Λίγοι άνθρωποι δίνουν σημασία στα barcodes κατά τη διάρκεια των αγορών τους, αλλά στα 75 χρόνια από τότε που εμφανίστηκαν για πρώτη φορά έχουν βοηθήσει να σωθούν ζωές, έχουν πάει στο διάστημα και έχουν προκαλέσει φόβους για τον Αντίχριστο.
Λέιζερ. Αυτό χρειάζεται το προσωπικό του σούπερ μάρκετ, επέμενε ο Πολ ΜακΈνρο. Σαρωτές στο ταμείο και μικρά πιστόλια λέιζερ επίσης. Σημάδευε, σκάναρε, πούλα!
Το 1969, αυτή ήταν μια εκκεντρική άποψη για το μέλλον: αυτά τα λέιζερ θα σκάναραν περίεργες ασπρόμαυρες σημάνσεις σε προϊόντα που ο ΜακΈνρο και οι συνάδελφοί του στην IBM είχαν σχεδιάσει. Θα επιτάχυνε τις ουρές στα σούπερ μάρκετ, είπε ενθουσιασμένος. Η λύση θα γινόταν γνωστή ως barcode.
Σε αυτό το σημείο της ιστορίας, τα barcodes δεν είχαν χρησιμοποιηθεί ακόμη εμπορικά, αν και η ιδέα αναπτυσσόταν για δεκαετίες μετά από μια πατέντα που κατατέθηκε στις 20 Οκτωβρίου του 1949. Οι μηχανικοί της IBM προσπαθούσαν να κάνουν τα barcodes πραγματικότητα. Είχαν ένα όραμα για το μέλλον όπου οι καταναλωτές θα περνούσαν γρήγορα από το ταμείο ενώ τα λέιζερ θα σκάναραν κάθε αντικείμενο που ήθελαν να αγοράσουν. Αλλά οι δικηγόροι της IBM είχαν πρόβλημα με αυτή την προοπτική.
«Με τίποτα», είπαν, σύμφωνα με τον ΜακΈνρο, ο οποίος είναι πλέον συνταξιούχος μηχανικός. Ο φόβος τους ήταν η «αυτοκτονία με λέιζερ». Τι θα γινόταν αν οι άνθρωποι τραυμάτιζαν τα μάτια τους με τους σαρωτές και μετά έκαναν μήνυση στην IBM; Τι θα γινόταν αν το προσωπικό του σούπερ μάρκετ τυφλωνόταν;
«Όχι, όχι, αυτό ήταν ένα λέιζερ μόλις μισού milliwatt», προσπάθησε να εξηγήσει ο ΜακΈνρο. Υπήρχε 12.000 φορές περισσότερη ενέργεια σε μια λάμπα των 60 watt. Οι εκκλήσεις του δεν εισακούστηκαν. Έτσι στράφηκε σε πιθήκους που εισήχθησαν από την Αφρική, αν και τώρα δεν θυμάται πόσους. «Νομίζω ότι ήταν έξι», λέει. «Δεν μπορώ να το ορκιστώ». Μετά από δοκιμές σε ένα κοντινό εργαστήριο, οι οποίες απέδειξαν ότι η έκθεση στο λέιζερ δεν έβλαψε τα μάτια των ζώων, οι δικηγόροι υποχώρησαν.
Και έτσι η σάρωση των barcodes έγινε κοινή πρακτική στα σούπερ μάρκετ των ΗΠΑ, και τελικά σε όλο τον κόσμο.
Εκτός από τους πιθήκους, κάθε ανθρώπινο μέλος της ομάδας του ΜακΈνρο στην IBM αξίζει επίσης τα εύσημα για τον Κωδικό Προϊόντος (UPC), όπως έγινε επίσημα γνωστή η εκδοχή του barcode. Ανάμεσά τους ήταν και ο Τζο Γούντλαντ, ο μηχανικός που εμπνεύστηκε την πρώιμη ιδέα των barcodes δεκαετίες νωρίτερα, αφού σχημάτισε γραμμές στην άμμο σε μια παραλία. Αυτός και ένας άλλος μηχανικός ήταν εκείνοι που κατέθεσαν την αίτηση για να κατοχυρώσουν την πατέντα της θεμελιώδους ιδέας για τα barcodes τον Οκτώβριο του 1949.
Όπως αναφέρει το BBC, ο Τζορτζ Λάουρερ και άλλα μέλη της ομάδας της IBM πήραν αυτήν την αρχική πρόταση και την ανέπτυξαν δημιουργώντας ένα τακτοποιημένο ορθογώνιο από μαύρες, κάθετες γραμμές που αντιστοιχούσαν σε έναν αριθμό που μπορούσε να αναγνωρίσει μοναδικά οποιοδήποτε προϊόν του σούπερ μάρκετ. Από κονσέρβες σούπας μέχρι κουτιά με δημητριακά ή πακέτα σπαγγέτι. Η βιομηχανία παντοπωλείων υιοθέτησε επίσημα τον UPC το 1973 και το πρώτο προϊόν που φέρει έναν τέτοιο κωδικό σκαναρίστηκε στο Marsh Supermarket στο Οχάιο το 1974. Από εκεί και πέρα, κατέκτησε τον πλανήτη.
Πώς διαβάζεται ένα barcode;
Κάθε φορά που μια ακτίνα λέιζερ περνάει πάνω από την επιφάνεια ενός barcode, μια πολύπλοκη διαδικασία πραγματοποιείται μέσα σε χιλιοστά του δευτερολέπτου.
Ένα barcode UPC αποτελείται από μαύρες κάθετες γραμμές, οι οποίες είναι είτε χοντρές είτε λεπτές, δημιουργώντας μια μηχανικά αναγνώσιμη εκδοχή ενός 12-ψήφιου αριθμού στο κάτω μέρος, κάτι σαν οπτικό Μορς κώδικα.
Στα δύο άκρα υπάρχουν «γραμμές οδηγών» που λένε στον σαρωτή προς ποια κατεύθυνση πρέπει να διαβάσει τον κωδικό, γεγονός που του επιτρέπει να λειτουργεί ακόμα και αν το barcode είναι ανάποδα.
Μεταξύ αυτών, τα πρώτα έξι έως 10 ψηφία αντιστοιχούν στην εταιρεία ή στον κάτοχο της μάρκας, τα επόμενα ένα έως πέντε είναι ο αριθμός του αντικειμένου και το τελευταίο ψηφίο είναι ένας αριθμός ελέγχου που υπολογίζεται με βάση τα προηγούμενα 11 ψηφία.
Μόλις ο σαρωτής διαβάσει τον αριθμό, ένας υπολογιστής τον χρησιμοποιεί για να αναζητήσει το προϊόν σε μια βάση δεδομένων, η οποία περιέχει επιπλέον πληροφορίες, όπως την τρέχουσα τιμή του.
Άλλα είδη barcodes ακολούθησαν σύντομα, και ο UPC έθεσε επίσης τα θεμέλια για τους αποκαλούμενους «2D κωδικούς» όπως οι κωδικοί QR, οι οποίοι μπορούν να κωδικοποιήσουν ακόμα περισσότερες πληροφορίες. Αλλά, η ιστορία αυτών των μικρών ασπρόμαυρων σημάνσεων είναι πολύ πιο άγρια και γεμάτη ανατροπές από ό,τι θα μπορούσε κανείς να φανταστεί.
Θεωρίες συνωμοσίας
Η ιστορία των barcodes, αν και φαινομενικά απλή, είναι γεμάτη εκπλήξεις και παρεξηγήσεις. Από την πρακτική χρησιμότητα στη βιομηχανία και το λιανεμπόριο μέχρι την ανατριχιαστική φήμη τους ως «Σφραγίδα του Αντίχριστου», τα barcodes έχουν αφήσει ανεξίτηλο αποτύπωμα στην τεχνολογία και την κοινωνία.
Ο Paul McEnroe και η ομάδα του στην IBM κατάφεραν να ξεπεράσουν τα εμπόδια και τους φόβους σχετικά με την ασφάλεια των laser και την ενδεχόμενη αντίδραση του κοινού. Η απόδειξη της ασφάλειας του συστήματος με πειράματα σε πιθήκους, αν και αμφιλεγόμενη από ηθική άποψη, άνοιξε τον δρόμο για την ευρεία εφαρμογή της τεχνολογίας.
Τα barcodes κατάφεραν να αλλάξουν τη μορφή του λιανεμπορίου, με τις επιχειρήσεις να εξοικονομούν χρόνο και να βελτιώνουν την αποδοτικότητα των ταμείων. Η τεχνολογία αυτή δεν περιορίστηκε όμως μόνο στο λιανεμπόριο. Η χρήση τους σε νοσοκομεία, αποθήκες, ακόμα και στο διάστημα δείχνει τη σημασία τους στη σύγχρονη κοινωνία.
Ωστόσο, η φήμη των barcodes ως «Σφραγίδα του Αντίχριστου» ανησυχούσε μερικούς φανατικούς. Αυτές οι θεωρίες συνωμοσίας αντλούσαν έμπνευση από το βιβλίο της Αποκάλυψης, με την ιδέα ότι οι γραμμές τους περιέχουν κρυφά το νούμερο 666. Αν και οι μηχανικοί της IBM κατέστησαν σαφές ότι κάτι τέτοιο είναι απλώς σύμπτωση, αυτές οι θεωρίες εξακολουθούν να επιζούν, ειδικά σε ορισμένες θρησκευτικές κοινότητες.
Σήμερα, οι κωδικοί QR, οι οποίοι αποτελούν την επόμενη εξέλιξη των barcodes, προσφέρουν ακόμα περισσότερες δυνατότητες, από τη διασύνδεση με ψηφιακά δεδομένα μέχρι τη χρήση τους σε συναλλαγές και σε online υπηρεσίες. Παρ’ όλα αυτά, τα κλασικά barcodes συνεχίζουν να αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας και της παγκόσμιας βιομηχανίας.
Η τεχνολογία τους αποδεικνύει ότι ακόμα και οι πιο μικρές και φαινομενικά απλές εφευρέσεις μπορούν να φέρουν ριζικές αλλαγές στην κοινωνία.
Τα barcodes, παρά την απλότητα και την ευρεία χρήση τους, έχουν επηρεάσει καθοριστικά πολλούς τομείς της ζωής μας. Δεν είναι μόνο η διευκόλυνση των συναλλαγών στα σούπερ μάρκετ, αλλά και η επιτάχυνση διαδικασιών σε νοσοκομεία, εργαστήρια και άλλες σημαντικές υποδομές. Έχουν γίνει αναπόσπαστο εργαλείο παρακολούθησης και διαχείρισης αποθεμάτων, ταυτοποίησης προϊόντων και εξασφάλισης ποιότητας.
Για παράδειγμα, στο πλαίσιο της υγειονομικής περίθαλψης, η χρήση των barcodes έχει συμβάλει στη βελτίωση της ασφάλειας των ασθενών, επιτρέποντας την ακριβή καταγραφή φαρμάκων και ιατρικών συσκευών, μειώνοντας έτσι τα περιθώρια σφαλμάτων. Το πρόγραμμα Scan4Safety του NHS στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι μια χαρακτηριστική πρωτοβουλία που έχει βελτιώσει την παρακολούθηση και διαχείριση ιατρικών προμηθειών μέσω barcode, εξοικονομώντας εκατομμύρια λίρες και χιλιάδες ώρες εργασίας.
Ακόμα και στη διαστημική τεχνολογία έχουν αξιοποιηθεί. Οι αστροναύτες στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) χρησιμοποιούν barcode για την ταυτοποίηση εξοπλισμού, ανταλλακτικών και την καταγραφή της κατανάλωσης τροφίμων. Η ευκολία στη χρήση τους και η ευελιξία τους τα καθιστούν χρήσιμα και σε περιβάλλοντα με μηδενική βαρύτητα.
Πέρα από τη λειτουργική τους αξία, τα barcodes έχουν επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την κατανάλωση και τη διαχείριση δεδομένων. Είναι ενσωματωμένα σε μια σειρά καθημερινών αντικειμένων, από τα τρόφιμα και τα ρούχα μέχρι τα βιβλία και τα φάρμακα, επιτρέποντας μια αόρατη αλλά πανταχού παρούσα διασύνδεση πληροφοριών και διαδικασιών.
Η εξέλιξη της τεχνολογίας αυτής συνεχίζεται με τα QR codes, τα οποία προσφέρουν πολύ περισσότερες πληροφορίες και αλληλεπιδράσεις. Οι κωδικοί αυτοί έχουν γίνει δημοφιλείς σε τομείς όπως το μάρκετινγκ, οι πληρωμές μέσω κινητού και η πρόσβαση σε διαδικτυακές υπηρεσίες, καθιστώντας τα ένα εργαλείο με τεράστιες προοπτικές για το μέλλον.
