Ένα από τα πιο εντυπωσιακά σπήλαια της χώρας είναι αυτό του Σφενδόνη, το οποία συναντάται στην Κρήτη. Πιο συγκεκριμένα «υποδέχεται» κατά κάποιον τρόπο τους επισκέπτες των Ζωνιανών, καθώς βρίσκεται στην είσοδο του χωριού και γοητεύει τους πάντες με το απαράμιλλου κάλους εσωτερικό του.
Γνωστό και ως η «Τρύπα του Σφενδόνη», το σπήλαιο συναντάται στην είσοδο των Ζωνιανών και καλωσορίζει τους επισκέπτες του χωριού. Πρόκειται για ένα πραγματικό κόσμημα τόσο για το νομό Ρεθύμνου, όπου και εντοπίζεται, όσο και για ολόκληρη την Κρήτη. Και όπως λένε και οι κάτοικοι του χωριού «Όποιος της φύσης τσ’ ομορφιές θέλει να καμαρώνει στα Ζωνιανά να ‘ρθεί να δει την τρύπα του Σφεντόνη».
Σύμφωνα με την ανασκαφική έρευνα το σπήλαιο χρησιμοποιήθηκε ως εποχική κατοικία κατά την Πρωτομινωική εποχή, ενώ συνεχίστηκε και κατά την Ρωμαϊκή. Αξίζει να αναφερθεί, επίσης, ότι την περίοδο των επαναστάσεων το πρώτο τμήμα του λειτούργησε για τους επαναστάτες ως καταφύγιο.
Στο εσωτερικό του σπηλαίου με τον πλούσιο σταλακτιτικό και σταλαγμιτικό διάκοσμο, επικρατεί κατανυκτική ηρεμία η οποία διαταράσσεται μόνο από τον ήχο των σταγόνων του νερού, οι οποίες με την πάροδο του χρόνου σμιλεύουν τους εντυπωσιακούς σταλαγμίτες και σταλακτίτες που αντικρίζει ο επισκέπτης.
Σπήλαιο Σφενδόνη: Ο πολύχρωμος εσωτερικός διάκοσμος που εντυπωσιάζει τους πάντες
Αυτό, ωστόσο, που το κάνει ιδιαιτέρως ξεχωριστό είναι η σπάνια έγχρωμη λιθωματική «διακόσμησή» του, η οποία δεν μπορεί να κρυφτεί ούτε από το σκοτεινό περιβάλλον του σπηλαίου.
Μιλώντας με νούμερα, το σπήλαιο του Σφενδόνη είναι ένα από τα μεγαλύτερα της χώρας, με την επιφάνειά του να απλώνεται σε 3.400 μέτρα και το μήκος του να μετρά 145 μέτρα, ενώ στα 270 μέτρα της διαδρομής του υπάρχουν ογκώδεις κολώνες που δημιουργούν δαιδαλώδη διαμερίσματα.
Τέλος, το σπήλαιο αποτελεί μέρος του Φυσικού Πάρκου Ψηλορείτη, το οποίο ανήκει στο Ευρωπαϊκό δίκτυο Γεωπάρκων, ένα δίκτυο προστατευόμενων περιοχών με ιδιαίτερη γεωλογική κληρονομιά που τελεί υπό την αιγίδα της UNESCO.
