Η υπόθεση του Βαγγέλη Γιακουμάκη, η αεροπορική τραγωδία στις Άλπεις, η απόδραση και η κατ’ όπως λέγεται άσχημη ψυχολογική κατάσταση της Βίκυς Σταμάτης. Τον τελευταίο καιρό τραγωδίες και όχι μόνο, βλέπουν το φως της δημοσιότητας με βασική πρωταγωνίστρια την κατάθλιψη…Την ίδια στιγμή έρευνες για τις δυστυχείς χώρες και τους ανθρώπους τους, έρχονται στο φως καταδεικνύοντας αιτίες και επισημαίνοντας επιπτώσεις που μπορούν να αποβούν μοιραίες…

Λαμβάνοντας αυτά τα δεδομένα υπόψη, ερευνητές του MIT και του Northwestern University ανέπτυξαν ένα ενδιαφέρον peer-to-peer εργαλείο δικτύωσης, που επιτρέπει σε άτομα που πάσχουν από άγχος και κατάθλιψη να δημιουργούν κοινότητες online υποστήριξης και να επιδίδονται σε θεραπευτικές τεχνικές.

Σε μελέτη που περιελάμβανε 166 άτομα τα οποία παρουσίαζαν συμπτώματα κατάθλιψης, οι ερευνητές σύγκριναν το εργαλείο τους με μια εδραιωμένη τεχνική, γνωστή ως εκφραστική γραφή.

Το νέο εργαλείο παρουσίασε καλύτερα αποτελέσματα, αλλά είχε και μειονεκτήματα σε δύο τομείς: το ένα ήταν η εκπαίδευση των συμμετεχόντων πάνω στη χρήση μιας θεραπευτικής τεχνικής ονόματι «γνωστική επανεκτίμηση» (cognitive reappraisal), και το άλλο η βελτίωση της διάθεσης ατόμων με πιο έντονα συμπτώματα.

Όπως ανέφερε ο Ρομπ Μόρις, ο οποίος ηγήθηκε της εργασίας ως διδακτορικός φοιτητής του MIT «θέλαμε στ’αλήθεια να δούμε δύο πράγματα. Αν αρχικά θα μπορούσαν οι άνθρωποι να έχουν κλινικά οφέλη κι αν θα το χρησιμοποιούν τακτικά» Ο Μόρις, μετά την αποφοίτησή του, άρχισε να δουλεύει πάνω στην εμπορική εκμετάλλευση της τεχνολογίας μέσω μιας εταιρείας στη Νέα Υόρκη, ονόματι Κοκο, στην οποία συμμετείχε ως συνιδρυτής.

«Έχει γίνει πολύ καλή δουλειά πάνω στη δημιουργία εφαρμογών για web και φορητές συσκευές που παρέχουν ψυχοθεραπεία χωρίς ψυχοθεραπευτή- στα αυτοκαθοδηγούμενα προγράμματα όπως λέγονται. Έχουμε σχεδόν μια δεκαετία έρευνας που δείχνει ότι αυτά τα πράγματα μπορούν να οδηγήσουν σε πραγματικά σημαντικές βελτιώσεις. Το πρόβλημα είναι ότι, αμέσως μόλις τα κυκλοφορήσεις, βλέπεις ότι οι άνθρωποι απλά δεν τα χρησιμοποιούν. Εμείς σχεδιάσαμε την πλατφόρμα μας έτσι ώστε να μιμείται κάποια από τα υποδείγματα αλληλεπίδρασης που διακατέχουν πολύ επιτυχημένα κοινωνικά προγράμματα».

Από αυτή την άποψη, τα αποτελέσματα της μελέτης ήταν ενθαρρυντικά, καθώς ο μέσος χρήστης χρησιμοποίησε το εργαλείο εκφραστικής γραφής 10 φορές μέσα στις τρεις εβδομάδες της μελέτης, με κάθε συνεδρία να διαρκεί περίπου τρία λεπτά. Ο μέσος χρήστης που χρησιμοποίησε το νέο εργαλείο «λόγκαρε» 21 φορές, με την κάθε συνεδρία να διαρκεί περίπου εννιά λεπτά.

Ο Μόρις, η επιβλέπουσά του, Ρόζαλιντ Πικάρντ, και ο Στίβεν Σούελερ, κλινικός ψυχολόγος στο Northwestern περιγράφουν τη μελέτη σε paper στο Journal of Medical Internet Research.

Το νέο θεραπευτικό εργαλείο φέρει το όνομα Panoply (Πανοπλία). O χρήστης κάνει login και καταγράφει τόσο το επίμαχο γεγονός όσο και την αντίδρασή του (το κομμάτι της εκφραστικής γραφής).
Ωστόσο, η πραγματική καινοτομία έγκειται στο ότι άλλα μέλη του δικτύου αξιολογούν την αντίδραση και επιδίδονται σε ερμηνείες. Όσο ένας χρήστης εξοικειώνεται με τις τεχνικές γνωστικής επανεκτίμησης, τόσο πλησιάζει περισσότερο στο να περάσει από το στάδιο της περιγραφής των δικών του εμπειριών στην ερμηνεία των αντιδράσεων και βιωμάτων άλλων- παρέχοντας τις δικές του εκτιμήσεις.

Όπως επισημαίνει ωστόσο ο Τζέιμς Γκρος, καθηγητής ψυχολογίας του Stanford University, το μεγάλο πλεονέκτημα του εργαλείου, πέρα από τις τεχνικές, είναι ότι «χτυπά» ένα από τα βασικότερα προβλήματα της κατάθλιψης: το ότι αυτοί που πάσχουν τείνουν να απομακρύνονται από τους ανθρώπους του περίγυρού τους. Με το Panoply το άτομο που αντιμετωπίζει το πρόβλημα λαμβάνει τη βοήθεια άλλων, και ως εκ τούτου υποστήριξη που υπό άλλες συνθήκες μπορεί να μην λάμβανε ποτέ.