι» από τα κρασιά της Σαντορίνης οι τουρίστες προμηθεύονται μπουκάλια με κρασί, «τα πιο αντιπροσωπευτικά του τόπου με πρωταγωνιστή το Vinsanto».

Οινικός τουρισμός

Όσοι επιλέγουν να κάνουν οινικό τουρισμό δεν είναι απαραίτητα γνώστες, επισημαίνει ο κ. Ίσερης, συμπληρώνοντας ότι «υπάρχουν βέβαια και οι εξαιρέσεις, όπως μία 50χονη Αμερικανίδα από την Καλιφόρνια, χημικός που έχει σπουδάσει οινολογία στο UCDavis και έφερε το γιο της σε μια ξενάγηση στην οινική Σαντορίνη γιατί ήθελε να τον μυήσει στο κρασί.

Επίσης, ένας 60χρονος από την πολιτεία του Όρεγκον, γνώστης του κρασιού, που και αυτός ήθελε να μυήσει την οικογένειά του, επισκέφθηκε πρώτα τους αμπελώνες και τα οινοποιεία του Μπορντό στη Γαλλία και μετά ήρθαν στη Σαντορίνη. Αλλά δεν είναι ο κανόνας».

Σύμφωνα με τον κ Ίσερη «η πραγματικότητα είναι ότι οι περισσότεροι ξένοι τουρίστες δεν γνωρίζουν ιδιαίτερα τα ελληνικά κρασιά. Κάποιοι ίσως, πιο «ψαγμένοι» έχουν γευθεί το ασύρτικο της Σαντορίνης στο εξωτερικό».

Σε αυτή την κρίσιμη περίοδο που ο τουρισμός είναι ένας από τους δυναμικότερα αναπτυσσόμενους τομείς της οικονομίας, ο οινικός μπορεί να δώσει μια περαιτέρω ώθηση καθώς, μεταξύ άλλων, μπορεί να εγγυηθεί ένα υψηλό επίπεδο τουρισμού.

Ο κ. Ίσερης υποστηρίζει ότι «έχει σημειωθεί ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, αλλά δεν υπάρχει ακόμη καλή οργάνωση. Ιδιαίτερα, ο ρόλος του sommelier δεν έχει αναδειχθεί όσο πρέπει. Η ύπαρξή του προσδίδει αξιοπρέπεια και σοβαρότητα σε μια επιχείρηση, ενώ συμβάλλει ώστε να έχει σημαντικά οικονομικά οφέλη, ειδικά σε ένα άκρως τουριστικό μέρος όπως η Σαντορίνη με πολλούς αμπελώνες και σημαντικά κρασιά».

Όπως τονίζει, «οι ελληνικές επιχειρήσεις δεν αναγνωρίζουν ακόμη τη σημασία ενός sommelier όπως στο εξωτερικό… Και παρά το γεγονός, ότι το επάγγελμα του “οινοχόου” ανάγεται στην αρχαιότητα».