Τα αποτελέσματα της έκθεσης του Συνηγόρου του Πολίτη έδειξαν ότι εξακολουθούν τα υφίστανται σημαντικά εμπόδια στην εφαρμογή και την προώθηση της αρχής της ίσης μεταχείρισης μεταξύ ανδρών και γυναικών στην απασχόληση, τόσο στη δημόσια διοίκηση και αυτοδιοίκηση όσο και στον ιδιωτικό τομέα.
Όπως σημειώνει σε ειδική έκθεση (τη δεύτερη κατά σειρά μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα), για την ίση μεταχείριση μεταξύ ανδρών και γυναικών στην απασχόληση και τις εργασιακές σχέσεις, αυτή συντάχθηκε σε μία ιδιαιτέρως δύσκολη περίοδο για τα εργασιακά ζητήματα, στην Ελλάδα και παγκοσμίως, ενώ επισημαίνεται ότι μέσα σε ενάμιση χρόνο η ανεξάρτητη αρχή χειρίστηκε 370 αναφορές πολιτών, έχοντας θετικά αποτελέσματα, δηλαδή επίλυση του προβλήματος, σε ποσοστό 52%.
Το κεντρικό θέμα της έκθεσης είναι «Άδειες ανατροφής παιδιού και ισότητα των φύλων στο Δημόσιο».
Το θέμα επελέγη, όπως αναφέρει η αρχή, αφενός λόγω της επικαιρότητάς του σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αφετέρου δε λόγω του μεγάλου αριθμού αναφορών που δέχτηκε ο Συνήγορος του Πολίτη, οι οποίες αφορούσαν όλο το φάσμα της κεντρικής και της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Με αφορμή τις αναφορές, η έκθεση εστιάστηκε στην εφαρμογή των σχετικών με την άδεια ανατροφής παιδιού διατάξεων του υπαλληλικού κώδικα και στα ειδικά καθεστώτα (εκπαιδευτικών, στρατιωτικών, αστυνομικών, πυροσβεστών, λιμενικών, γιατρών κ.λπ.), που διατηρούν ή διατηρούσαν αρκετές διακρίσεις σε βάρος κυρίως των ανδρών.
Την περίοδο αναφοράς της έκθεσης κυριάρχησαν, επίσης, οι καταγγελίες για διακρίσεις λόγω φύλου, εγκυμοσύνης και μητρότητας στον ιδιωτικό τομέα, οι οποίες μάλιστα σημείωσαν εντυπωσιακή άνοδο (από 15% σε 27%). Η συνεργασία του Συνηγόρου με το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας βελτιώθηκε ουσιαστικά και οδήγησε σε άρση της διακριτικής συμπεριφοράς, σε ανάκληση απολύσεων αλλά και στην επιβολή διοικητικών προστίμων σε ιδιώτες εργοδότες.
Ο Συνήγορος του Πολίτη επισημαίνει ότι τέσσερα χρόνια μετά την ψήφιση του αρχικού νόμου 3488/2006, ο οποίος ήδη αντικαταστάθηκε με τον 3896/2010, εξακολουθούν να υφίστανται σημαντικά εμπόδια στην εφαρμογή και την προώθηση της αρχής της ίσης μεταχείρισης μεταξύ ανδρών και γυναικών στην απασχόληση: η ενσωμάτωση της οπτικής του φύλου στη δημόσια πολιτική (γνωστή και ως gender mainstreaming) βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα, η δημόσια διοίκηση αγνοεί τη σχετική νομοθεσία, ακόμη και τα πολιτικά δικαστήρια δεν είναι επαρκώς εξοικειωμένα με αυτήν.
Επίσης, απουσιάζουν πλήρως αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία, τα οποία αποτελούν σημαντικό εργαλείο για την τεκμηρίωση των διακρίσεων, ενώ εξακολουθούν υφιστάμενες διακρίσεις λόγω φύλου στους όρους των προκηρύξεων για προσλήψεις και στις διαδικασίες πρόσβασης σε επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση.
Η προσπάθεια κατοχύρωσης σε όλο το εύρος της δημόσιας διοίκησης (π.χ. σώματα ασφαλείας) της άδειας ανατροφής παιδιού ως δικαίωμα και του πατέρα αλλά και η δυνατότητα στην πράξη του τελευταίου να λάβει την άδεια, εξακολουθεί να συναντά νομοθετικά αλλά και διαδικαστικά εμπόδια, που ανάγονται στην έλλειψης πολιτικής βούλησης αλλά και στις κοινωνικές αντιλήψεις.
Παραλλήλως, στον ιδιωτικό τομέα, βασικό πρόβλημα παραμένει το γεγονός ότι η εγκυμοσύνη και η μητρότητα αποτελούν εμπόδια για την απασχόληση των γυναικών και ότι δε λαμβάνονται μέτρα για την επανένταξη στην αγορά εργασίας γυναικών, μετά από μακρές απουσίες για λόγους μητρότητας.
Ο Συνήγορος του Πολίτη ευελπιστεί ότι η διαδικασία ενσωμάτωσης της Οδηγίας 2010/18/ΕΕ θα αποτελέσει μια ευκαιρία για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα, και να κωδικοποιηθεί η διάσπαρτη νομοθεσία για θέματα γονικών αδειών.
Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τις άδειες ανατροφής παιδιού στο Δημόσιο, η ανεξάρτητη αρχή προτείνει να υπάρξει ενιαίο καθεστώς γονικών αδειών για όλες τις κατηγορίες δημοσίων υπαλλήλων, το οποίο να προβλέπει τον επιμερισμό της άδειας ανατροφής μεταξύ των γονέων υπαλλήλων, κίνητρα για τη χρήση της από τον πατέρα σε όλες τις περιπτώσεις και ευελιξία στον τρόπο χορήγησής της, όπως π.χ. δυνατότητα σώρευσης του μειωμένου ωραρίου σε ημέρες ρεπό.
