Το πρωινό της 4ης Ιουνίου 1964 συνέβη το αδιανόητο: το πρωτότυπο Learjet 001 συνετρίβη κατά την απογείωσή του, με τον ιδρυτή και σχεδιαστή του Μπίλι Λίαρ να μετατρέπει ωστόσο την τραγωδία σε θρίαμβο!
Ο Λίαρ δεν έκρυβε ποτέ την απέχθεια που έτρεφε για την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας των ΗΠΑ και κατηγόρησε τον πιλότο της FAA, που πετούσε το πρωτότυπό του, για πλήρη ανικανότητα! Κάνοντας λοιπόν την FAA να φαντάζει υπεύθυνη για την τραγωδία του Learjet, έφερε όλη την πίεση πάνω τους για την αδειοδότηση του αεροπλάνου του.
Και με τη βοήθεια φυσικά των υψηλόβαθμων επαφών του, το Learjet Model 23 πήρε την πολυπόθητη άδεια στις 31 Ιουλίου 1964, μόλις 7 εβδομάδες μετά το δυστύχημα, κάπου 10 μήνες μετά τη δοκιμαστική πτήση του και 4 μήνες πριν ο βασικός ανταγωνιστής του, η Jet Commander, πάρει κι αυτή τη δική της πιστοποίηση.
Ως ένας από τους δαιμόνιους καινοτόμους της αεροπορίας, ο Ουίλιαμ Λίαρ, απόφοιτος Δημοτικού, ήταν ένας αυτοδημιούργητος άνθρωπος που ξεκίνησε την καριέρα του ως απλήρωτος εθελοντής στα αεροπλάνα του αμερικανικού Ταχυδρομείου στο Σικάγο το 1919. Και σαν να μην έφτανε αυτό, στην πρώτη του πτήση με αεροπλάνο, το σκάφος συνετρίβη στην προσγείωση…
Ο εκατομμυριούχος στην πορεία της ζωής του Λίαρ έγινε βέβαια γνωστός πολύ πριν από το Learjet του. Είχε εξάλλου βραβευτεί με το πλέον βαρύτιμο έπαθλο της αεροπορίας, το Collier Trophy, το οποίο παρέλαβε από τον ίδιο τον πρόεδρο Τρούμαν το 1950, κι αυτό επειδή είχε εφεύρει τον καλύτερο αυτόματο πιλότο του κόσμου!
Ο Μπίλι Λίαρ πατεντάρισε περισσότερα από 150 σχέδια και εφευρέσεις στην ηλεκτρονική και αεροδυναμική, ανέπτυξε πρώτος το 8κάναλο στερεοφωνικό με κασέτα, ξανασχεδίασε το πώς χρησιμοποιούνταν οι μπαταρίες στα ηχοσυστήματα του αυτοκινήτου, με τις εφευρέσεις του πραγματικά να μην έχουν τέλος: από κεραίες και πυξίδες μέχρι και τόσα και τόσα στάνταρ σήμερα συστήματα της αεροπορίας, ο πρωτεργάτης Λίαρ ήταν πάντα παρών στα μεγάλα ραντεβού με την Ιστορία…
Και βέβαια ίδρυσε δεκάδες εταιριών, φλερτάροντας πολλάκις με τη χρεοκοπία, με την αγέρωχη τόλμη που απαιτείται συνήθως από τους μπροστάρηδες της οικουμένης: «Ο Γέρος έκανε πραγματικά θαύματα», δήλωσε αργότερα ο γιος του και πρόεδρος του ομίλου Learjet International, μετά τον θάνατο του εφευρέτη και επιχειρηματία πατέρα του.
Κυρίως όμως ο Μπίλι Λίαρ πέρασε στην Ιστορία ως ο βιομήχανος του οποίου η Lear Jet Corporation ήταν η πρώτη εταιρία του κόσμου που κατασκεύασε μαζικά τα αεριωθούμενα αεροπλάνα για εμπορικούς σκοπούς…
Πρώτα χρόνια
Ο Ουίλιαμ Πάουελ «Μπίλι» Λίαρ γεννιέται στις 26 Ιουνίου 1902 στο Μισούρι των ΗΠΑ ως παιδί διαλυμένης οικογένειας μεταναστών. Οι γονείς του χωρίζουν αμέσως μετά τη γέννησή του και η μητέρα του σύντομα ξαναπαντρεύεται, φέρνοντας τον Μπίλι στο Σικάγο πια. Κατά δήλωσή του αργότερα, σε ηλικία 12 ετών είχε ήδη έτοιμο το πλάνο της ζωής του, να βγάλει δηλαδή λεφτά εφευρίσκοντας πράγματα που είχαν ανάγκη οι άνθρωποι. Γι’ αυτό και κατοχύρωσε κάπου 150 πατέντες στη ζωή του!
Αφού τελείωσε λοιπόν το Δημοτικό, ο Λίαρ παρατάει το σχολείο και σε ηλικία 16 ετών πιάνει δουλειά σε συνεργείο. Λίγο αργότερα θα βρεθεί στις τάξεις του Ναυτικού, λέγοντας ψέματα για την ηλικία του, και θα πάρει μέρος στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στο Ναυτικό θα εκπαιδευτεί στην τεχνολογία των ασυρμάτων και μετά την απόλυσή του από τον Στρατό, θα σχεδιάσει το πρώτο λειτουργικό ραδιόφωνο για χρήση στο αυτοκίνητο!
Λίαρ, ο πολυ-εφευρέτης
Καθώς απέτυχε όμως να βρει χρηματοδότηση για την εφεύρεσή του, πούλησε την πατέντα στη Motorola το 1924. Απτόητος, σχεδίασε το 1934 έναν universal ραδιο-ενισχυτή, μια συσκευή δηλαδή συμβατή με κάθε τύπο ραδιοφώνου. Όπως ήταν φυσικό, η Radio Corporation of America αγόρασε την πατέντα του, δίνοντας έτσι την οικονομική δυνατότητα στον Λίαρ να επεκτείνει τη δράση του.
Καθοριστική στιγμή το 1931, όταν ο Λίαρ αγοράζει το πρώτο του διπλάνο και έπειτα από μόλις 2,5 ώρες εκπαίδευσης, κάνει την πρώτη σόλο πτήση! Κι έτσι λίγο αργότερα, όταν επιχείρησε να φτάσει από αέρος στη Νέα Υόρκη, έμαθε από πρώτο χέρι τους κινδύνους της πρώιμης αεροπορίας, βάζοντας σκοπό να βρει έναν καλύτερο τρόπο να περά ο άνθρωπος.
Κολλημένος με τις πτήσεις και τα αεροπλάνα, ο Λίαρ ίδρυσε τη Lear Avia Corporation την ίδια χρονιά με σκοπό να κατασκευάσει ασυρμάτους και συστήματα πλοήγησης για χρήση σε αεροπλάνα. Το 1939 ίδρυσε τη Lear Inc, καθώς οι δουλειές είχαν πάει πολύ καλά: περισσότερα από τα μισά μη στρατιωτικά αεροπλάνα των ΗΠΑ ήταν εφοδιασμένα με τα συστήματα του Λίαρ!
Στα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Λίαρ επικέντρωσε την επιχειρηματική του προσπάθεια στην πολεμική περιπέτεια των ΗΠΑ, κατασκευάζοντας πια κινητήρες και όργανα ακριβείας για τα συμμαχικά αεροσκάφη. Από αυτή την εμπλοκή του, ο εφευρέτης θα σκαρώσει τον λειτουργικότερο αυτόματο πιλότο που είχε δει ποτέ η παγκόσμια αεροπορία, ο οποίος μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ακόμα και στα μικρότερα μαχητικά αεροσκάφη (Lear F-5 Autopilot).
Για το «μεγαλύτερο επίτευγμα στην αεροπορία μετά το 1949», τον αυτόματο πιλότο του δηλαδή, ο Λίαρ βραβεύτηκε με το περίλαμπρο Collier Trophy από τον πρόεδρο Τρούμαν. Μέχρι το 1956, περισσότεροι από 100.000 αυτόματοι πιλότοι F-5 είχαν εγκατασταθεί σε αεροπλάνα του πλανήτη.
Μεταξύ 1950-1962, οι πωλήσεις της Lear Inc εκτοξεύτηκαν στα 90 εκατ. δολάρια! Νέες μονάδες παραγωγής προστέθηκαν στην εταιρία και στις δύο ακτές των ΗΠΑ, με τη φίρμα να επιδίδεται σε νέα επιχειρηματική περιπέτεια, κατασκευάζοντας πια και στερεοφονικά ηχοσυστήματα, αλλά και αυτόματους πιλότους-μινιατούρες.
Ο πάντα ασίγαστος (και ταγμένος τζογαδόρος!) Λίαρ βάζει τότε σκοπό να επεκτείνει τις δραστηριότητές του και σε -σχετικά οικονομικά- ιδιωτικά τζετ για τον επιχειρηματικό κόσμο. Κι όταν το συμβούλιο των μετόχων δεν εγκρίνει το νέο του πλάνο, ο ίδιος δεν έχει κανένα πρόβλημα να πουλήσει το μερίδιό του στην εταιρία του, να μετακομίσει στην Ελβετία και να ιδρύσει τη νέα Lear Jet Industries στο Κάνσας των ΗΠΑ, η οποία παρήγαγε πράγματι το πρώτο της ιδιωτικό τζετ το 1963.
Ήταν όντως το πρώτο αεριωθούμενο αεροσκάφος που κατασκευαζόταν από ιδιωτική εταιρία με ιδία κεφάλαια και μάλιστα φτιάχτηκε και σε χρόνο-ρεκόρ. Μέσα σε έναν χρόνο, το πρώτο LearJet έκανε τις δοκιμαστικές του πτήσεις, επιβεβαιώνοντας τις πεποιθήσεις του δημιουργού του ότι η περιπέτεια έμοιαζε χρυσωρυχείο. Το τζετ του Λίαρ πετούσε γρηγορότερα, ψηλότερα και ομαλότερα από τα περισσότερα μαχητικά αεροσκάφη του καιρού του!
Μετά την αεροπορική τραγωδία του Ιουνίου του 1964, που ήταν όπως είπαμε τραγικό λάθος του πιλότου της FAA, καθώς τα τζετ του Λίαρ είχαν ήδη 164 ώρες πτήσης στην πλάτη τους, ο Λίαρ παίρνει την απαραίτητη πιστοποίηση και ρίχνει τον στόλο με τα ιδιωτικά τζετ του στην αγορά.
Και βέβαια, όπως όλοι ξέρουμε, τα ιδιωτικά αεριωθούμενα της Lear Jet έγιναν αμέσως ανάρπαστα, γινόμενα συνώνυμα του πλούτου και της χλιδής. Στον πρώτο μόνο χρόνο, οι πωλήσεις του Lear Jet έφτασαν στο αστρονομικό νούμερο των 52 εκατ. δολαρίων, ποσό που δίνει τη δυνατότητα στον Μπίλι να κατασκευάσει περισσότερες από 700 μονάδες της «λιμουζίνας του αέρα», όπως ονομάστηκε στον επιχειρηματικό κόσμο.
Ο Λίαρ ήταν όμως πραγματικά ασταμάτητος, καθώς καμία επιτυχία δεν μπορούσε να τον φρενάρει από τον καταιγιστικό ρυθμό των νέων εφευρέσεών του. Κι έτσι το 1967, παρά την απαράμιλλη φήμη και τις ασύλληπτες πωλήσεις της φίρμας του, πουλάει για άλλη μια φορά το μερίδιό του στην εταιρία (λαμβάνοντας 28 εκατ. δολάρια) και ιδρύει τη Lear Motors Corporation (1967-1969), με σκοπό να κατασκευάσει αυτοκίνητο με ατμό! Ταυτοχρόνως, ιδρύει τη Lear Stereo Division, την εταιρία που παρήγε την πατέντα του για το 8κάναλο ηχοσύστημα αυτοκινήτου με κασέτες, που έγινε το στάνταρ ραδιομαγνητόφωνο της αμερικανικής (και όχι μόνο) αυτοκινητοβιομηχανίας στις επόμενες δεκαετίες: μέχρι το 1978, η νέα αυτή επιχειρηματική απόπειρα απέφερε στον Λίαρ περισσότερα από 8 δισ. δολάρια τον χρόνο!
Στις αρχές της δεκαετίας του ’70, αγόρασε την αεροπορική βάση Stead Air Force Base στη Νεβάδα, μόνο και μόνο για να αναπτύξει τον καινοτόμο κινητήρα του για την αυτοκινητοβιομηχανία, αυτόν που δεν θα μόλυνε καθόλου το περιβάλλον. Μέσω της Lear Motors Corporation, ο Λίαρ προσπάθησε να υπερβεί τα ιστορικά πια προβλήματα του ατμοκινητήρα και το έκανε με τρόπο ηχηρό: ο αεριωθούμενος κινητήρας του μπορούσε να κινήσει ακόμα και λεωφορείο, εκπέμποντας σχεδόν μηδενικούς ρύπους!
Αφού επένδυσε 17 εκατ. δολάρια από την τσέπη του και συνάντησε τόσα και τόσα παράπλευρα προβλήματα, ο Λίαρ εγκατέλειψε το φιλόδοξο πλάνο του να αλλάξει το τοπίο της αυτοκίνησης, καταλήγοντας ότι η μηχανή του ήταν μεν λειτουργικότατη, όχι όμως τόσο αποδοτική στο καύσιμο όσο ο παραδοσιακός βενζινοκινητήρας.
Εν τω μεταξύ, ο ακάματος Λίαρ είχε εμπλακεί σε μια νέα περιπέτεια: τη Lear Avia, την αεροπορική που έβαλε σκοπό να αναπτύξει τις exclusive πτήσεις για τους λίγους και εκλεκτούς. Σχεδίασε και ανέπτυξε έτσι το νέο Lear Fan, ένα αεροσκάφος με διπλές τουρμπίνες που έβαλε σκοπό να ρίξει καθοριστικά το κόστος των πτήσεων.
Το νέο του στοίχημα των 25 εκατ. δολαρίων θα λειτουργούσε υποτίθεται στο 1/10 του κόστους των παραδοσιακών αερογραμμών, με τον ίδιο να θεωρεί πως πρόκειται για την επόμενη γενιά των επιβατικών αεροσκαφών. Ο Λίαρ όμως δεν θα έβλεπε το Lear Fan να πετά, καθώς η υγεία του δεν ήταν πια στην καλύτερή της κατάσταση.
Στις αρχές του 1978 διαγνώστηκε με επιθετική λευχαιμία και πέθανε στη Νεβάδα, στην αεροπορική του βάση, στις 14 Μαΐου 1978.
Η σύζυγός του από το 1941 και ο μοναχογιός του σκόρπισαν τις στάχτες του πάνω από τον Ειρηνικό, κατά την τελευταία του επιθυμία…
Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr
