Ο Γκενίτσι Καβακάμι, ο άνθρωπος που κρύβεται πίσω από τη Yamaha

Παρά το γεγονός ότι η Yamaha υπάρχει από το ξεκίνημα του 20ού αιώνα, όταν ο οργανοποιός Τορακούσου Γιαμάχα άρχισε να φτιάχνει τα πρώτα πιάνα με το λογότυπό του, δεν ήταν παρά μια μικρή φίρμα μουσικών οργάνων με απήχηση αποκλειστικά στην τοπική ιαπωνική αγορά. Και έπρεπε να έρθει ένας και μόνο ένας άνθρωπος, ο Γκενίτσι Καβακάμι, για να τη μετατρέψει από μια τοπική εταιρία με 700 εργάτες σε έναν διεθνή όμιλο επιχειρήσεων με 14.000 υπαλλήλους που φτιάχνει πια τα πάντα, από μοτοσικλέτες μέχρι και ελικόπτερα, διατηρώντας άσβεστη τη μακρά της παράδοση στην κατασκευή πιάνων! «Θέλω να δοκιμάσω πειραματικά να φτιάξω κινητήρες μοτοσικλέτας», μουρμούρισε ο Καβακάμι το 1953 γεννώντας έτσι τη Yamaha Motor Company, της οποίας κράτησε τα ηνία για τρεις δεκαετίες στέλνοντάς τη σε παγκόσμια δόξα. Ο ιδρυτής της Yamaha Motor Company κατάφερε να συνδυάσει τις φίνες νότες του πιάνου με τον μηχανικό βρυχηθμό της μοτοσικλέτας, δημιουργώντας μια επιχειρηματική αυτοκρατορία με το πολυσχιδές όραμά του και τη δίψα του για καινοτομία. Ο Καβακάμι ανέλαβε τη Yamaha Corp το 1950 και παρέμεινε στο τιμόνι της για τριάντα σχεδόν χρόνια (1950-1977 και 1980-1983), τιμώντας πάντα τη μνήμη αλλά και την κληρονομιά του κατασκευαστή οργάνων Τορακούσου Γιαμάχα, ο οποίος είχε ιδρύσει στα τέλη του 19ου αιώνα τη Nippon Gakki για να ρίξει στην τοπική αγορά τις μουσικές δημιουργίες του. Και ο κλήρος έλαχε στον Καβακάμι, τον λάτρη της τεχνολογικής καινοτομίας και εξπέρ των προωθητικών στρατηγικών, να κάνει τη Yamaha ηγέτη στην παγκόσμια αγορά μουσικών οργάνων, κάτι που κατάφερε σε 20 χρόνια, μετατρέποντας τη Yamaha στον Νο 1 κατασκευαστή πιάνων σε διεθνές επίπεδο, αλλά και ακρογωνιαίο λίθο της καινοτομίας, καθώς τα σινθεσάιζερ του Καβακάμι έγιναν σταθερά στην άνοδο της ποπ μουσικής. Αν και μέχρι τότε ο Καβακάμι, χρησιμοποιώντας εγκαταστάσεις που συνήθιζαν να φτιάχνουν κινητήρες αεροσκαφών κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, είχε ήδη παρουσιάσει την πρώτη του μοτοσικλέτα (1955), πλάι στα άλλα ηλεκτρονικά προϊόντα που κατασκεύαζε η Yamaha ως άμεσο αποτέλεσμα του οράματός του: από βιομηχανικό εξοπλισμό και ηλεκτρονικούς υπολογιστές μέχρι συσκευές εικόνας και ήχου. Τα υπόλοιπα είναι ιστορία, μια ιστορία τεχνολογικής πρωτοπορίας και τρομερής επιχειρηματικής δεινότητας…

Πρώτα χρόνια

Ο Γκενίτσι Καβακάμι γεννιέται στις 30 Ιανουαρίου 1912 σε επαρχία της Ιαπωνίας ως γιος του τρίτου προέδρου της Nippon Gakki, Καϊτσί Καβακάμι. Ο πατέρας του έγινε πρόεδρος της φίρμας μουσικών οργάνων του Γιαμάχα το 1927 και μια μέρα ήξερε ότι ο γιος του θα τον διαδεχόταν στο τιμόνι της οικογενειακής επιχείρησης. Ο Τορακούσου Γιαμάχα, γιος σαμουράι και σπουδαγμένος μηχανικός και αστρονόμος, αφού περιπλανήθηκε σε μπόλικες δουλειές και έμαθε πολλά, από επισκευές ρολογιών μέχρι και ιατρικών εργαλείων, άρχισε να ασχολείται με την επισκευή των πιάνων, καθώς ήταν από τους λίγους που έπιανε το χέρι τους εκεί. Το 1887 ίδρυσε τη δική του εταιρία κατασκευής πιάνων, τη Yamaha Fukin (Όργανο), την οποία μετονόμασε 10 χρόνια αργότερα σε Nippon Gakki (Ιαπωνική Εταιρία Μουσικών Οργάνων). Μέχρι το 1916, όταν και πέθανε ο Γιαμάχα, η εταιρία του ήταν ήδη σταθερά στην τοπική αγορά, αν και διεθνώς παρέμενε λίγο-πολύ άγνωστη. Επιστροφή στον Γκενίτσι τώρα, ο οποίος ανέπτυξε αγάπη για την κλασική μουσική από πολύ μικρός, αν και ο πατέρας του επέμεινε να σπουδάσει ο γιος του οικονομικά και εμπόριο. Όπως και έγινε τελικά, με τον Καβακάμι τον νεότερο να παίρνει το πτυχίο του από την Ανωτάτη Εμπορική Σχολή τον Μάρτιο του 1934. Αφού πέρασε από μερικές θέσεις για να αποκτήσει εμπειρία, εντάχθηκε τελικά στο δυναμικό της Nippon Gakki τον Ιούλιο του 1937, ως ο δεύτερος Καβακάμι της φίρμας και γιος του προέδρου. Παρά τη σχέση του με τον επικεφαλής της εταιρίας, ο Καβακάμι ξεκίνησε από χαμηλά, αν και ανέβαινε γοργά τα σκαλιά της ιεραρχίας με τις αναντίρρητες ικανότητές του. Αφού έφτασε στη θέση του επικεφαλής της μονάδας παραγωγής πιάνων της Nippon Gakki και αργότερα έγινε διευθυντής πωλήσεων, διαδέχθηκε το 1950 τον πατέρα του ως διευθύνοντας σύμβουλος, υπηρετώντας ταυτοχρόνως και ως τέταρτος πρόεδρος της εταιρίας. Ήταν μόλις 38 ετών και αντιμέτωπος με ένα μεγάλο πρόβλημα, το οποίο έπρεπε να λυθεί επιτακτικά για να μπορέσει κατόπιν να αφιερωθεί στο επεκτατικό του όραμα. Η ισοπεδωμένη Ιαπωνία του Β’ Παγκοσμίου πάλευε να επιβιώσει, την ίδια ώρα που οι αμερικανικοί βομβαρδισμοί στις εγκαταστάσεις της φίρμας το 1945 την είχαν αφήσει ερείπια. Όταν ανέλαβε ο Γκενίτσι το 1950, τα πιάνο φτιάχνονταν σε μια μικρή μονάδα…

Η εδραίωση της Yamaha

Ο Καβακάμι συνειδητοποίησε ότι τα μικρά μεροκάματα και η καταραμένη φτώχεια της κοινωνίας δεν άφηναν και μεγάλα περιθώρια για τη διάχυση της δυτικής κλασικής μουσικής στην Ιαπωνία, έπρεπε λοιπόν να βρει μια λύση, καθώς οι πωλήσεις πιάνων είχαν κατακρημνιστεί. Κι έτσι το 1953 ταξίδεψε εκτεταμένα σε Ευρώπη και ΗΠΑ και είδε από πρώτο χέρι ότι υπεύθυνη για την απήχηση της μουσικής στη μεσαία τάξη ήταν η μουσική παιδεία των ωδείων. Ελπίζοντας πως η ολοένα και ανερχόμενη μεσαία τάξη της χώρας του θα έδειχνε τον ίδιο βαθμό αγάπης για τις τέχνες και τα γράμματα, όχι μόνο άρχισε να κατασκευάσει μια νέα σειρά μουσικών οργάνων για το σπίτι, αλλά έδωσε ακριβώς βάρος στη μουσική εκπαίδευση. Κι έτσι το 1954 ίδρυσε το ωδείο Yamaha Music School προσφέροντας μαθήματα πιάνου αλλά και άλλων οργάνων έναντι πενιχρής αμοιβής! Αποτέλεσμα; Το 1954 μόλις το 1% των νοικοκυριών της Ιαπωνίας κατείχαν πιάνο, ενώ 40 χρόνια αργότερα το ποσοστό αυτό είχε εκτοξευτεί στο 20%, μετατρέποντας τη Yamaha στον μεγαλύτερο κατασκευαστή πιάνων σε παγκόσμιο επίπεδο! Ο ίδιος ο Καβακάμι έγραψε αρκετά μουσικά εγχειρίδια και βοηθήματα και το 1966 ίδρυσε το Μουσικό Ινστιτούτο της Yamaha, το οποίο οργάνωνε μουσικούς διαγωνισμούς τόσο στην Ιαπωνία όσο και το εξωτερικό. Την ίδια στιγμή, η εταιρία παρουσίασε το 1959 το Electone, ένα ηλεκτρονικό όργανο που ήταν ο πρόδρομος του σινθεσάιζερ…

Η γέννηση της Yamaha Motor Company

Η μεταπήδηση από τα πιάνα και τα μουσικά όργανα στις μοτοσικλέτες έγινε καθώς ο Καβακάμι είχε απομείνει με μια παρωχημένη μονάδα παραγωγής κινητήρων και προπελών για αεροσκάφη του Β’ Παγκοσμίου. Η Nippon Gakki είχε εφαρμόσει τις γνώσεις της στην κατεργασία του ξύλου σε μια μονάδα παραγωγής ξύλινων μερών για αεροπλάνα, που προοδευτικά είχαν μετατραπεί σε μεταλλικά. Κι έτσι σκέφτηκε να δοκιμάσει να φτιάξει κινητήρες μοτοσικλέτας! Όταν ξεκίνησε την περιπέτεια με τα δίτροχα, το τμήμα αυτό της Yamaha διέθετε 274 εργάτες, αν και είχε να ανταγωνιστεί τους 150 περίπου κατασκευαστές μοτοσικλετών της Ιαπωνίας που πάλευαν για μερίδιο αγοράς. Έτσι ξεκίνησε η Yamaha Motor Company, η οποία ως τον θάνατο του Καβακάμι ήταν πια ο δεύτερος μεγαλύτερος κατασκευαστής μηχανών του κόσμου. Αρχικά μάλιστα σκόπευε να παράξει στη μικρή αυτή μονάδα τα πάντα, από ραπτομηχανές και εξαρτήματα αυτοκινήτων μέχρι τρίτροχα και μοτοσικλέτες. Αν και σύντομα κατάλαβε ότι έπρεπε να επικεντρωθεί στα δίτροχα, καθώς υπήρχαν πολύ καλές προοπτικές για τον κλάδο. Αφού επισκέφθηκε και μεγάλες μονάδες παραγωγής σε Ευρώπη και Αμερική, κατασκεύασε το πρώτο μηχανάκι με το λογότυπο της Yamaha, ένα 125 κυβικών, έχοντας ως σλόγκαν: «Αν είναι να το φτιάξεις, φτιάξ’ το όσο καλύτερα γίνεται». Δέκα μήνες μετά την ίδρυση της Yamaha Motor Company, τον Αύγουστο του 1954, το πρώτο μοντέλο ήταν έτοιμο: το αερόψυκτο Yamaha YA-1 των 125 κυβικών, που εγκαινίασε τη μακρά παράδοση της φίρμας στη δημιουργικότητα και την τεχνολογική πρόκληση. Ο ίδιος ο Καβακάμι το υπέβαλε σε τεστ αντοχής 10.000 χιλιομέτρων για να είναι σίγουρος ότι η μηχανή του ήταν αξιόπιστη και σκληροτράχηλη! Τον Ιανουάριο του 1955, ένα νέο εργοστάσιο παραγωγής φτιάχτηκε για την κατασκευή του YA-1 και τον Ιούλιο του 1955 ίδρυσε επισήμως τη Yamaha Motor Company, με δυνατότητα παραγωγής 200 μονάδων τον μήνα. Αμέσως, ο Καβακάμι κατέβασε τη δημιουργία του στα δύο μεγαλύτερα ράλι της Ιαπωνίας και η Yamaha του κέρδισε αμφότερα! Το 1956 ήταν ώρα για το δεύτερο μοντέλο, το 175 κυβικών YC1, και την επόμενη χρονιά η Yamaha παρουσίασε την πρώτη 250 κυβικών μηχανή της, αρχίζοντας να παίρνει τώρα μέρος στη διεθνή αρένα των αγώνων ταχύτητας ως ο πρώτος ποτέ ιάπωνας κατασκευαστής. Οι πρωτιές και οι πολύ καλές εμφανίσεις των μηχανών του Καβακάμι εξασφάλισαν μεγάλη φήμη στη Yamaha τόσο εντός Ιαπωνίας όσο και εκτός και ιδιαίτερα στις ΗΠΑ. Κι αυτή θα ήταν μόνο η αρχή. Μέσω δαιμόνιων προωθητικών στρατηγικών και ιδιαίτερα επιθετικού μάρκετινγκ, ο Καβακάμι εισβάλει στην αμερικανική αγορά το 1960 και γίνεται αργά αλλά σταθερά ορόσημο καινοτομίας αλλά και αξιοπιστίας. Έχοντας εξασφαλίσει τη μακροημέρευση της Yamaha στον κλάδο των μοτοσικλετών, ήταν ώρα τώρα για τον Καβακάμι να πάει για άλλα, όπως άρχισε να ασχολείται με τη θάλασσα, παράγοντας τα πρώτα σκάφη αλλά και εξωλέμβιες μηχανές με το λογότυπο της Yamaha. Δίνοντας πάντα έμφαση στην τεχνολογία αιχμής, τα εργαστήρια του Καβακάμι κατέληξαν σε πολλές καινοτομίες που θα γίνονταν αργότερα κοινός τόπος στους κινητήρες εσωτερικής καύσης. Άξια αναφοράς είναι η συνεργασία του Καβακάμι με την Toyota στην παραγωγή του σπορ αυτοκινήτου Toyota 2000 GT, που προκάλεσε μεγάλη αίσθηση στην εποχή του… Συνεχίζοντας σταθερά την επεκτατική του στρατηγική, ο Καβακάμι έφτιαξε το 1966 μονάδες παραγωγής σε Ταϊλάνδη και Μεξικό και συνέχισε με εργοστάσια σε Βραζιλία και Ολλανδία. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1960, η Yamaha ήταν πια μεγάλος παίκτης της παγκόσμιας αγοράς και μέγεθος υπολογίσιμο απ’ όλους, αν και για τον Καβακάμι όριο δεν υπήρχε, καθώς ήξερε ότι «πέρα από την ποιότητα, η επιτυχία απαιτεί πολλά περισσότερα». Κάτι που απαθανατίστηκε στη σπουδαιότερη ίσως δημιουργία της Yamaha Motor Company, το 250 κυβικών Yamaha DT-1, το πρώτο πραγματικά off-road μηχανάκι του κόσμου, που κυκλοφόρησε το 1968 και άλλαξε μια για πάντα τον τρόπο που φτιάχνονταν οι μοτοσικλέτες! Στα χρόνια που θα έρχονταν, η Yamaha θα συνέχιζε την ανοδική της πορεία, φιγουράροντας πια ως κολοσσός με εκτεταμένη δράση σε πάμπολλους βιομηχανικούς κλάδους, καθώς τώρα έφτιαχνε αγωνιστικά καρτ, σκούτερ, snowmobiles, ακόμα και τμήματα ελικοπτέρων. Ενορχηστρωτής της όλης ανόδου δεν ήταν άλλος από τον Γκενίτσι Καβακάμι, το όραμα και η φιλοσοφία του οποίου διαπνέουν σταθερά τη Yamaha. Ο ίδιος πρόλαβε να δει τη νέα μονάδα παραγωγής της φίρμας του στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ το 1980, σηματοδοτώντας την επέτειο των 25 χρόνων της Yamaha Motor Company, αλλά και το μηχανάκι με αύξοντα αριθμό τα 20.000.000 που βγήκε από τις γραμμές παραγωγής το 1982. Στις αρχές του 2015, περισσότεροι από 765.000 σπουδαστές ήταν εγγεγραμμένοι στα 7.500 ωδεία της Yamaha σε οικουμενικό επίπεδο, την ίδια στιγμή που την ίδια χρονιά η Yamaha πούλησε το πιάνο της με αύξοντα αριθμό τα 6.000.000 (από το 1900)! Γνωστός στους χιλιάδες υπαλλήλους του ως «αυτοκράτορας», ο Καβακάμι πέρασε την προεδρία του ομίλου στον μεγαλύτερο γιο του το 1977, αν και μετά τις εσωτερικές τριβές αναγκάστηκε να επιστρέψει στο τιμόνι του ομίλου το 1980 για λίγα ακόμα χρόνια. Το 1983 έκανε και πάλι πρόεδρο τον γιο του, Χιρόσι, και αποσύρθηκε από την ενεργό δράση, παραμένοντας ωστόσο ως τεχνικός σύμβουλος του κολοσσού μέχρι το 1992, όταν παραιτήθηκε ο Χιρόσι από τη Yamaha, σηματοδοτώντας έτσι το τέλος τριών γενιών Καβακάμι στο τιμόνι της φίρμας. Ο οραματιστής Γκενίτσι Καβακάμι πέθανε στις 25 Μαΐου 2002, αν και το όραμά του θα παραμείνει για καιρό ακόμα στον κόσμο, όσο υπάρχει τουλάχιστον η φίρμα που ανέδειξε και έκανε σταθμό καινοτομίας… Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr