Όταν ένας γιατρός αφιερώνει τη ζωή του για να τελειοποιήσει τη μέθοδο της εξωσωματικής γονιμοποίησης, φέρνοντας στον κόσμο το πρώτο παιδί του σωλήνα, δεν μπορεί παρά να γράφει Ιστορία και να αλλάζει τον κόσμο όπως τον ξέρουμε.
Αυτό ακριβώς έκανε ο βρετανός ιατρικός ερευνητής Πάτρικ Στέπτοου, που μαζί με τον συνάδελφό του Ρόμπερτ Έντουαρτς, ανέπτυξαν την πρώτη αποτελεσματική μέθοδο εξωσωματικής γονιμοποίησης χαρίζοντας ζωή εκεί που τη στέρησε η Φύση.
Ο μαιευτήρας έγινε παγκόσμια δημοσιότητα όταν έπειτα από χρόνια σκληρής ερευνητικής δουλειάς και απογοητεύσεων κατάφερε να φέρει στον κόσμο το πρώτο παιδί του σωλήνα, ένα υγιέστατο κοριτσάκι που συνελήφθη στο εργαστήριο, για να αλλάξει μια για πάντα το τοπίο της ανθρώπινης δημιουργίας.
Ήδη από το 1966 αφιερώθηκε στα προβλήματα στειρότητας προσπαθώντας να γονιμοποιήσει ωάριο στο εργαστήριο και να το εμφυτεύσει κατόπιν στη γυναικεία μήτρα. Κι έπειτα από 12 χρόνια ταγμένης έρευνας, οι δύο ερευνητές τα είχαν καταφέρει: η Louise Joy Brown, το πρώτο μωρό που γεννήθηκε με τη μέθοδό τους, ήρθε στον κόσμο στις 25 Ιουλίου 1978, ως το «Θαύμα της Γέννησης» και το «Μωρό του Αιώνα»…
Πρώτα χρόνια
Ο Πάτρικ Κρίστοφερ Στέπτοου γεννιέται στην Οξφόρδη της Αγγλίας στις 9 Ιουνίου 1913 ως γιος εκκλησιαστικού οργανοπαίκτη και κοινωνικής λειτουργού. Παρά τη μεγάλη του κλίση στη μουσική, επέλεξε την ιατρική τελικά, δίνοντας λες ραντεβού με τη μοίρα.
Σπούδασε στο περίφημο Kings College του Λονδίνου και μαθήτευσε στο St. George’s Hospital Medical School του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, παίρνοντας την άδεια του γιατρού από το Royal College of Physicians το 1939.
Με το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, κατατάχθηκε εθελοντικά στο Βασιλικό Ναυτικό της Βρετανίας και υπηρέτησε ως χειρουργός στο πεδίο της μάχης. Το 1941 μάλιστα λίγο έλειψε να πνιγεί, όταν το πλοίο του βυθίστηκε από γερμανικό υποβρύχιο στα ανοιχτά της Κρήτης.
Ο Στέπτοου πιάστηκε αιχμάλωτος και μεταφέρθηκε σε στρατόπεδο ομήρων της Ιταλίας, βοηθώντας με τις ιατρικές του γνώσεις πολλούς να επιβιώσουν (αλλά και να αποδράσουν!). Όταν ο εχθρός ανακάλυψε τις υπηρεσίες του, τον έβαλαν στην απομόνωση, όπου και παρέμεινε μέχρι την απελευθέρωσή του το 1943…
Ιατρική καριέρα
Μετά τον πόλεμο, ο Στέπτοου ολοκλήρωσε την ειδικότητά του στη γυναικολογία και άνοιξε ιατρείο στο Μάντσεστερ, ενώ από το 1951 ανέλαβε θέση στο -ιστορικό όπως θα αποδειχθεί- νοσοκομείο Oldham General and District Hospital, λίγο έξω από την πόλη.
Εκεί είναι που θα βάλει στο στόχαστρο τη γυναικεία στειρότητα και θα γράψει ιατρική ιστορία. Όταν μάλιστα άρχισε να ασχολείται με τη μέθοδο που θα τον έκανε τρανό στα πέρατα της οικουμένης, οι συνάδελφοί του τον κατέκριναν για την παρέμβασή του στη Φύση, χαρακτηρίζοντας την τεχνική του αμφιλεγόμενη…
Η συνεργασία με τον Ρόμπερτ Έντουαρντς
Το 1966, ο Στέπτοου ένωσε τις ερευνητικές του δυνάμεις με τον Έντουαρντς, γιατρό του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, ο οποίος ασχολιόταν με συναφή προβλήματα και είχε αναπτύξει παραπλήσιες τεχνικές. Η κοινή προσπάθεια των δύο γυναικολόγων ωστόσο μόνο εύκολη δεν ήταν: τον Απρίλιο του 1971 καταθέτουν ερευνητική πρόταση για χρηματοδότηση (που την είπαν συμβολικά «A Matter of Life»), η οποία όχι μόνο δεν εγκρίθηκε, αλλά οι δυο τους δαιμονοποιήθηκαν κιόλας από την ιατρική κοινότητα της Βρετανίας!
Οι συνεχείς αρνήσεις για κονδύλια και οι απογοητεύσεις τους πήραν ωστόσο τέλος όταν το Ford Foundation και μια χούφτα πλούσιων Αμερικανών τους έδωσαν κάποια στιγμή τα απαραίτητα για να συνεχίσουν την έρευνά τους.
Το 1972, οι δυο γιατροί επιχείρησαν την πρώτη εμφύτευση εργαστηριακά γονιμοποιημένου ωαρίου, για να γνωρίσουν άλλη μια αποτυχία. Περισσότερες αποτυχίες θα έρχονταν στα επόμενα χρόνια, με κάποιες εγκυμοσύνες να πιάνουν μεν αρχικά, αλλά να χάνεται το έμβρυο στο πρώτο τρίμηνο. Ο χρόνος μάλιστα πίεζε τον Στέπτοου, ο οποίος προγραμματιζόταν να αποσυρθεί τον Ιούλιο του 1978. Κι όμως, η τύχη τους ήταν έτοιμη να αλλάξει…
Η κυρία Brown και το «Μωρό του Αιώνα»
Το φθινόπωρο του 1976 ο Στέπτοου ανέλαβε την 29χρονη ασθενή Lesley Brown, η οποία προσπαθούσε να μείνει έγκυος εδώ και 10 ολόκληρα χρόνια και απελπισμένη καθώς ήταν δέχτηκε να υποβληθεί στην πειραματική τεχνική του μαιευτήρα.
Στα τέλη του 1976 και τις αρχές του 1977, ο Στέπτοου έγραψε στο ημερολόγιό του ότι «αυτή τη φορά νιώθω σίγουρος». Κι έτσι η εξωσωματική γονιμοποίηση έλαβε χώρα τον Νοέμβριο του 1977, με το τεστ εγκυμοσύνης να αποδεικνύει ότι πράγματι η γυναίκα είχε συλλάβει. Η καινοτόμα στρατηγική φαινόταν να πάει καλά και όλοι καρδιοχτυπούσαν με τα χέρια σταυρωμένα…
Το μωρό που έγραψε Ιστορία
Περιπλοκές στα τελικά στάδια της κύησης ανάγκασαν τους δυο γιατρούς να πάρουν το μωρό με καισαρική. Για να αποφύγουν μάλιστα την τρέλα των media που κατέκλυζαν όλο αυτόν τον καιρό το νοσοκομείο, ο τοκετός έγινε με πάσα μυστικότητα, μέσα στα μεσάνυχτα! Ούτε ο πατέρας δεν γνώριζε ότι το μωρό του γεννιόταν μέσα στη μαιευτική κλινική του νοσοκομείου…
Κι έτσι στις 25 Ιουλίου 1978, στις 11:47 μ.μ., ένα υγιέστατο κοριτσάκι ερχόταν στον κόσμο, με το κλάμα του να φέρνει χαρά σε όλους και ελπίδα σε κάθε άλλο ζευγάρι που αντιμετώπιζε προβλήματα υπογονιμότητας. Η Louise Joy Brown, όπως ήταν το όνομα του κοριτσιού, ήταν πράγματι ένα θαύμα της ιατρικής και σύντομα θα έπαιζε στα πρωτοσέλιδα έγκριτων περιοδικών, όπως τα Time, Newsweek, and Life, όπως εξάλλου και στα πρωτοσέλιδα όλων των μεγάλων εφημερίδων του πλανήτη!
Όσο για τον ίδιο τον Στέπτοου, περιορίστηκε να δηλώσει: «Αμφιβάλλω αν θα ξαναζήσω ποτέ τέτοια στιγμή στη ζωή μου»…
Ανησυχίες και έριδες
Δεν χαιρέτισαν όλοι βέβαια το χαρμόσυνο γεγονός με την ίδια θέρμη. Παρά τον ασύλληπτο ιατρικό άθλο, δεν ήταν λίγοι αυτοί που είδαν με κριτική διάθεση την εξωσωματική γονιμοποίηση, χαρακτηρίζοντας την πρωτοποριακή δουλειά των δύο γιατρών ως ανορθόδοξη και αμφιλεγόμενη.
Και βέβαια η Καθολική Εκκλησία αποκήρυξε τον τεχνητό τοκετό θεωρώντας πως οι δυο γυναικολόγοι «έπαιξαν τον Θεό». Αλλά και στους επιστημονικούς κόλπους η κριτική δεν έλειψε: ο James D. Watson, για παράδειγμα, ο νομπελίστας γιατρός που συν-ανακάλυψε τη μοριακή δομή του DNA, αποκήρυξε την έρευνα των Στέπτοου και Έντουαρντς, όπως εξάλλου και πληθώρα γιατρών και επιστημόνων της οικουμένης.
Τον Οκτώβριο μάλιστα του 1978, το επιστημονικό ίδρυμα του Σικάγο, Barren Foundation, ματαίωσε τη βράβευση του Στέπτοου εν μέσω δριμείας κριτικής, την ίδια στιγμή που οι έγκριτες επιστημονικές επιθεωρήσεις αρνήθηκαν να δημοσιεύσουν την καινοτόμα έρευνά του, κάνοντας λόγο για ηθικά και δεοντολογικά ζητήματα. Ακόμα και τα περιοδικά που είχαν χαιρετίσει τη γέννηση του «Μωρού του Αιώνα» στέκονταν τώρα κριτικά απέναντι στους δύο γιατρούς.
Ο ίδιος ο Στέπτοου δήλωσε κάποια στιγμή προς υπεράσπισή του: «Δεν είμαι ούτε μάγος ούτε Φρανκενστάιν. Το μόνο που θέλω να κάνω είναι να βοηθήσω τις γυναίκες στις οποίες ο μηχανισμός παραγωγής παιδιών είναι ελαφρώς ελαττωματικός»…
Αποδοχή και θάνατος
Το καυτό debate άρχισε ωστόσο να ξεθωριάζει όταν φάνηκε από την απαράμιλλη ζήτηση ότι η εξωσωματική γονιμοποίηση ήταν μια αναντίρρητη ανάγκη της κοινωνίας. Ο διαπρεπής γιατρός λάμβανε κυριολεκτικά χιλιάδες γράμματα απελπισμένων ζευγαριών που του ζητούσαν να τους βοηθήσει, να τους χαρίσει δηλαδή μια χαραμάδα ελπίδας στο δράμα τους.
Ο Στέπτοου όργωσε τον κόσμο παρουσιάζοντας την έρευνά του, έδωσε άπειρες συνεντεύξεις εξηγώντας τη διαδικασία, μίλησε σε ιατρικούς συλλόγους και επιστημονικά όργανα, πήρε σβάρνα τα συνέδρια και τους θεσμούς για να κάνει «λιανά» τη νέα μέθοδο. Οι δυο γιατροί απέκτησαν κι άλλη δημοσιότητα όταν το δεύτερο παιδί του σωλήνα ήρθε στον κόσμο, τον Ιανουάριο του 1979 στη Γλασκόβη της Σκοτίας.
Και μόνο τότε οι έπαινοι και τα βραβεία θα έπεφταν βροχή στον κορυφαίο μαιευτήρα: Χρυσό Μετάλλιο από τον Ιατρικό Σύλλογο της Βρετανίας, βραβείο από την Αμερικανική Ακαδημία Επιστημών και πολλά ακόμα, με τις τιμητικές θέσεις σε ιδρύματα γονιμότητας και νοσοκομεία να ακολουθούν ως επιστέγασμα της εργασίας που άλλαξε την ιστορία της ανθρώπινης γέννησης.
Οι Στέπτοου και Έντουαρντς ήταν περιχαρείς όταν έμαθαν ότι η πρώτη κλινική που εφάρμοζε τη μέθοδό τους άνοιξε στις ΗΠΑ τον Ιανουάριο του 1980. Αργότερα εκείνη τη χρονιά, δημοσίευσαν το χρονικό της επαγγελματικής τους συνεργασίας και της τρομερής περιπέτειάς τους, το «A Matter of Life».
Λίγο πριν από τον θάνατό του, ο Στέπτοου βραβεύτηκε με έναν από τους κορυφαίους επαίνους του επιστημονικού κόσμου, όταν έγινε μέλος της Βασιλικής Εταιρίας το 1987. Ο διαπρεπής γιατρός πέθανε χτυπημένος από καρκίνο στις 21 Μαρτίου 1988, αφήνοντας πίσω γυναίκα και δύο παιδιά…
Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr
