Η σπουδαία νορβηγή ηθοποιός Λιβ Ούλμαν

Το εκφραστικό πρόσωπο που πρωταγωνιστεί στα αριστουργήματα του σουηδού μετρ του κινηματογράφου Ίνγκμαρ Μπέργκμαν, «Περσόνα», «Το Πάθος της Άννας», «Κραυγές και Ψίθυροι», «Σκηνές από ένα Γάμο» και τη «Φθινοπωρινή Σονάτα» φυσικά, άφησε το στίγμα της βαθιά χαραγμένο στη σύγχρονη κινηματογραφία. Ο λόγος για τη μεγάλη κυρία του σινεμά Λιβ Ούλμαν, που με τη φυσική ομορφιά, τη δραματικότητα του ύφους, την ασύλληπτη εκφραστικότητα και τις μνημειώδεις ερμηνείες της θα γινόταν διασημότητα διεθνούς βεληνεκούς. Η Ούλμαν δεν περιορίστηκε φυσικά μόνο στις ταινίες του μεγάλου σουηδού σκηνοθέτη, αλλά πρωταγωνίστησε και στις δουλειές άλλων κινηματογραφιστών, για να δοκιμάσει κατόπιν τις δικές της δυνάμεις στη σκηνοθετική καρέκλα. Οι βραβεύσεις της σε διεθνή φεστιβάλ και οι αναρίθμητες υποψηφιότητές της για Όσκαρ, Χρυσές Σφαίρες και BAFTA αποτυπώνουν ενδεχομένως κάτι από τη λάμψη της στο πανί… Πρώτα χρόνια Παρά το γεγονός ότι γεννήθηκε με νορβηγική υπηκοότητα στις 16 Δεκεμβρίου 1938, η Λιβ Ούλμαν δεν θα πατούσε πόδι στα πατρώα εδάφη πριν από την ηλικία των 7 ετών. Κι αυτό γιατί η οικογένεια του σουηδού μηχανικού αεροσκαφών ήταν εγκατεστημένη στο Τόκιο όταν γεννήθηκε η Λιβ, το τρίτο παιδί της φαμίλιας, και κατόπιν μετακόμισαν στο Τορόντο του Καναδά, όταν ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Το 1946 ωστόσο ο πατέρας της πέθανε από καρκίνο και η οικογένεια επιστρέφει στη Νορβηγία, όπου και τελειώνει η Λιβ τις σχολικές υποχρεώσεις. Αποφασισμένη να γίνει ηθοποιός, μετακομίζει στη Βρετανία, για να σπουδάσει στη λονδρέζικη δραματική σχολή Webber-Douglas… Υποκριτική καριέρα Η Ούλμαν ανέβηκε για πρώτη φορά στο θεατρικό σανίδι στο Όσλο, ενώ τα τέλη της δεκαετίας του ’50 θα τη βρουν να πρωταγωνιστεί στη νορβηγική μεταφορά του «Ημερολογίου της Άννας Φρανκ» (1957), αλλά και σε δράματα του Ίψεν. Το 1957 θα λάβει χώρα και ο πρώτος της κινηματογραφικός ρόλος (στο «Fools in the Mountains»). Η επιτυχία της στο σανίδι σύντομα θα την κάνει μόνιμο μέλος του περίφημου Εθνικού Θεάτρου της Νορβηγίας, ενώ ταυτοχρόνως συνεχίζει να παίρνει ρόλους σε νορβηγικά φιλμ. Και βέβαια στα μέσα της δεκαετίας του ’60 θα γίνει η γνωριμία της με τον Μπέργκμαν και θα έρθει η πρώτη σπουδαία ερμηνεία της, με το ευρύ κοινό να έχει πλέον τη δυνατότητα να την απολαύσει: η Ούλμαν ενσαρκώνει την κατατονική βρετανή ηθοποιό Elisabeth Vogler στην εμβληματική μπεργκμανική «Περσόνα» (1966). Ο Μπέργκμαν γίνεται μέντορας της Ούλμαν, αλλά και εραστής της βεβαίως. Το ζευγάρι θα περάσει μαζί αρκετά χρόνια, στα οποία θα προλάβουν να κάνουν και μία κόρη, τη Λιν Ούλμαν, η οποία θα γίνει επίσης ηθοποιός και θα εμφανιστεί κατόπιν στις ταινίες της μητέρας της. Η Ούλμαν θα πρωταγωνιστήσει σε 10 αριστουργήματα του Μπέργκμαν, γεγονός που θα κάνει το καλλιτεχνικό δίδυμο αχτύπητο στην παγκόσμια κινηματογραφική κοινότητα. Οι αξέχαστες ερμηνείες της θα δώσουν στα φιλμ του σουηδού μετρ την υποκριτική αίγλη που χρειάζονταν: η «Ώρα του Λύκου» (η πρώτη της ταινία δίπλα στο πλευρό του σπουδαίου Μαξ φον Σίντοφ) και το «Shame», και τα δύο το 1968, την κάνουν διασημότητα, ενώ με το «Πάθος της Άννας» (1970) εγκαθιδρύεται παγκοσμίως ως κορυφαία ηθοποιός. Η αγαστή συνεργασία συνεχίζεται και ανθίζει στις «Σκηνές από ένα Γάμο» (1973), μια παθιασμένη ματιά πάνω στην αποσύνθεση μιας σχέσης. Τα έξι 50λεπτα επεισόδια της ομώνυμης τηλεοπτικής σειράς μοντάρονται από τον Μπέργκμαν για τις ανάγκες του κινηματογράφου και η Ούλμαν μετατρέπεται ευθύς σε μούσα του σκηνοθέτη. Η δεκαετία του ’70 της ανήκει ολοκληρωτικά: η Ούλμαν θα γνωρίσει κι άλλες επιτυχίες αυτή την περίοδο πρωταγωνιστώντας στα δύο φιλμ του Jan Troell, «Οι Εμιγκρέδες» (1971) και στη συνέχειά τους «The New Land» (1973), ερμηνείες που θα της χαρίσουν τις δύο πρώτες υποψηφιότητες για Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου. Επιστρέφοντας στο κινηματογραφικό σύμπαν του Μπέργκμαν, η Ούλμαν θα αποσπάσει άλλη μια υποψηφιότητα για Όσκαρ, αυτή τη φορά στο «Πρόσωπο με Πρόσωπο» (1976), αν και η σχέση τους αρχίζει να φθίνει. Το «Αυγό του Φιδιού» (1977) και η αριστουργηματική ««Φθινοπωρινή Σονάτα» (1978) θα είναι οι τελευταίες τους συνεργασίες, παρά το γεγονός ότι η Ούλμαν το μετάνιωσε πολύ που δεν έπαιξε στο κύκνειο άσμα του Μπέργκμαν «Φάνυ και Αλέξανδρος», άρνηση που θα εξαγριώσει τον σκηνοθέτη και θα φέρει τον όλεθρο στις σχέσεις τους… Κατοπινά χρόνια Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’70, η Ούλμαν είχε ήδη βρει τον δρόμο για το Μπρόντγουεϊ. Το ντεμπούτο της στη φημισμένη θεατρική σκηνή της Νέας Υόρκης γίνεται με το «Κουκλόσπιτο» (1975), ενώ δύο χρόνια αργότερα εμφανίζεται ως «Άννα Κρίστι» στο έργο του Ευγένιου Ο’Νιλ. Το 1977 εκδίδει τον πρώτο τόμο της αυτοβιογραφίας της, «Changes», ενώ γίνεται και αντικείμενο ντοκιμενταρίστικης διερεύνησης («A Look at Liv»). Στον κολοφώνα της διεθνούς αναγνωρισιμότητάς της, επιστρέφει στο Μπρόντγουεϊ, αυτή τη φορά για να πρωταγωνιστήσει σε κόντρα ρόλο, στο μιούζικαλ «I Remember Mama» (1979), ερμηνεία που έσβησε από τον χάρτη το άχαρο ντεμπούτο της στην αμερικανική κινηματογραφία, μέσα από τον ρόλο της στο καταστροφικό φιλμ «Lost Horizon» του 1973! Και βέβαια το 1980 θα ξεκινήσει τη μακρόβια συνεργασία της με τη UNICEF, λειτουργώντας ως πρέσβειρα καλής θελήσεως, επιστρέφοντας περιστασιακά σε επιλεγμένους θεατρικούς ρόλους του Μπρόντγουεϊ. Επιπλέον, έχει στο ενεργητικό της σπουδαία φιλανθρωπική δράση, με την προσωπική της ζωή να μετρά δύο γάμους και ισάριθμα διαζύγια. Η Ούλμαν έκανε ομαλά το πέρασμα σε ρόλους μέσης ηλικίας στη δεκαετία του ’80, με τις δύο πλέον αξιομνημόνευτες ερμηνείες της να έρχονται στο «Gaby – A True Story» του 1987 και το «The Rose Garden» του 1989. Την ίδια εποχή εγκαινιάζει τη δεύτερη καριέρα της, αυτή τη φορά πίσω από τις κάμερες, γράφοντας και σκηνοθετώντας το μικρού μήκους «Parting» (βγήκε στους κινηματογράφους ως μέρος του σπονδυλωτού «Love» – 1981), ενώ στη δεκαετία του ’90 το νέο της πάθος θα βρει δημιουργική διέξοδο στο «Sofie» (1992), το «Kristin Lavransdatter» (1995) και το «Private Confessions» (1997). Παρά το γεγονός ότι το σκηνοθετικό της στιλ χρωστά πολλά στον μέντορα Μπέργκμαν, προοδευτικά θα αποκτούσε τη δική της ματιά, με το «Private Confessions» να μη μοιάζει τελικά με μπεργκμανική δουλειά. Το τελευταίο της μάλιστα φιλμ, το «Faithless» (2000), υποψήφιο για Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες, ήταν κοινή συνεργασία με τον Μπέργκμαν, με το σενάριο να βασίζεται στην αυτοβιογραφία του κορυφαίου κινηματογραφιστή. Και βέβαια το 2003 επιστρέφει στη σκηνοθετική αγκαλιά του Μπέργκμαν, πρωταγωνιστώντας στο «Saraband»! Η ίδια πλέον εμφανίζεται σε επιλεγμένους θεατρικούς ρόλους, ενώ ετοιμάζει και νέα σκηνοθετική δουλειά, που θα βγει στις αίθουσες το 2014… Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr