Για τη χειρότερη ενεργειακή κρίση των τελευταίων δεκαετιών έκανε λόγο ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, παρουσιάζοντας μαζί με τον υπουργό Εσωτερικών Μάκη Βορίδη τα μέτρα για την εξοικονόμηση ενέργειας στο Δημόσιο. Έκανε επίσης λόγο για μια πολύ πιο βαθιά και δύσκολη στην αντιμετώπισή της κρίση, τονίζοντας ότι οξύνεται από τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία, καθώς «η Ρωσία εντείνει τον εκβιασμό προς την Ευρώπη».
Αναφερόμενος συγκεκριμένα στα μέτρα για την εξοικονόμηση ενέργειας στο Δημόσιο, ο κ. Σκρέκας μίλησε για τρεις βασικές δράσεις:
- Άμεσα μέτρα με στόχο τη μείωση της κατανάλωσης κατά 10% το επόμενο διάστημα, με τελικό στόχο κατά 30% μέχρι το 2030.
- Ψηφιακό σύστημα παρακολούθησης της κατανάλωσης ενέργειας
- Κίνητρα και αντικίνητρα για την επίτευξη των στόχων εξοικονόμησης.
Για τα κτίρια του δημοσίου, σημείωσε ότι θα πρέπει άμεσα να οριστεί ενεργειακός υπεύθυνος, να γίνεται συντήρηση κλιματιστικών και καυστήρων και ρύθμιση των θερμοκρασιών, κάθε ένας που εργάζεται στο δημόσιο να φροντίζει να μη γίνεται άσκοπη χρήση ενέργειας και όταν τελειώνει το ωράριο εργασίας θα κλείνουν υπολογιστές και φώτα. Ο ενεργειακός υπεύθυνος θα ορίσει έναν υπεύθυνο σε κάθε χώρο.
Τόνισε επίσης την ανάγκη να γίνεται φυσικός αερισμός του κτιρίου στη διάρκεια της νύχτας το καλοκαίρι, αλλά και μίλησε για την τοποθέτηση συστημάτων σκίασης.
Για τον οδοφωτισμό των πόλεων προτείνουμε τη βελτιστοποίηση του οδοφωτισμού, την περιορισμένη λειτουργία καλλωπιστικού φωτισμού που μπορεί να μειώσει 35-50% την κατανάλωση.
Τη Δευτέρα 12/9 ξεκινά η πλατφόρμα του προγράμματος Ηλέκτρα για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων του δημοσίου με προυπολογισμό 640 εκατ. ευρώ.
Ανάλογες συστάσεις εξοικονόμησης και κίνητρα θα ανακοινωθούν το επόμενο διάστημα και για ιδιωτικό τομέα και για νοικοκυριά, σύμφωνα με τον Κώστα Σκρέκα.
Από την πλευρά του ο Μάκης Βορίδης σημείωσε ότι από 2.495 φορείς του δημοσίου αυτοί που έχουν ενεργοποιηθεί για το θέμα της εξοικονόμησης ενέργειας με ενεργειακό υπεύθυνο και καταχώριση στοιχείων στην πλατφόρμα ήταν μόλις 221.
Όπως τόνισε ο υπουργός Εσωτερικών «εκδώσαμε εγκύκλιο στις 31 Αυγούστου η οποία αναφέρει ότι σε περίπτωση μη συμμόρφωσης των φορέων με όσα προβλέπονται από τη σχετική ΚΥΑ θα υπάρξουν κυρώσεις που μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν τη μη ένταξή τους στον προγραμματισμό προσλήψεων του Σεπτεμβρίου ή τη μη ένταξή τους στον δεύτερο κύκλο κινητικότητας».
«Θα είμαστε αρκετά αυστηροί σε αυτό γιατί μιλάμε για κάτι απλό» διεμήνυσε ο Μάκης Βορίδης εξηγώντας ότι από τους 2.495 οι 1.800 είναι είτε ΟΤΑ είτε εταιρείες που σχετίζονται με αυτούς. «Είναι σημαντικό για ηθικούς και οικονομικούς λόγους. Δεν ζητάμε κάτι υπερβολικό, ζητάμε έναν ορισμό ενός ενεργειακού υπεύθυνου για τη ρύθμιση των κλιματιστικών, των θερμαντικών, να σβήνουν τα φώτα όταν δεν υπάρχουν εργαζόμενοι» πρόσθεσε ο υπουργός Εσωτερικών.
Η εξειδίκευση των μέτρων από τον Θεόδωρο Σκυλακάκη – Τα κίνητρα και τα αντικίνητρα
Στην εξειδίκευση των μέτρων προχώρησε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Θεόδωρος Σκυλακάκης. Συγκεκριμένα, είπε: «Το Δημόσιο πλήρωσε 700 εκατ. ευρώ για ηλεκτρική ενέργεια στη ΔΕΗ, το 2021. Το ποσό αυτό, θα είναι σημαντικά μεγαλύτερο το 2022. Συνεπώς, η εξοικονόμηση ηλεκτρικού ρεύματος, και στο Δημόσιο, είναι απόλυτα αναγκαία για να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα που έχει δημιουργήσει η ενεργειακή κρίση.
Η ηλεκτρική ενέργεια παράγεται από φυσικό αέριο, κατά 30%-40%, του οποίου η τιμή έχει εκτοξευτεί. Είναι 10 με 15 φορές πιο ακριβό, συγκριτικά με την προ ενεργειακής κρίσεως χρονική περίοδο. Θα πρέπει, λοιπόν, να μειώσουμε την εισαγωγή πανάκριβου φυσικού αερίου, που επιβαρύνει στην περίπτωση του Δημοσίου, ευθέως, τον φορολογούμενο. Επίσης, είναι αναγκαία αυτή η πρωτοβουλία, έτσι ώστε σε περίπτωση διακοπής της ροής του ρώσικου φυσικού αερίου να υπάρχει περισσότερη διαθέσιμη ενέργεια για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
Η ΚΥΑ για την εξοικονόμηση
Σε Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ – ΦΕΚ Β3424/2-7-2022) έχουμε εξειδικεύσει τα μέτρα για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και την εξοικονόμηση ενέργειας σε κτίρια και εγκαταστάσεις φορέων του δημοσίου τομέα.
Ο στόχος αναφορικά με τη μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας ορίστηκε στο 10% τουλάχιστον, σε σχέση με τις καταναλώσεις της ίδιας χρονικής περιόδου του 2019, για τον πρώτο χρόνο εφαρμογής των μέτρων. Για τα επόμενα έτη ο στόχος θα επαναπροσδιοριστεί.
Στα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας περιλαμβάνονται πρωτοβουλίες, όπως για παράδειγμα:
- Συντήρηση συστημάτων θέρμανσης και ψύξης, συμπεριλαμβανομένων των κλιματιστικών μονάδων, τουλάχιστον μία φορά κατ’ έτος.
- Καθορισμός εσωτερικής θερμοκρασίας κτιρίων (μέγιστης/ελάχιστης). Η εσωτερική θερμοκρασία των κτιρίων γραφείων του Δημοσίου και του ευρύτερου δημοσίου τομέα, κατά τη θερινή περίοδο τηρείται στους 27ο C και κατά τη χειμερινή στους 19ο C.
- Απενεργοποίηση ψύξης/θέρμανσης σε χώρους και ώρες που δεν υπάρχουν εργαζόμενοι.
- Απενεργοποίηση εξοπλισμού γραφείου και φωτισμού σε χώρους και ώρες που δεν υπάρχουν εργαζόμενοι.
- Χρήση του νυχτερινού αερισμού το καλοκαίρι και κατάλληλη σκίαση των κτιρίων, ανάλογα με την εποχή και μέτρα εξοικονόμησης σε ό,τι αφορά στον οδοφωτισμό και στην χρήση ηλεκτροφόρου εξοπλισμού.
Πλατφόρμα εφαρμογής
Η παρακολούθηση υλοποίησης των δράσεων και της πορείας των καταναλώσεων ηλεκτρικής ενέργειας για την επίτευξη του στόχου μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας, τουλάχιστον κατά 10%, γίνεται μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας: publicenergysavings.gov.gr, η οποία έχει τεθεί σε λειτουργία.
Για την εφαρμογή των μέτρων στα κτίρια, τις εγκαταστάσεις και τις υποδομές του δημοσίου τομέα ακολουθείται η εξής διαδικασία:
- Η σύνδεση, κατά την αρχική πιστοποίηση εισόδου στην εφαρμογή, γίνεται από τον υπεύθυνο ενεργειακών υποδομών/εγκαταστάσεων του φορέα.
- Για τον σκοπό αυτόν, αξιοποιεί τους μοναδικούς κωδικούς – διαπιστευτήρια (taxisnet) της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, που αφορούν στον Α.Φ.Μ. κάθε φορέα.
- Μετά την αρχική πιστοποίηση, η είσοδος κάθε φορέα στην εφαρμογή πραγματοποιείται από τους διοικητικούς υπευθύνους (για το σύνολο των εγκαταστάσεων κάθε φορέα ορίζονται ένας ή περισσότεροι).
- Σε αυτή την περίπτωση, η σύνδεση γίνεται με τη χρήση των «Κωδικών Δημόσιας Διοίκησης» της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Η ηλεκτρονική διασταύρωση των απαραίτητων στοιχείων για την παρακολούθηση της υλοποίησης των δράσεων εξοικονόμησης ενέργειας στο Δημόσιο και της πορείας των καταναλώσεων ηλεκτρικής ενέργειας πραγματοποιείται μέσω του Κέντρου Διαλειτουργικότητας της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης.
Στόχος μας είναι η αλλαγή συμπεριφοράς, σε σχέση με την επιμέλεια διαχείρισης της ενέργειας. Για παράδειγμα, όταν υπάρχει αρκετό ηλιακό φως δεν χρειάζεται να έχουμε ανοιχτά τα φώτα στο κτίριο. Τα φώτα στους διαδρόμους δεν θα έπρεπε να είναι αναμμένα, εάν δεν υπάρχει κάποιος εργαζόμενος. Όταν δουλεύει η κεντρική θέρμανση και επιτυγχάνεται ικανοποιητική θέρμανση στο κτίριο, δεν υπάρχει λόγος να λειτουργούν, παράλληλα, τα air condition. Στις αθλητικές εγκαταστάσεις, οι θερμαινόμενες πισίνες εάν σκεπάζονται καταναλώνουν πολύ λιγότερη ενέργεια. Ένας χώρος, όπου δεν υπάρχει επισκεψιμότητα δεν χρειάζεται να θερμαίνεται ή να φωτίζεται τις ώρες που παραμένει κλειστός, κ.ά.
Κίνητρα και αντικίνητρα για την εφαρμογή των μέτρων από πλευράς υπουργείου Οικονομικών
- Πρώτον, για όσο καιρό ένας φορέας δεν εφαρμόζει, διοικητικά, την παραπάνω ΚΥΑ περί εξοικονόμησης ενέργειας, δεν θα αξιολογούνται αιτήματα για ενισχύσεις από το τακτικό και ειδικό αποθεματικό και για πρόσθετη χρήση ταμειακών διαθεσίμων, τόσο για κάλυψη του πρόσθετου ενεργειακού κόστους όσο και για άλλες έκτακτες δαπάνες, μη αναγκαστικού χαρακτήρα. Πρακτικά αυτό θα συμβαίνει, για παράδειγμα, σε περιπτώσεις παράληψης διορισμού διοικητικών και ενεργειακών υπευθύνων, αλλά και μη εκτέλεσης των καθηκόντων από τους διορισθέντες.
- Δεύτερον, για τους Δήμους η εξοικονόμηση ενέργειας, κατά 10%, αποτελεί δεσμευτικό στόχο ειδικά σε ό,τι αφορά στον οδοφωτισμό. Όπου ο στόχος δεν επιτυγχάνεται, το Κράτος δεν θα ενισχύσει οικονομικά τους Δήμους για τους λογαριασμούς ενέργειας στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, όπως έκανε στο πρώτο. Δεν μπορεί ο Έλληνας φορολογούμενος να επιβαρύνεται για τις δαπάνες οδοφωτισμού που αφορούν στον Δημότη και είναι ανταποδοτικές -ειδικά με τις σημερινές, ακραίες τιμές ενέργειας- αν δεν υφίσταται μια επαρκής προσπάθεια εξοικονόμησης από την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
- Τρίτον, για όσες υπηρεσίες του Δημοσίου προβλέπεται μπόνους, θα προστεθεί ο στόχος να πετύχουν και εξοικονόμηση της κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος κατά 10% το τελευταίο τρίμηνο του έτους (συγκριτικά με το αντίστοιχο περυσινό χρονικό διάστημα). Βασική προϋπόθεση σε σχέση με την στοχοθεσία θα είναι να μην υπάρχουν σημαντικές αλλαγές στις πραγματικές ενεργειακές ανάγκες του φορέα, π.χ. λόγω διαφορετικών καιρικών συνθηκών κ.λπ.
- Τέταρτον, όσες Υπηρεσίες πετύχουν 15% εξοικονόμηση στην κατανάλωση ενέργειας, δηλαδή 5% παραπάνω του στόχου, θα το δουν αυτό το επιπλέον 5% στον προϋπολογισμό τους, του επόμενου έτους.
Ταυτόχρονα, στο πλαίσιο συστηματοποίησης της προσπάθειας εξοικονόμησης ενέργειας στο Δημόσιο θα αναπτύξουμε επιπρόσθετες δράσεις, που θα βοηθήσουν στην άμεση επίτευξη των στόχων μείωσης της κατανάλωσης.
Βασικό εργαλείο θα είναι ομάδες (task force), με ειδικούς ενεργειακούς αναλυτές. Οι ομάδες αυτές θα αναλαμβάνουν δράσεις όπως:
- Ενημέρωση, εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση τόσο των ενεργειακών υπευθύνων ανά κτίριο όσο και των εργαζομένων
- Ενεργειακός έλεγχος ανά κτίριο και εφαρμογή ειδικής μεθοδολογίας για τη βέλτιστη διαχείριση ενέργειας
- Διαμόρφωση και εφαρμογή, πιλοτικά αρχικά, εξειδικευμένων ανά κτίριο διαδικασιών λειτουργίας
- Έλεγχος κατανάλωσης σε πραγματικό χρόνο και υποστήριξη των ενεργειακών υπευθύνων στη διερεύνηση δυνατοτήτων μείωσης κόστους
- Έλεγχος εφαρμογής των δράσεων μείωσης κόστους και συνεχής βελτίωση/προσαρμογή
