Ο «θηλυκός Νοστράδαμος» της Βρετανίας, Μητέρα Σίπτον

Φωτισμένη μάντισσα προικισμένη με το χάρισμα να προβλέπει το μέλλον ή μήπως παιδί του Εωσφόρου και μάγισσα φαρμακερή; Όποια κι αν είναι η ιστορική ετυμηγορία για τη Μητέρα Σίπτον, όπως έμεινε γνωστή, η μορφή της ήταν όσο πιο κοντά έφτασε ποτέ η μεσαιωνική Αγγλία σε όρους προφητείας, απ’ όπου έλκει εξάλλου και τον χαρακτηρισμό της ως θηλυκός Νοστράδαμος. Για τη ζωή της πολύ λίγα είναι γνωστά ή επιβεβαιωμένα, καθώς ένας τέτοιος μαγικός βίος που γειτνίαζε στο υπερφυσικό ήταν καταδικασμένος να ντυθεί με πάμπολλα πέπλα μύθου και λαϊκών διηγήσεων. Πρόσφατα μάλιστα ακόμα και η ίδια η ύπαρξή της αμφισβητήθηκε, με μερίδα ιστορικών να τη θέλουν λογοτεχνικό όχημα συγγραφέων ή απλό γέννημα της λαϊκής φαντασίας. Η «Μάγισσα του Γιορκσάιρ», όπως είπαν την Ούρσουλα Σόνθεϊλ (ή Σάουθιλ, κατ’ άλλες γραφές), γεννήθηκε από μια 15χρονη έφηβη που διέθετε απόκοσμες δυνάμεις και οι συγχωριανοί της υποπτεύονταν ότι είχε συναντηθεί κάποια στιγμή με τον Σατανά. Η μικρή Ούρσουλα επέδειξε προφητικές και μαγικές ιδιότητες ήδη από τα μικράτα της, προβλέποντας τη μοίρα αρκετών ηγεμόνων της Αγγλίας, αλλά και την έλευση των σιδερένιων πλοίων, της Μεγάλης Πυρκαγιάς του Λονδίνου το 1666, της πανούκλας που χτύπησε την Αγγλία το 1665, την ήττα της Ισπανικής Αρμάδας, ακόμα και το τέλος του κόσμου (το οποίο δεν ήρθε ευτυχώς)! Το φρικιαστικό της παρουσιαστικό και άλλες ανατριχιαστικές λεπτομέρειες για τον βίο της θεωρούνται σήμερα κατασκευασμένες στο λογοτεχνικό εργαστήριο του συγγραφέα Richard Head, ο οποίος πρωτοσυγκέντρωσε τις προφητείες της ηλικιωμένης σε ένα βιβλίο που εκδόθηκε 80 χρόνια μετά τον θάνατό της, στέλνοντάς τη πάντως στην αθανασία. Όταν κυκλοφορούν ωστόσο τόσοι πολλοί μύθοι για ένα πρόσωπο, τότε κάτι λέει αυτό για το ίδιο το πρόσωπο. Και για τη Μητέρα Σίπτον ο διαχρονικός της θρύλος και το μυστήριο που την περιβάλλει παραμένουν η καλύτερη διαθήκη σε μια φήμη που σφράγισε την Αγγλία και γενικεύτηκε αργότερα στη Δύση…

Πρώτα χρόνια

Η Ούρσουλα Σόνθεϊλ γεννιέται πιθανότατα το 1488 σε αγροτική κοινότητα του Γιορκσάιρ, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Ερρίκου Ζ’. Παρά το γεγονός ότι για την καταγωγή της ελάχιστα είναι γνωστά, οι ντόπιοι ορκίζονταν ότι το κορίτσι γεννήθηκε μέσα σε σπηλιά κατά τη διάρκεια καταιγίδας και πολλοί διατείνονταν ότι στον κόσμο την έφερε ένας κεραυνός! Ήταν κόρη της ανήλικης Άγκαθα, μιας 15χρονης κοπέλας που είχε μείνει ορφανή και πάλευε για την επιβίωσή της. Όλοι έλεγαν ότι η Άγκαθα ήταν μάγισσα και το παιδί που έφερε στα σπλάχνα της ήταν καρπός του ίδιου του Εωσφόρου, τον οποίο επικαλέστηκε η ίδια για να τη βοηθήσει με τη δύστυχη ζωή της. Παρά το γεγονός ότι η ανήλικη μητέρα σύρθηκε στο δικαστήριο για το νόθο παιδί της, αρνήθηκε να αποκαλύψει στον δικαστή το όνομα του πατέρα. Οι φήμες για τον καρπό του Σατανά που είχε γεννηθεί στο Γιορκσάιρ φούντωσαν όταν οι ντόπιοι πρωτοαντίκρισαν το μωρό: ήταν τόσο άσχημο και παραμορφωμένο που δεν θα μπορούσε να είναι καρπός ανθρώπου! Κατά τις περιγραφές των χωρικών, είχε κακοφτιαγμένα πόδια, τεράστιο κεφάλι και βυθισμένα μάγουλα, που έδιναν στο μωρό την όψη γριάς μάγισσας. Ήταν λοιπόν στα σίγουρα παιδί του Διαβόλου και η μητέρα κατηγορήθηκε δημόσια για μαγεία. Χωρίς οικογένεια και φίλους να την υποστηρίζουν, η Άγκαθα μεγάλωσε πράγματι την Ούρσουλα σε μια σπηλιά δίπλα στο ποτάμι για τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής της. Μέχρι να τους λυπηθεί δηλαδή ο τοπικός αβάς και να δώσει το παιδάκι σε μια οικογένεια να μεγαλώσει, στέλνοντας τη μάγισσα μητέρα σε μοναστήρι, μπας και επιστρέψει στον δρόμο του Θεού. Η Άγκαθα πέθανε εκεί λίγα χρόνια αργότερα χωρίς να ξαναδεί ποτέ το παιδί της (σύμφωνα με δεύτερη δημοφιλή θεωρία, η μητέρα της πέθανε στη γέννα και γεροντοκόρη γειτόνισσα υιοθέτησε το ορφανό παιδί). Η Ούρσουλα μεγάλωνε τώρα στο χωριό, αν και παρέμενε ένα ιδιαίτερο παιδί, τόσο σε εξωτερική εμφάνιση όσο και ψυχοσύνθεση. Όσο μεγάλωνε μάλιστα, τόσο περισσότερο έμοιαζε με μάγισσα, παρά το τρυφερό της ηλικίας της: το σώμα της ήταν κυρτό από την καμπούρα, τα πόδια της θεόστραβα και στο μεγάλο κεφάλι της δέσποζε η τεράστια και γαμψή μύτη της. Ίδια μάγισσα δηλαδή! Την ίδια στιγμή, παράξενα πράγματα συνέβαιναν καθ’ όλη τη διάρκεια της παιδικής της ηλικίας: τα έπιπλα μετακινούνταν στο σπίτι λες και ήταν ζωντανά, τα πιατικά πέταγαν μέσα στην κουζίνα και το κορίτσι ξεστόμιζε χρησμούς που επιβεβαιώνονταν αμέσως! Πάμπολλες υπερφυσικές ιστορίες περιβάλλουν τα παιδικά της χρόνια και όλες έχουν ένα κοινό: την ίδια να μετεωρίζεται πάνω από την κούνια της και να χορεύει με δαιμόνια και τελώνια. Άλλες πάλι φορές εξαφανίζονταν και οι περίοικοι την έβρισκαν στο δάσος παρέα με άγρια θηρία και πλάσματα της νύχτας. Οι ντόπιοι τη φοβούνταν λοιπόν ή αντιθέτως τη χλεύαζαν, κι έτσι η Ούρσουλα αποφάσισε κάποια στιγμή πως θα ήταν καλύτερο να αποτραβηχτεί από δημόσια θέα, επιστρέφοντας στη σπηλιά που είχε περάσει τα πρώτα χρόνια της ζωής της. Ζώντας πια ως αγρίμι, έμαθε καλά τη θεραπευτική δράση των βοτανιών και τα μυστικά του δάσους. Παρά την παροιμιώδη ασχήμια της, η 24χρονη Ούρσουλα γνώρισε έναν νεαρό μαραγκό από το Γιορκ, τον Τομπάιας Σίπτον, με τον οποίο πέρασε κάποια χρόνια της ζωής της, στήνοντας ένα ευτυχισμένο σπιτικό. Ο Τομπάιας πέθανε λίγα χρόνια αργότερα και δεν απέκτησαν ποτέ παιδιά, αν και η Ούρσουλα αποφάσισε να κρατήσει το επίθετό του. Το «Μητέρα» θα ακολουθούσε αργότερα, όταν θα γερνούσε…

Η γέννηση της μάγισσας και οι προφητείες

Πέρα από το να φτιάχνει γιατροσόφια και άλλα μαντζούνια, η Μητέρα Σίπτον είχε ένα ακόμα χάρισμα: μπορούσε να προβλέπει τα μελλούμενα! Ξεκίνησε φειδωλά με προαισθήματα και διαισθήσεις, όσο όμως μεγάλωνε πίστευε όλο και περισσότερο στις προφητικές της δυνάμεις, σκαρώνοντας πια προφητείες που ξέφευγαν από το τοπικό επίπεδο. Σύντομα θα γινόταν γνωστή ως προφήτισσα του Γιορκσάιρ ή κατ’ άλλους μάγισσα του Γιορκσάιρ! Ταυτοχρόνως, είχε αποκτήσει μεγάλη φήμη ως μέντιουμ και οι δουλειές πήγαιναν τώρα καλά, επιτρέποντάς της να ζει με σχετική άνεση, για πρώτη μάλιστα φορά στη ζωή της. Το σπίτι της στο χωριό είχε μετατραπεί σε πόλο έλξης για κάθε άνθρωπο που έψαχνε τη μοίρα και το ριζικό του στον κόσμο, με τη φήμη της να εξαπλώνεται προοδευτικά σε κάθε γωνιά της Αγγλίας. Η Μητέρα Σίπτον έγινε κάποια στιγμή ο θηλυκός Νοστράδαμος της Βρετανίας, καθώς οι προφητείες της σε τοπικό επίπεδο φαινόταν να επιβεβαιώνονται, όπως και τα μεγάλα λόγια της για τον κόσμο και την εξέλιξη της ανθρωπότητας. Λέγεται ότι προφήτευσε πολλά και διάφορα κατά τη διάρκεια του βίου της, όπως τον αμερικανικό Εμφύλιο, την καταστροφή της μοναστικής ζωής, αλλά και την ήττα της Ισπανικής Αρμάδας. Τα ομοιοκατάληκτα δίστιχα που ξεστόμιζε και παραδόθηκαν μέσω προφορικών διηγήσεων περιβάλλονται ωστόσο από δημιουργική ασάφεια, κάνοντας τις προφητείες της να αφορούν σε πολλά και διάφορα και να είναι ανοιχτά σε πλήθος ερμηνειών, όπως εξάλλου και του αρσενικού συναδέλφου και συγχρόνου της Νοστράδαμου. Τα παλιότερα βιβλία και φυλλάδες για τις προφητείες της Μητέρας Σίπτον χρονολογούνται από το 1641-1684, πολλές δεκαετίες μετά τον θάνατό της δηλαδή (1561), και ενδέχεται να έχουν πειραχτεί από την καλπάζουσα φαντασία των συγγραφέων του 17ου αιώνα. Οι παλιότερες προφητείες της που απεικονίζονται εξάλλου στα συγγράμματα αυτά είχαν ήδη επιβεβαιωθεί στα χρόνια της έκδοσής τους και αφορούσαν στη μοίρα άγγλων μοναρχών, επισκόπων και άλλων δημόσιων προσώπων. Αν και ήταν το διαβόητο βιογραφικό σύγγραμμα του 1684, γραμμένο από τον Richard Head, που εφηύρε τα περισσότερα υπερφυσικά περιστατικά για τη ζωή και τις προφητείες της, δανειζόμενο λαϊκούς θρύλους και διηγήσεις, αλλά και την ίδια την ποιητική ελευθερία της λογοτεχνίας. Τόσο ο Head όσο και ο κατοπινός βιογράφος της Charles Hindley (1862) παραδέχτηκαν ότι σκάρωσαν δικές τους προφητείες και τις έβαλαν στο στόμα της Μητέρας Σίπτον για να γελάσουν με την ευπιστία του κόσμου. Η Μητέρα Σίπτον γνώρισε μεγάλες δόξες κατά τη Βικτοριανή Περίοδο, καθώς οι περισσότερες προφητείες που δημιούργησε για λογαριασμό της ο Hindley αφορούσαν σε αυτή ακριβώς την εποχή (όπως η προφητεία για τον Πόλεμο της Κριμαίας). Ειδικά ο χρησμός της για το τέλος του κόσμου το σωτήριον έτος 1881 («Το τέλος του κόσμου θα έρθει / Το Χίλια Οχτακόσια και Ογδόντα Ένα») ανάγκασε πολλούς να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να προσεύχονται μερόνυχτα στην εκκλησία μπας και γλιτώσουν από τον Αρμαγεδδώνα! Χρόνια πρωτύτερα, όταν ξέσπασε η Μεγάλη Πυρκαγιά του Λονδίνου το 1666, ο πρίγκιπας Ρούπερτ βροντοφώναξε στο παλάτι «Η προφητεία της Σίπτον επιβεβαιώθηκε»! Αν και το διασημότερο μαντικό της ποιηματάκι παραμένει το: «Τα αμάξια χωρίς άλογα θα πηγαίνουν / Και τα ατυχήματα τον κόσμο στη συμφορά θα βυθίσουν / Οι σκέψεις θα πετούν στον κόσμο / Σε χρόνο βλεφαρίσματος», που προβλέπει υποτίθεται την έλευση του αυτοκινήτου και του ίντερνετ. Αλλά και για υποβρύχια και αεροπλάνα μίλησε η γερόντισσα, καθώς συνεχίζει: «Κάτω από το νερό οι άνθρωποι θα περπατούν / Θα καβαλούν άλογα, θα κοιμούνται και θα μιλούν / Στον αέρα οι άνθρωποι θα πηγαίνουν / Ντυμένοι στα λευκά, τα μαύρα και τα πράσινα». Η πραγματική αλήθεια για τη Μητέρα Σίπτον δεν θα γίνει πιθανότατα ποτέ γνωστή. Ως άλλη μια ηλικιωμένη σοφή του χωριού, έζησε μάλλον και έδρασε σε τοπικό βεληνεκές και την πήραν μετά γραμμή οι φαντασιόπληκτοι λόγιοι του 17ου αιώνα γεννώντας τον θρύλο της βρετανίδας συναδέλφου του Νοστράδαμου. Η φήμη της φαίνεται να γιγαντώθηκε πάντως ήδη από τα χρόνια της ζωής της, καθώς οι εγχώριας δράσης χρησμοί της για μέλη της βασιλικής οικογένειας πιθανότατα επιβεβαιώθηκαν. Όταν μάλιστα η βασίλισσα Μαρία Α’ της Σκοτίας εκτελέστηκε χρόνια αργότερα, ο θρύλος της προφήτισσας είχε γεννηθεί, τον οποίο θα έπαιρναν οι παραχαράκτες και θα τον έστελναν στο πάνθεο των προφητικών λόγων. Η Μητέρα Σίπτον πέθανε το 1561 (ή το 1567) όχι πάντως πάνω στο παλούκι, όπως θέλει ο δημοφιλής μύθος, αλλά στο σπίτι όπου πέρασε όλη της τη ζωή. Το άψυχο σώμα της δεν ενταφιάστηκε μάλιστα στο τοπικό κοιμητήριο, καθώς οι ντόπιοι φοβούνταν να τη θάψουν σε καθαγιασμένο χώμα… Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr