Χουντικός από τα στρατιωτικά γεννοφάσκια του, ο συνταγματάρχης Μακαρέζος ήταν μέλος της τριανδρίας που βύθισε τη χώρα μας στη μελανότερη σελίδα της σύγχρονης ιστορίας της.
Αφού γαλουχήθηκε στη διαβόητη «Γενιά του ’37», την κλάση των Ευέλπιδων δηλαδή που «μορφώθηκαν» εξολοκλήρου από το δικτατορικό μεταξικό καθεστώς της 4ης Αυγούστου, ο Μακαρέζος ολοκλήρωσε τη στρατιωτική του εκπαίδευση στην αγγλική σχολή πυροβολικού στο Κάιρο αλλά και στην αμερικάνικη σχολή στη Γερμανία.
Φανατικός αντικομμουνιστής και εθνικόφρονας, ήταν ο μόνος μάλιστα από τη χουντική τριανδρία που διέθετε πανεπιστημιακό χαρτί, παρά τη σφοδρή αντιπάθεια που έτρεφαν οι πραξικοπηματίες για τους πτυχιούχους πανεπιστημίου (προφανώς γιατί οι ίδιοι στερούνταν τέτοιων δεξιοτήτων και περγαμηνών).
Ο Μακαρέζος σπούδασε πολιτικές επιστήμες και οικονομικά, γι’ αυτό και ο εγκέφαλος των φασιστών συνωμοτών Γεώργιος Παπαδόπουλος πίστεψε ότι ήταν ικανός να αναλάβει το οικονομικό χαρτοφυλάκιο της χώρας. Κι έτσι ο συνταγματάρχης περηφανευόταν μέχρι το τέλος της ζωής του για το «οικονομικό θαύμα» που πραγματοποίησε κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων της δικτατορίας! Ένα θαύμα που βασιζόταν βέβαια εξολοκλήρου στα εμβάσματα των μεταναστών από το εξωτερικό αλλά και στην οικονομική ενίσχυση της αμερικανικής κυβέρνησης, ένα θαύμα που θα βύθιζε τη χώρα στα οικονομικά τάρταρα.
Πέρα από τις γνωστές ρεμούλες της χούντας, ο Μακαρέζος επιδόθηκε σε ανεξέλεγκτες δανειοδοτήσεις «ημετέρων» και στο πλαίσιο του οικονομικού θαύματός του, έσπευσε να διορίσει υπουργό Γεωργίας (και αργότερα Βορείου Ελλάδος) τον κουνιάδο του, Αλέξανδρο Ματθαίου. Αν και πάντα μιλούσε για τη φαυλοκρατία της δημοκρατικής διακυβέρνησης!
Όπως ξέρουμε, ο Μακαρέζος διαφώνησε με τον Παπαδόπουλο και παραιτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 1973 για χάρη της διαβόητης προκήρυξης των δημοκρατικών(;) εκλογών. Μετά την πτώση της δικτατορίας το 1974, συνελήφθη και καταδικάστηκε σε θάνατο, αν και με εντολή του Κωνσταντίνου Καραμανλή η ποινή του μετατράπηκε σε ισόβια κάθειρξη.
Αποφυλακίστηκε τελικά το 1990, έχοντας εκτίσει ποινή 16 ετών, λόγω προβλημάτων υγείας, καθώς επικαλέστηκε «ανήκεστο βλάβη της υγείας του». Πέθανε στις 3 Αυγούστου 2009, έχοντας γράψει τη δική του μαρτυρία για το πώς οδηγηθήκαμε στην «Εθνοσωτήριο Επανάσταση» αλλά και για την οικονομική πολιτική που ακολούθησε στο στρατιωτικό καθεστώς…
Πρώτα χρόνια
Ο Νικόλαος Μακαρέζος γεννιέται το 1919 στη Γραβιά Παρνασσίδος ως γιος τοπικού κτηνοτρόφου και αγρότη. Αφού τελείωσε το γυμνάσιο στη Λαμία, πέτυχε στις κατατακτήριες εξετάσεις και μπήκε έτσι στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων στις 17 Οκτωβρίου 1937, από την οποία αποφοίτησε τον Αύγουστο του 1940 με τον βαθμό του ανθυπολοχαγού Πυροβολικού, ως ένας από τους αριστεύσαντες μάλιστα της κλάσης του.
Αφού τοποθετήθηκε στο Α’ Σύνταγμα Πυροβολικού, συνέχισε τη στρατιωτική του κατάρτιση σε πλήθος σχολών, περνώντας από τη Σχολή Πυροβολικού του Μεγάλου Πεύκου, την Αγγλική Σχολή Εκπαιδευτικών Πυροβολικού του Καΐρου, την Αμερικανική Σχολή Πυροβολικού της Γερμανίας, αλλά και τη Σχολή Γενικής Μορφώσεως της Αθήνας και την Ανωτέρα Σχολή Πολέμου της Θεσσαλονίκης.
Αποφασισμένος να ανέβει τα σκαλιά της στρατιωτικής ιεραρχίας, σπούδασε παράλληλα οικονομικές και πολιτικές επιστήμες και έλαβε μάλιστα τρία πανεπιστημιακά πτυχία, από την ΑΣΟΕΕ, την Πάντειο Σχολή και την Ανωτάτη Σχολή Βιομηχανικών Σπουδών.
Κατά τη δεκαετία του 1940, πήρε μέρος σε πλήθος πολέμων σε όλα τα μέτωπα, τόσο στην ιταλο-ελληνική διένεξη και τον Β’ Παγκόσμιο όσο και στον εμφύλιο και τα Δεκεμβριανά, γεγονός που του έφερε σωρεία μεταλλίων, παρασήμων και στρατιωτικών επαίνων.
Μετά την αποκατάσταση της νομιμότητας, ο Μακαρέζος υπηρέτησε στη Σχολή Πυροβολικού ως εκπαιδευτής αλλά και ως καθηγητής τόσο στη Σχολή Ευελπίδων όσο και την Ανωτέρα Σχολή Πολέμου. Μέχρι και στην ελληνική πρεσβεία της Βόννης βρέθηκε ως στρατιωτικός ακόλουθος…
Το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967
Ως ένας από τους συνωμότες της χουντικής τριανδρίας, ενορχήστρωσε το απριλιανό πραξικόπημα των συνταγματαρχών, τόσο με τον ταξίαρχο Τεθωρακισμένων, Στυλιανό Παττακό, όσο και με τον φίλο, συμμαθητή και ομοϊδεάτη του συνταγματάρχη Πυροβολικού, Γεώργιο Παπαδόπουλο.
Το απόγευμα της 20ής Απριλίου, οι τρεις συνωμότες προσευχήθηκαν στον ναό της Αγίας Βαρβάρας στο Χαλάνδρι (προστάτιδας του Πυροβολικού), και το ίδιο βράδυ αποφάσισαν να δράσουν για να προλάβουν το πραξικόπημα των στρατηγών. Το επόμενο πρωινό η χώρα μας θα είχε τεθεί κάτω από στρατιωτικό νόμο. Καθοριστική στιγμή στην πορεία της συνωμοσίας καθοδόν για την 21η Απριλίου 1967 αποτέλεσε το φθινόπωρο του 1966, όταν ο συνταγματάρχης Γεώργιος Παπαδόπουλος επωφελείται από την πολιτική κρίση εξαιτίας της Αποστασίας και μετατίθεται στην Αθήνα μαζί με τον ομόβαθμό του Νικόλαο Μακαρέζο. Οι επιτελικές θέσεις αμφότερων διαδραμάτισαν τον δικό τους ρόλο στην απριλιανή πλεκτάνη.
Φίλοι και ομοϊδεάτες της παρέας μετατίθενται στην Αθήνα και ο βασικός πυρήνας της χούντας αρχίζει να σχηματίζεται. Αν και το μοιραίο λάθος τόσο του Πενταγώνου όσο και των ανακτόρων ήταν η ανάθεση στους συνωμότες Παπαδόπουλο και Μακαρέζο της επικαιροποίησης του Νατοϊκού «Σχεδίου Προμηθεύς», το οποίο προέβλεπε την ανάπτυξη και επέμβαση των Ενόπλων Δυνάμεων σε περίπτωση κομμουνιστικής απειλής. Ήταν βάσει αυτού του στρατιωτικού σχεδίου που θα εξελισσόταν η χούντα κατά τις πρώτες πρωινές ώρες της 21ης Απριλίου, αφού η μπλόφα των δύο συνταγματαρχών και του ταξιάρχου Παττακού έπιασε εξαπίνης τόσο το στράτευμα όσο και το σύνολο του πολιτικού κόσμου.
Το μοιραίο βράδυ, στις 1:45 μετά τα μεσάνυχτα, ο Μακαρέζος έφτασε στη μονάδα του μαζί με τον Παπαδόπουλο και στις 2:00 ακριβώς τα άρματα μάχης εξήλθαν από το στρατόπεδο. Στα «ψιλά» της νύχτας, ότι ο Μακαρέζος επέβαινε στο πρώτο άρμα που κινήθηκε προς το Πεντάγωνο, επιβάλλοντας ουσιαστικά το πραξικοπηματικό καθεστώς στους νομιμόφρονες επιτελάρχες.
Ο Μακαρέζος ανέλαβε τη θέση του υπουργού Συντονισμού στη σκιώδη χουντική κυβέρνηση και κράτησε τη θέση του αντιπροέδρου, την ίδια στιγμή που ήταν ο νέος και πραξικοπηματικά εντεταλμένος «τσάρος» της ελληνικής οικονομίας. Ο ίδιος ήταν που επέβαλλε ανήμερα της 21ης Απριλίου το κλείσιμο του Χρηματιστηρίου και των τραπεζών, ώστε να παγώσει κάθε οικονομική δραστηριότητα. Δύο μέρες αργότερα, απέσυρε τους οικονομικούς περιορισμούς και παραιτήθηκε από τα στρατιωτικά του καθήκοντα (αποστρατεύτηκε στις 13 Δεκεμβρίου 1967), διατηρώντας την πολιτική του θέση στο υπουργείο μέχρι τις 28 Σεπτεμβρίου 1973.
Όπως είναι γνωστό, το φθινόπωρο του 1973 η χουντική τριανδρία επιχείρησε να φιλελευθεροποιήσει το καθεστώς διορίζοντας πρωθυπουργό τον παλαίμαχο πολιτικό Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη και υποσχόμενο εκλογές για τις αρχές του 1974. Αν και το πολιτικό πείραμα της χούντας κράτησε μόλις 48 ημέρες, καθώς μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου το δικτατορικό καθεστώς ανατράπηκε από τους ακόμα σκληροπυρηνικότερους φασίστες του στρατεύματος (με επικεφαλής τον ταξίαρχο Δημήτρη Ιωαννίδη).
Η παλιά φρουρά της «Εθνοσωτηρίου Επαναστάσεως» τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό από την «Αντεπανάσταση» του Ιωαννίδη, του μόνου πρωταίτιου της απριλιανής συνωμοσίας που δεν είχε λάβει ακόμα ενεργή πολιτική θέση στο καθεστώς…
Καταδίκη και κατοπινά χρόνια
Σε κατ’ οίκον περιορισμό θα βρει τον Μακαρέζο η 23η Ιουλίου 1974, η ημέρα της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο. Τα γεγονότα είναι μετά γνωστά: οι στρατιωτικοί αποσύρονται από το τιμόνι της χώρας, η κυβέρνηση εθνικής ενότητας σχηματίζεται και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ορκίζεται στα νέα του καθήκοντα.
Η απριλιανή τριανδρία εκτοπίζεται στην Κέα (Οκτώβριος 1974) και τον Ιανουάριο του 1975 οι πρωταίτιοι του πραξικοπήματος προφυλακίζονται (στη βάση ψηφίσματος της Ε’ Αναθεωρητικής Βουλής) και προσέρχονται σε δίκη ενώπιον του Πενταμελούς Εφετείου Αθηνών. Έπειτα από εφτά χρόνια που έβαλαν οι συνταγματάρχες την Ελλάδα στον πάγο και βύθισαν την κοινωνία στο σκοτάδι, το Πενταμελές Εφετείο Αθηνών εξέδωσε την απόφασή του στις 24 Αυγούστου 1975, με την «ελληνική Δίκη της Νυρεμβέργης» να κρατά σχεδόν έναν μήνα. Οι ποινές που επιβλήθηκαν ήταν «εις θάνατον» για τον Παπαδόπουλο, τον Παττακό και τον Μακαρέζο. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής μετέτρεψε, την ίδια μάλιστα ημέρα, τις θανατικές ποινές σε ισόβια.
Ο Μακαρέζος φυλακίστηκε με τους πρωταίτιους της απριλιανής χούντας σε ειδική πτέρυγα των Φυλακών Κορυδαλλού, ενώ στις 21 Ιουνίου 1976 καθαιρέθηκε με Προεδρικό Διάταγμα και υποβιβάστηκε στον βαθμό του στρατιώτη. Ο πρώην συνταγματάρχης παρέμεινε στον Κορυδαλλό (αλλά και αλλού) μέχρι το 1990, όταν αποφυλακίστηκε λόγω ανηκέστου βλάβης της υγείας του και τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό. Μέχρι το τέλος, ο Μακαρέζος καυχιόταν για τα οικονομικά επιτεύγματά του τον καιρό της εξαετίας που κυβέρνησε, αν και δήλωσε πως λυπόταν για πολλά από τα τραγικά δεινά που έφερε η άσκηση πολιτικής από μέρους του.
Ο Νικόλαος Μακαρέζος απεβίωσε στις 3 Αυγούστου 2009, έχοντας συντάξει τρία πονήματα για την επίμαχη εποχή: «Πώς Καταλήξαμε στη ‘‘Μεταπολίτευση’’», «Πώς Οδηγηθήκαμε στην 21η Απριλίου 1967» και «Η Οικονομία της Ελλάδος»…
Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr
