Βέβαιος ότι η τέταρτη δόση του δανείου από την Ε.Ε. και το ΔΝΤ, αλλά και η επιτυχής ολοκλήρωση της προσπάθειας εξόδου της χώρας από την κρίση δεν πρόκειται να τεθούν σε κίνδυνο, «εφόσον συνεχίσουμε την προσπάθεια που ξεκινήσαμε αταλάντευτα, σταθερά, συλλογικά και μεθοδικά», εμφανίζεται ο πρωθυπουργός, κ. Γ. Παπανδρέου.
Ο πρωθυπουργός τονίζει ότι η κυβέρνηση «είναι αποφασισμένη να προχωρήσει», ενώ θέτει ως προτεραιότητα την εξυγίανση των ζημιογόνων ΔΕΚΟ. Μέσω της συνέντευξής του στην Καθημερινή της Κυριακής, ο κ. Παπανδρέου απευθύνει επίσης πρόσκληση συναίνεσης προς τα κόμματα, παρότι δεν αναφέρεται ρητά στην προοπτική συναντήσεων με τους πολιτικούς αρχηγούς.
Τέλος, ο πρωθυπουργός δεν κρύβει τον προβληματισμό του για τις εξελίξεις συνολικά στην Ευρώπη, ενόψει και της συνόδου κορυφής του Δεκεμβρίου.
Ακολουθεί αναλυτικά η συνέντευξη του πρωθυπουργού …
– Στη δήλωσή σας, το βράδυ του β’ γύρου των εκλογών κάνατε λόγο για μια τριετία που έχει μπροστά της η κυβέρνηση. Είναι ωστόσο δεδομένο ότι όλες οι επόμενες αποφάσεις σας θα θίξουν τον πυρήνα των κακώς κειμένων του Δημοσίου. Θα χρειασθεί να βάλετε μαχαίρι στις ΔΕΚΟ και να συγκρουστείτε με σκληρές συνδικαλιστικές ομάδες, όπως η ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ, που παραδοσιακά είχαν στενές σχέσεις με το κόμμα σας. Τι θα πράξετε αν οι αντιδράσεις γενικευθούν, όπως στην περίοδο Σημίτη με το ασφαλιστικό; Αποκλείετε και σ’ αυτή την περίπτωση τις πρόωρες εκλογές;
Ας πάψουμε να φοβόμαστε τους εαυτούς μας. Ας έχουμε περισσότερη εμπιστοσύνη στην κοινωνία μας, στους Έλληνες πολίτες. Την αξίζουν και το απέδειξαν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη χρονιά που πέρασε. Τόσοι και τόσοι προέβλεψαν την καταστροφή, ανυπέρβλητες κοινωνικές αναταράξεις, ότι θα επέλθει το χάος στη χώρα μας. Διαψεύστηκαν από τη στάση της κοινωνίας μας. Τολμώ να πω ότι φέτος, δεδομένων των συνθηκών, είχαμε πρωτοφανή κοινωνική ειρήνη. Και παρά τις διαμαρτυρίες τους, παρά τις διαφωνίες τους, αξίζουν συγχαρητήρια στους κοινωνικούς εταίρους που συνέβαλαν με την υπεύθυνη στάση τους στο να κρατηθούμε ενωμένοι στη μεγάλη δοκιμασία που περάσαμε φέτος ως χώρα.
Ο χρόνος που πέρασε δεν μας έκανε απλώς αισιόδοξους ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε. Μας έδειξε ότι μπορούμε να κοιτάζουμε πλέον μόνο μπροστά. Και είναι πλέον η ώρα των μεγάλων αλλαγών. Είμαστε απόλυτα αποφασισμένοι να προχωρήσουμε και μπορούμε να το κάνουμε γιατί η κοινωνία στηρίζει αυτή την προσπάθεια. Μπορώ δε να σας διαβεβαιώσω ότι, παρά τις δυσκολίες, αυτή η κυβέρνηση θα εντείνει τις προσπάθειες δημιουργίας συναίνεσης, με συνεχή και σοβαρή διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους αλλά και ευρύτερα, με θεσμικούς εκπροσώπους φορέων κομμάτων, αυτοδιοικήσεων και της κοινωνίας των πολιτών. Δεν φοβάμαι, όταν έχουμε το δίκιο με το μέρος μας, όταν μιλάμε τη γλώσσα της αλήθειας στους πολίτες, όταν τους εξηγούμε ποιο είναι το πρόβλημα, όταν τους κάνουμε κοινωνούς των λύσεων. Και αυτή η ειλικρινής διαβούλευση έχει επιπλέον στόχο την πληρέστερη επεξεργασία λύσεων –πολλές φορές και καινοτομιών– που από μόνη της η δημόσια διοίκηση δεν θα μπορούσε να παράξει. Έχουμε σοβαρά προβλήματα ως χώρα, διαχρονικά, προβλήματα που όμως οξύνθηκαν επί Ν.Δ. σε τέτοιο βαθμό που κινδύνεψε η ίδια η υπόστασή μας. Αυτό το ξέρουν πολύ καλά οι Έλληνες πολίτες. Και ξέρουν ότι αυτά τα προβλήματα θέλουμε να λύσουμε, για τους πολίτες και με τους πολίτες. Αν μεταξύ άλλων προβλημάτων, ανεχθήκαμε επί δεκαετίες να έχουμε ΔΕΚΟ με πελώρια ελλείμματα και μέτριες ή κακές υπηρεσίες, σήμερα πληρώσαμε όλοι έναν πανάκριβο λογαριασμό για το γεγονός αυτό. Εφτασε η ώρα να λύσουμε και αυτό το πρόβλημα, απλώς γιατί δεν πάει άλλο, γιατί έφτασε ο κόμπος στο χτένι. Και θέλω να καταστήσω σαφές ότι δεν ψάχνουμε για εξιλαστήρια θύματα, δεν θέλουμε να τιμωρήσουμε κάποια επαγγελματική ομάδα ή κάποιον κοινωνικό χώρο. Μόνη πρόθεσή μας, να λύσουμε υπαρκτά προβλήματα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, με τον πιο δίκαιο τρόπο για τους Ελληνες πολίτες, με συναίνεση. Αλλά να τα λύσουμε πραγματικά, όχι να τα κουκουλώσουμε για άλλη μια φορά. Αυτήν την προσπάθεια στηρίζει η κοινωνία μας. Αυτήν την προσπάθεια κάνουμε μαζί της. Και θα τα καταφέρουμε.
– Προβλέπεται ένα πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων για το 2011. Υπάρχουν κάποιοι οργανισμοί, κάποιες εταιρείες του Δημοσίου που αποτελούν προτεραιότητα για σας;
Έχω ζητήσει από τον κ. Παπακωνσταντίνου να δει για ποιες απ’ αυτές πρέπει να προχωρήσουμε κατά προτεραιότητα. Όπως ξέρετε βεβαίως, στη χώρα μας έχουμε κάνει εδώ και καιρό αρκετές αποκρατικοποιήσεις και ιδιωτικοποιήσεις και μετοχοποιήσεις, πολλών τραπεζών για παράδειγμα, όπως και σημαντικών οργανισμών. Δεν είμαστε μια χώρα που βγαίνει από ένα καθεστώς απόλυτου κρατισμού. Πλέον αυτές τις αποφάσεις μας θα τις καθορίσει η ανάγκη παρέμβασης ανά τομέα και φορέα. Και ανά περίπτωση, μπορεί να είναι αναδιοργάνωση, μπορεί να είναι συγχώνευση, μπορεί να είναι κατάργηση, μπορεί να είναι ιδιωτικοποίηση, μπορεί να είναι μετοχοποίηση. Αλλού θέλουμε να έχουμε μια κρατική παρουσία, αλλού δεν χρειάζεται και δεν πρέπει να υπάρχει κρατική παρουσία.
– Είπατε μετά τις αυτοδιοικητικές εκλογές ότι είστε ανοιχτός σε κάθε πρόταση «που πάει τη χώρα μπροστά». Θα πρέπει να αναμένουμε από την πλευρά σας κινήσεις αναζήτησης συναινέσεων και συγκλίσεων με πολιτικές δυνάμεις, όπως η Ν.Δ. και τα κόμματα της Αριστεράς, παρά την «αντιμνημονιακή» τους ρητορική; Είναι στις προθέσεις σας κατ’ ιδίαν συναντήσεις με τους πολιτικούς αρχηγούς ή η σύγκληση του Συμβουλίου των Πολιτικών Αρχηγών πριν από τη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε.;
Επαναλαμβάνω ότι ήμουν, είμαι και θα είμαι πάντα ανοιχτός σε κάθε ιδέα, σε κάθε πρόταση που συμβάλλει στο να βγάλουμε τη χώρα από το αδιέξοδο και να την αλλάξουμε ριζικά. Ακόμη και στην εποχή της αντιπολίτευσης, είχα κάνει συγκεκριμένες προτάσεις στον κ. Καραμανλή, να στηρίξουμε από κοινού προσπάθειες σε μεγάλα ζητήματα που αφορούν τη χώρα, όπως για την παιδεία, για την καταπολέμηση της διαφθοράς και της αδιαφάνειας. Τελικά δεν δέχθηκε ποτέ ούτε καν να συζητήσει τις προτάσεις αυτές. Δεν έχω αλλάξει στάση σήμερα από τη θέση του πρωθυπουργού, πολύ περισσότερο που η κρίση που βιώνουμε επιβάλλει όσο ποτέ άλλοτε να εγκαταλείψουμε πρακτικές κομματικής περιχαράκωσης και στείρων αντιπαραθέσεων. Οι περιστάσεις επιβάλλουν να συμβάλουμε όλοι στην προσπάθεια που κάνει η χώρα και αυτό αφορά πρωτίστως τις πολιτικές δυνάμεις. Την έκκληση αυτή την έχω απευθύνει κατ’ επανάληψη, την απευθύνω και τώρα. Και η κυβέρνηση θα παίρνει συνεχώς πρωτοβουλίες προς κάθε κατεύθυνση, γιατί είναι εθνική επιταγή. Εκ μέρους μου, η πόρτα είναι και θα είναι πάντα ανοιχτή. Η θετική ανταπόκριση απ’ όλους θα ήταν πολύ χρήσιμη για τη χώρα, ιδιαίτερα σε μεγάλα και κρίσιμα θέματα, όπως για παράδειγμα στις αλλαγές που θέλουμε να προχωρήσουν στην παιδεία, αλλά και σε θέματα όπως οι αποκρατικοποιήσεις ή οι αλλαγές στις ΔΕΚΟ.
– Εξετάζετε το ενδεχόμενο, προκειμένου να αποφορτιστεί το πολιτικό κλίμα, να προχωρήσετε σε κάποιες κινήσεις, όπως για παράδειγμα η μη συγκρότηση της Εξεταστικής για την οικονομία;
Κατ’ αρχάς διευκρινίζω για άλλη μία φορά ότι δεν προτείναμε Εξεταστική για την οικονομία αορίστως, αλλά για την αλλοίωση των στατιστικών στοιχείων της χώρας, πράξη που υπήρξε καταλυτική για την καταρράκωση της αξιοπιστίας μας, που ήταν, τελικά, ίσως και το μεγαλύτερο εμπόδιο που βρήκαμε μπροστά μας. Αλλά επί της ουσίας, μου κάνει πραγματικά εντύπωση όταν μιλούμε για φορτισμένο πολιτικό κλίμα και θεωρούμε ότι αυτό συνδέεται με προσπάθεια απόδοση δικαιοσύνης. Αναρωτιέμαι, ο ελληνικός λαός αυτό ζήτησε; Θέλει να μην υπάρξει φως και έστω η απόδοση πολιτικών ευθυνών για υποθέσεις που ταλάνισαν τη χώρα και συγκλόνισαν την κοινή γνώμη; Ετσι θα αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών στους δημοκρατικούς θεσμούς; Βέβαια, το σύστημά μας έχει αδυναμίες. Επειδή το αρχικό στάδιο γίνεται από τη Βουλή, πολλοί θεωρούν ότι εισχωρεί κομματική σκοπιμότητα, είτε στην παραπομπή είτε στη μη παραπομπή. Ομως αυτές είναι οι υπάρχουσες διαδικασίες. Και ξέρετε πολύ καλά ότι δεν είχα και δεν έχω καμία πρόθεση να φορτίσω το πολιτικό κλίμα. Αντιθέτως, τόνισα από την πρώτη στιγμή ότι πρόκειται για μια μεγάλη εθνική προσπάθεια στην οποία καλούμαστε όλοι να συμβάλουμε. Αυτό όμως δεν σημαίνει ατιμωρησία, ούτε σημαίνει πελατειακή συναλλαγή με ανταλλάγματα κάτω από το τραπέζι. Το καθήκον μας, όλων μας, όλων των κομμάτων, είναι να εμπεδώσουμε τη διαφάνεια και το αίσθημα δικαίου, την ευνομία στη χώρα μας.
– Μια από τις προεκλογικές σας δεσμεύσεις ήταν η αλλαγή του εκλογικού νόμου. Πότε προσανατολίζεστε να τον φέρετε προς ψήφιση στη Βουλή;
Όπως σας είπα, η χώρα για να ανασάνει, για να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στην Ιστορία της, χρειάζεται μεγάλες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις. Μία από αυτές είναι και η αλλαγή του πολιτικού συστήματος, η οποία περιλαμβάνει την αυτονομία των κομμάτων και των πολιτικών, την όσο το δυνατόν πιο άμεση σχέση αντιπροσώπευσης μεταξύ των πολιτών και των βουλευτών, τη λογοδοσία και την απόλυτη διαφάνεια στη χρηματοδότηση των κομμάτων και της πολιτικής. Ενας νέος εκλογικός νόμος, που θα σπάει οριστικά την αλυσίδα με το παρελθόν, είναι, πράγματι, μία από τις βασικές προεκλογικές μας δεσμεύσεις, την οποία πολύ σύντομα θα κάνουμε πράξη. Η ακριβής ημερομηνία συζήτησης και εισαγωγής του στη Βουλή δεν είναι ακόμα προσδιορισμένη, αφού έχουμε πολλά νομοσχέδια σε προτεραιότητα λόγω των υποχρεώσεων που πρέπει να εκπληρώσουμε μέσα σε πολύ σφιχτά χρονοδιαγράμματα, όμως αποτελεί μια από τις πιο βασικές δεσμεύσεις και προτεραιότητές μας. Και δεν θα καθυστερήσει να γίνει πράξη.
– Ο κόσμος δηλώνει κατά 70%-80% ότι είναι εναντίον του Μνημονίου. Έχει δίκιο; Έχει παρεξηγήσει τις προβλέψεις του; Ή μήπως το Μνημόνιο είναι «πολιτικά ορφανό» και εσείς δεν έχετε εξηγήσει στους πολίτες πόσες αναγκαίες μεταρρυθμίσεις εμπεριέχει;
Εάν με ρωτήσετε αν μου αρέσει η πενικιλίνη, θα σας πω όχι. Εάν με ρωτήσετε όμως αν έπρεπε να σώσουμε τη χώρα, θα σας πω ότι ήταν και είναι καθήκον μου. Αναρωτιέμαι ειλικρινά αν είναι θεμιτό να ρωτάμε τους πολίτες εάν τους αρέσει που τους περικόψαμε τον μισθό, που αυξήσαμε τους φόρους. Και μετά να εξάγουμε ευρύτερα πολιτικά συμπεράσματα. Αυτό κάνουμε όταν τους ρωτάμε αποσπασματικά αν είναι υπέρ ή κατά του Μνημονίου, αποκόπτοντας το ερώτημα από το ευρύτερο περιβάλλον, από το τι φταίει που οδηγηθήκαμε στο Μνημόνιο, από το αν υπήρχε άλλη λύση, από το τι θα συνέβαινε αν δεν υπήρχε ο μηχανισμός στήριξης που μας εξασφάλισε τα 110 δισ. ευρώ και τον χρόνο να γιατρέψουμε τις πληγές μας. Και για το εάν μπορούμε αυτή την κρίση να την κάνουμε ευκαιρία και να αλλάξουμε την Ελλάδα προς το καλύτερο. Το Μνημόνιο ήταν η κατάληξη μιας διαδρομής πλήρους εκτροπής της χώρας. Ήταν το αποτέλεσμα της πολύπλευρης κρίσης που μάστιζε τη χώρα και όχι η αφετηρία της. Αν είχαμε τον χρόνο, θα είχαμε επιλέξει να αντιμετωπίσουμε τα βαθιά και διαχρονικά προβλήματα της χώρας στη ρίζα τους. Αλλά χρόνος δεν υπήρχε, όχι μόνο γιατί τα προβλήματα ήταν πελώρια, αλλά και γιατί συναντήσαμε ένα αρραγές τείχος δυσπιστίας λόγω της συσσωρευμένης αναξιοπιστίας της χώρας. Θυμίζω ότι ακόμη και δύο ημέρες πριν από τις προηγούμενες εκλογές, η τότε κυβέρνηση έδινε ψευδή εικόνα στους εταίρους μας για την κατάσταση της οικονομίας μας. Σε αυτές τις συνθήκες, αναγκαστήκαμε να λάβουμε επώδυνα μέτρα άμεσης απόδοσης, όπως οι μειώσεις μισθών και οι αυξήσεις φόρων. Αν μείνουμε όμως στην γκρίνια, στους θρήνους και τα μοιρολόγια, θα έχουμε ένα εύκολο άλλοθι να μην κάνουμε τίποτα, αλλά θα χάσουμε και μια ιστορική ευκαιρία. Εμείς ήδη δρομολογήσαμε και υλοποιούμε τις μεγάλες αλλαγές. Αυτές που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα στη ρίζα του και εγγυώνται τη βιώσιμη και σε βάθος χρόνου επίλυσή του. Και το 2011 ρίχνουμε πια όλο το βάρος μας στις μεγάλες αυτές αλλαγές, τιμώντας τη δέσμευσή μας ότι δεν θα θιγούν άλλο οι συντάξεις και οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων, ούτε θα επιβληθούν άλλοι φόροι πέραν αυτών που έχουμε ήδη δεσμευθεί.
– Αντιλαμβανόμαστε ότι τις προηγούμενες ημέρες υπήρξε εμπλοκή στις διαπραγματεύσεις με την τρόικα, που τελικά ξεπεράστηκε. Γιατί σημειώνονται καθυστερήσεις σε θέματα όπως, για παράδειγμα, η απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται φόβοι ότι δεν θα δοθούν στην Ελλάδα κάποιες δόσεις του δανείου;
Είναι σαν να με ρωτάτε: γιατί κάτι που δεν είχε γίνει ποτέ στη χώρα μας τις τελευταίες δεκαετίες καθυστερεί –υποτίθεται- και δεν ολοκληρώθηκε στον πρώτο χρόνο της θητείας μας; Επιτρέψτε μου να πω ότι είναι μια απαισιόδοξη θεώρηση των πραγμάτων. Αντιλαμβάνομαι την αγωνία όλων μας να δούμε τη χώρα μας να βγαίνει όσο γίνεται νωρίτερα από την κρίση. Πρώτη η κυβέρνηση αυτή βιώνει αυτή την αγωνία. Γι’ αυτό κάναμε σε ελάχιστους μήνες όσα δεν είχαν γίνει επί δεκαετίες. Η Ελλάδα κινείται και αλλάζει πια με μεγάλη ταχύτητα. Καλό είναι να αγωνιούμε όλοι για το μέλλον μας, για το αν θα τα καταφέρουμε. Ομως, τα όσα καταφέραμε αυτούς τους μήνες πρέπει να μας κάνουν αισιόδοξους. Να μας δίνουν την αυτοπεποίθηση ότι μπορούμε να ολοκληρώσουμε τη μεγάλη προσπάθεια για τη σωτηρία και αναμόρφωση της χώρας. Δεν έχουμε λόγο να φοβηθούμε ούτε για την επόμενη δόση του δανείου ούτε για την τελική έκβαση της μάχης που δίνουμε, εφόσον συνεχίσουμε την προσπάθεια που ξεκινήσαμε με τον ίδιο τρόπο: αταλάντευτα, σταθερά, συλλογικά, μεθοδικά.
– Πρόσφατα συγκρουστήκατε με την κ. Μέρκελ. Η σύνοδος κορυφής της Ε.Ε. δεν είναι πλέον μακριά. Βλέπετε κάποια περιθώρια συμβιβασμού, και ποιο θα μπορούσε να είναι το περίγραμμά του; Αν επιμείνει η κ. Μέρκελ στη δική της λογική, υπάρχει περίπτωση ελληνικού βέτο;
Επανακτήσαμε την αξιοπιστία της χώρας μας. Αυτό μας δίνει τη δύναμη και τη δυνατότητα να λέμε με αυτοπεποίθηση την άποψή μας και να υποστηρίζουμε τις θέσεις μας. Θέλω όμως να τονίσω ότι δεν πρόκειται για προσωπική κόντρα ή αντιπαράθεση με την κυρία Μέρκελ. Αυτή τη στιγμή, πάντως, οι διαπραγματεύσεις είναι συνεχείς και με την Επιτροπή και με τον πρόεδρο του Συμβουλίου, τον κ. Βαν Ρομπέι, και διμερώς με χώρες και με την ΕΚΤ. Έχουμε, δηλαδή, συνεχή επαφή ώστε κατ’ αρχάς να καταλάβουμε ποια είναι η βάση της πρότασης -όχι μόνο της Γερμανίας, και η Γαλλία έχει κάποιες σκέψεις, όχι πάντα τις ίδιες- αλλά να δούμε και ποιες θα είναι οι επιπτώσεις κάθε πρότασης. Να δούνε και εκείνοι και εμείς. Όσον αφορά το βέτο, μια και με ρωτάτε, την προηγούμενη φορά στην ουσία βάλαμε βέτο στην άρση του δικαιώματος ψήφου, αλλά ευτυχώς αυτό τελικά διευθετήθηκε. Επρόκειτο ουσιαστικά για μια διαπραγμάτευση. Το βέτο το βάζεις όχι για να βάλεις βέτο, αλλά για να πεις ότι θα προστατεύσεις κάποια εθνικά συμφέροντα, τα οποία στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν είναι μόνο ελληνικά. Είναι και ευρωπαϊκό συμφέρον η προστασία του δικαιώματος της ψήφου και είναι κάτι το οποίο κατανόησαν, ευτυχώς, και αρκετές άλλες χώρες όταν τέθηκε το θέμα.
