Να πώς βρίσκει το Facebook τους ανθρώπους που μπορεί να ξέρουμε

Πώς γίνεται να ξέρει ο κολοσσός της κοινωνικής δικτύωσης παλιούς συμμαθητές ή ανθρώπους που συναντήσαμε κάποια φορά σε μια παρέα; Τον περιπτερά μας πώς τον γνωρίζει; Και πόσο μέσα πέφτει κάποιες φορές όταν μας προτείνει ανθρώπους που μπορεί να ξέρουμε. Τους ξέρουμε, πράγματι, άσχετα αν θέλουμε να τους ξεχάσουμε! Μόνο που ο μηχανισμός λειτουργίας του Facebook είναι αρκούντως πιο πολύπλοκος και δουλεύει πολύ διαφορετικά από τη βασική ανθρώπινη αλληλεπίδραση. Είναι ένας αλγόριθμος πίσω από αυτό το «People You May Know» που κάνει το ταίριασμα, ένας ιδιότυπος ωστόσο αλγόριθμος που έχει τον τρόπο του να διεισδύει σε ό,τι έκανες ποτέ στη ζωή σου. Κι αυτό γιατί μας προτείνει ανθρώπους που μπορεί να γνωρίσαμε κάποια στιγμή στη ζωή μας, δεν μας δένει ωστόσο τίποτα με αυτούς. Τίποτα που να μπορεί να ξέρει το Facebook. Ή μήπως τα ξέρει όλα, ακόμα και αυτά που δεν του λέμε; Οι προτάσεις του μοιάζουν εξάλλου ακατανόητες αν υποθέσουμε ότι ο κολοσσός της κοινωνικής δικτύωσης βασίζεται αποκλειστικά στις πληροφορίες που τον τροφοδοτούμε για μας. Είναι ωστόσο λιγότερο μυστηριώδες όταν μαθαίνουμε για τα κρυφά αρχεία που κρατά το Facebook για μας, αυτά που δεν βλέπουμε και δεν ελέγχουμε φυσικά.

Ένα δεύτερο κρυμμένο προφίλ

Πίσω λοιπόν από το προφίλ του Facebook που έχουμε φτιάξει με τα χεράκια μας βρίσκεται ένα δεύτερο, ένα σκιώδες προφίλ, που απαρτίζεται από τα inboxes του mail μας και τις κινήσεις που κάνουμε από το smartphone μας! Πληροφορίες και επαφές δηλαδή που δεν έχουμε δώσει ποτέ στο Facebook, κι όμως συνδέονται μαγικά με τον λογαριασμό μας, επιτρέποντας στο κοινωνικό δίκτυο να χαρτογραφεί πλήρως τις κοινωνικές επαφές μας. Γι’ αυτό και ο δικηγόρος που του στείλαμε κάποια στιγμή ένα email εμφανίζεται μαγικά στους ανθρώπους που μπορεί να ξέρουμε! Αυτά τα σκιώδη προφίλ του Facebook δεν είναι κατά κανέναν τρόπο νέα ιστορία, καθώς είναι γνωστά ήδη από το 2013. Οι περισσότεροι συνεχίζουμε ωστόσο να μην το γνωρίζουμε το θέμα. Και επειδή ακριβώς όλα αυτά συμβαίνουν μέσα στο αλγοριθμικό μαύρο κουτί του Facebook, δεν συνειδητοποιούμε πόσο βαθιά φτάνουν τα πλοκάμια των παρασκηνιακών αυτών διεργασιών στην ηλεκτρονική μας ζωή. Μέχρι να εμφανιστεί στα friend recommendations η νηπιαγωγός του παιδιού μας όλα αυτά. Το Facebook δεν σκανάρει τα mails μας, κρατά ωστόσο τις διευθύνσεις των επαφών του ηλεκτρονικού μας ταχυδρομείου. Αν κάποιος μοιραστεί μια τέτοια επαφή στο Facebook, τότε το δίκτυο μπορεί να κάνει τις απαραίτητες λογικές συνεπαγωγές και να καταλάβει πως κάπως γνωρίζονται αυτοί. Το κοινωνικό μέσο δεν επιβεβαιώνει φυσικά πώς κάνει αυτές τις συνδέσεις των «People You May Know» και δεν έχει απαντήσει ποτέ σε σχετικές ερωτήσεις των μεγαλύτερων τεχνολογικών ιστοσελίδων. Εκπρόσωπός του είχε υπαινιχθεί παλαιότερα πως μπορεί κάλλιστα να υπάρχουν πιο ευλογοφανείς εξηγήσεις για αυτές τις συσχετίσεις, όπως κοινοί φίλοι ή άνθρωποι που ζουν στην ίδια γειτονιά ή όσοι έχουν κοινά ενδιαφέροντα. Δεν απέρριψε πάντως το «λαβράκι» των σκιωδών προφίλ. Το ίδιο το δίκτυο μας ζητάει εξάλλου να φορτώσουμε τις επαφές μας από emails και άλλα δίκτυα όταν κάνουμε εγγραφή, στο πλαίσιο της λειτουργίας «Find Friends». Στα ψιλά γράμματα της επιλογής, κάτω ακριβώς από το κουμπάκι «Get Started», το δίκτυο μας ενημερώνει καθαρά πως «οι πληροφορίες για τις επαφές σου … θα σταλούν στο Facebook για να βοηθήσουν εσένα και άλλους να βρείτε φίλους γρηγορότερα». Όποιος θέλει να μάθει περισσότερα, θα δει ότι το Facebook λέει ρητά πως θα χρησιμοποιήσει και θα αποθηκεύσει με ασφάλεια τις πληροφορίες που αφορούν στις επαφές του, περιλαμβανομένων ονομάτων, ψευδωνύμων, φωτογραφιών, τηλεφωνικών αριθμών και ό,τι άλλο βρει λίγο-πολύ. Και μας καλεί μάλιστα να είμαστε προσεκτικοί με τη χρήση των προσωπικών αυτών δεδομένων. «Μπορεί να έχεις επαγγελματικές ή προσωπικές επαφές στο τηλέφωνό σου», μας λέει στην επιλογή «Learn More» που λέγαμε πριν. Κι όμως, παρά το γεγονός ότι μας προειδοποιεί να συνδεθούμε μόνο με τους ανθρώπους που ξέρουμε πως θα ήθελαν να γίνουν φίλοι μας, το Facebook κάνει ακριβώς το αντίθετο! Και δεν του αρέσει φυσικά καθόλου ο όρος «σκιώδες προφίλ», καθώς μοιάζει σαν να δημιουργεί σκοτεινές γωνιές στο περιθώριο της online δράσης μας. Κι όμως, όπως είπαμε ήταν το 2013 όταν το ίδιο το Facebook το παραδέχθηκε, ανακαλύπτοντας και διορθώνοντας ένα «λάθος», όπως μας είπε. Το λάθος ήταν ότι όταν προσπαθούσε ο χρήστης να κατεβάσει τις πληροφορίες του, το αρχείο δεν περιλάμβανε απλώς τις ορατές πληροφορίες του προφίλ του, αλλά και τα παρασκηνιακά δεδομένα των επαφών! Ακόμα και σήμερα, το Facebook κάνει ό,τι μπορεί για να υποβαθμίσει το γεγονός ότι μαζεύει ό,τι βρει για μας και την προσωπική ή ηλεκτρονική μας ζωή. Και πόσο εκτεταμένες είναι αυτές οι αναζητήσεις του δεν λέγεται. Αν λάβουμε μάλιστα υπόψη ότι το Instagram και το WhatsApp ανήκουν πια στο Facebook, τότε έχουμε μια καλή εκτίμηση μέχρι πού φτάνουν τα σκιώδη πλοκάμια του…