Η βία στα γήπεδα είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο. Είναι η συνέχεια της βίας εκτός γηπέδων. Το να πεις πως θα εξαλείψω τον χουλιγκανισμό, είναι εξίσου ουτοπικό με το να πεις πως θα σταματήσεις τη βία στην κοινωνία.
Μπορείς να περιορίσεις τα επεισόδια στα γήπεδα; Σαφώς. Μπορείς να τη βγάλεις έξω από αυτά προκειμένου να προστατεύσεις το «προϊόν» που λέγεται ποδόσφαιρο; Δύσκολα, αλλά γίνεται. Όσα μέτρα και να λάβεις βία στα γήπεδα θα υπάρχει, επειδή απλούστατα, υπάρχει και έξω από αυτά.
«Ναι, αλλά η Θάτσερ τους καθάρισε του χουλιγκάνους»! Και κάπου εδώ, σε κάθε σχετική κουβέντα, σταματάνε τα πραγματικά γεγονότα και ξεκινάει ο μύθος. Γιατί, ναι. Μύθος είναι πως η Θάτσερ εξάλειψε τον χουλιγκανισμό. Μύθος είναι πως έστω έβγαλε έξω από τα γήπεδα της Βρετανίας τη βία. Δεν το έκανε εκείνη. Κάποιος άλλος το έκανε.
Για την ακρίβεια η Θάτσερ είχε για τη βία στα γήπεδα ένα άλλο, σκοτεινό, σχέδιο το οποίο ουδέποτε εφαρμόστηκε!
Μια κοινωνία που θύμιζε «καζάνι που βράζει»
Όπως ήδη αναφέρθηκε νωρίτερα, η γηπεδική βία, είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο και ως τέτοιο δεν μπορεί να αποκοπεί από το τι γίνεται έξω από τα στάδια. Αυτό ακριβώς που έγινε, δηλαδή, και στη Βρετανία στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και στις αρχές της επόμενης.
Ο χουλιγκανισμός υπήρχε στο Νησί πολλά χρόνια, αλλά έλαβε μεγάλες διαστάσεις από το 1974, ενώ μέσα στα επόμενα περίπου δέκα χρόνια γιγαντώθηκε και έγινε σχεδόν ανεξέλεγκτος. Τυχαία; Όχι, βέβαια.
Τον Μάη του 1979 η Μάργκαρετ Θάτσερ εκλέγεται πρωθυπουργός της Βρετανίας και πρώτος στόχος είναι η εξυγίανση της οικονομίας της χώρας. Εφαρμόζει ένα σκληρό νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα που βελτιώνει τα νούμερα αλλά βυθίζει τη Βρετανία στην ύφεση και όλα αυτά μόλις τέσσερα χρόνια μετά την βοήθεια που είχε ζητήσει η χώρα από το ΔΝΤ προκειμένου με ένα δάνειο 3 δισ. δολαρίων να ενισχυθεί η στερλίνα.
Η εργατική τάξη στενάζει κάτω από τα δυσβάστακτα οικονομικά μέτρα και η κατάσταση γίνεται εκρηκτική όταν η Θάτσερ αποφασίζει να τα βάλει με τα συνδικάτα. Η κοινωνία πλέον θυμίζει «καζάνι που βράζει». Μπρίστολ, Μπέρμιγχαμ, Λίβερπουλ και Μάντσεστερ μετατρέπονται σε πεδία μάχης μεταξύ εξεγερμένων εργατών και της αστυνομίας που κρατά μια ιδιαίτερα σκληρή στάση. Η βία έχει τον πρώτο λόγο.
Βία δίχως έλεος στα γήπεδα και ένα σκοτεινό σχέδιο
Τα όσα γίνονται στην κοινωνία, μεταφέρονται με ευκολία και μέσα στα γήπεδα τα οποία μετατρέπονται σε αρένες. Έχουν μείνει στην ιστορία οι βίαιες συγκρούσεις μεταξύ οπαδών αλλά και μεταξύ οπαδών και αστυνομίας.
Άρσεναλ εναντίον Γουέστ Χαμ το 1982 με ανελέητο ξύλο, Μίλγουολ εναντίον Λούτον Τάουν το 1985 με πολλούς τραυματίες, Μπέρμιγχαμ εναντίον Λιντς την ίδια χρονιά, όπου και εκεί χύθηκε αίμα. Το πρώτο «καμπανάκι», ωστόσο, χτυπάει στο Μπράντφορντ Σίτι εναντίον Λίνκολν Σίτι, για την τρίτη εθνική κατηγορία όπου μια μεγάλη φωτιά στο γήπεδο αφήνει πίσω της 56 νεκρούς.
Στις 29 Μαΐου στον τελικό των πρωταθλητριών μεταξύ της Λίβερπουλ και της Γιουβέντους στο Χέιζελ, οι βρετανοί κάνουν «ντου» στους ιταλούς με θλιβερό απολογισμό 39 νεκρούς. Αυτό ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για τη Θάτσερ.
Η πρωθυπουργός της Βρετανίας, αποκλείει της βρετανικές ομάδες από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις και βάζει σε εφαρμογή ένα σκοτεινό σχέδιο. Θέλοντας να χτυπήσει τη βασική διασκέδαση της εργατικής τάξης, δαιμονοποιεί στο σύνολό του το άθλημα και χαρακτηρίζει περιθωριακούς όλους όσους το παρακολουθούν ή ασχολούνται μαζί του.
Εκπονεί ένα σχέδιο από το οποίο λίγα πράγματα αξιολογήθηκαν ως θετικά και εφαρμόστηκαν και στη συνέχεια (όπως για παράδειγμα η κάρτα φιλάθλου και το τέλος της ανωνυμίας του οπαδού). Τα υπόλοιπα μέρη του σχεδίου προκάλεσαν μεγάλες αντιδράσεις. Με βάση εκείνο το σχέδιο οι κερκίδες θα έπρεπε να μετατραπούν σε κλουβιά που θα ήταν κλειστές από παντού ενώ ηλεκτροφόρα σύρματα θα τοποθετούνταν μέσα και έξω από τα γήπεδα!
Επιπλέον, με απόφασή της, έκοψε δραματικά τα κονδύλια για γυμναστές στα σχολεία και περιόρισε τις ώρες που οι μαθητές έκαναν γυμναστική και ασχολούνταν με το ποδόσφαιρο. Στόχος ήταν να απαξιώσει πλήρως το άθλημα, ούτως ώστε να μην ασχολείται πλέον ο κόσμος μαζί του.
Από το Χέιζελ στο Χίλσπμπορο και το κακοστημένο ψέμα
Αυτό που κατάφερε, ωστόσο, το τραγικό σχέδιο της Θάτσερ ήταν να αυξήσει την ένταση στα γήπεδα και να πολλαπλασιάσει τα επεισόδια καθώς, πλέον, και οι αστυνομικοί είχαν γίνει πιο σκληροί. Κανείς δεν έβλεπε τα χειρότερα που έρχονταν.
Στις 15 Απριλίου 1989 στον ημιτελικό του κυπέλλου Αγγλίας μεταξύ της Νότιγχαμ Φορεστ και της Λίβερπουλ, προχειρότητα και εγκληματικά λάθη από την πλευρά της αστυνομίας και των διοργανωτών, οδηγούν σε μια νέα, ακόμα μεγαλύτερη τραγωδία. Συνολικά 96 οπαδοί της Λίβερπουλ χάνουν τη ζωή τους επειδή στη βόρεια κερκίδα του γηπέδου του Χίλσμπορο οι φίλαθλοι ήταν υπεράριθμοι.
Το συγκεκριμένο λάθος, ωστόσο, δεν βόλευε την κυβέρνηση της Θάτσερ και έτσι το ανάθεμα έπεσε και πάλι πάνω στους οπαδούς. Οι εφημερίδες (με πρώτο… βιολί τη Sun) κάνουν λόγο για μεθυσμένους, πλιατσικολόγους που έκλεβαν τα πορτοφόλια των θυμάτων και ουρούσαν πάνω σε νεκρούς.
Στόχος είναι να καλυφθούν οι ευθύνες. Η κυβέρνηση της Θάτσερ μετά την τραγωδία βγάζει και νέο νόμο ο οποίος αποκαλύπτει και τη «γύμνια» του σχεδιασμού καθώς προβλέπει και το περιβόητο «Goalies against Hoolies» που στην πραγματικότητα ήταν μια σειρά δημόσιων παρεμβάσεων από τους τερματοφύλακες των ομάδων καθώς αυτοί ήταν πιο «ειδικοί» να μιλήσουν για τον χουλιγκανισμό αφού η θέση τους στο γήπεδο ήταν πιο… κοντά στις κερκίδες!
Ο άνθρωπος που πραγματικά αναμόρφωσε το αγγλικό ποδόσφαιρο
Την ίδια ώρα που εκπονούταν παρόμοια- αλήστου μνήμης- μέτρα για την εξάλειψη της βίας, ένας άνθρωπος δούλευε αθόρυβα και με μεθοδικότητα πάνω στο ζήτημα του χουλιγκανισμού.
Ο άνθρωπος αυτός ήταν ο Λόρδος Τέιλορ, που εκείνο το διάστημα ήταν υπουργός Δικαιοσύνης. Ο Τέιλορ ένα χρόνο μετά την τραγωδία του Χίλσμπορο δημοσιοποίησε την έρευνα που έκανε. Η έρευνα αυτή περιελάμβανε συνολικά 76 παρατηρήσεις πάνω στις οποίες βασίστηκε η ριζική αναμόρφωση των αγγλικών γηπέδων και η οριστική έξωση των χούλιγκανς εκτός γηπέδων. Δεν εστίασε στο να καταπολεμήσει τη βια αλλά να τη βγάλει έξω από τα γήπεδα. Ηλεκτρονικό εισιτήριο, κάμερες, μυστικοί πράκτορες που εντόπιζαν τους ταραχοποιούς, τουρνικέ και βέβαια η κατάργηση των θέσεων ορθίων, ήταν μερικά μόνο από τα μέτρα.
Αυτό που έκανε ο Τέιλορ ήταν να εκπονήσει μια σειρά μέτρων που προστάτευαν το ποδόσφαιρο και το εκτόξευσαν εμπορικά, δημιουργώντας επί της ουσίας τις βάσεις για να στηριχθεί μερικά χρόνια αργότερα το οικοδόμημα της Premier League, όπως την ξέρουμε σήμερα. Η βία «μεταφέρθηκε» στους δρόμους γύρω από τα γήπεδα και στις παμπ όπου βρήκαν την ευκαιρία οι χούλιγκαν και να μεθάνε και να τα σπάνε.
Αξίζει να σημειωθεί πως η έρευνα του Τέιλορ έκανε για πρώτη φορά λόγο για ευθύνες της αστυνομίας στην τραγωδία του Χίλσμπορο και για τον λόγο αυτό το όλο σχέδιο χαρακτηρίστηκε από τη Θάτσερ ως «μη ευπρόσδεκτο»! Ο Τέιλορ ήταν ο πρώτος που αποκάλυπτε τι πραγματικά είχε γίνει εκείνη την αποφράδα ημέρα και το έκανε αυτό το 1990, περίπου 22 χρόνια πριν τη συγγνώμη της Sun που αποκάλυψε όλο το σχέδιο της Θάτσερ και συνολικά 27 χρόνια νωρίτερα από την επίσημη, δικαστική δικαίωση για τους φιλάθλους της Λίβερπουλ.
