«Το κράτος δικαίου είναι αξιακή προϋπόθεση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και δομικό στοιχείο του ευρωπαϊκού θεσμικού πολιτισμού» επεσήμανε ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου (ΑΠΘ), Ευάγγελος Βενιζέλος μιλώντας σε διαδικτυακή εκδήλωση με θέμα «Κράτος Δικαίου στην ΕΕ: Προκλήσεις και Προοπτικές», που διοργανώθηκε από το Ίδρυμα Konrad Adenauer και τον «Κύκλο Ιδεών».
Όπως τόνισε, στη γηραιά ήπειρο υπάρχουν επί της ουσίας δύο διαφορετικά είδη κρίσης του κράτους δικαίου αυτή τη στιγμή: «Το πρώτο είναι η διακηρυγμένη διαφοροποίηση των κυβερνήσεων κάποιων κρατών μελών και της κοινοβουλευτικής τους πλειοψηφίας, από την κοινή ευρωπαϊκή αντίληψη περί κράτους δικαίου. Είναι μια πολιτική επιλογή για την οποία δηλώνουν υπερήφανοι, και την συνδέουν με την εθνική ταυτότητα και εν τέλει με την κυριαρχία τους. Υπάρχει και μια δεύτερη κατηγορία προβλήματα που σχετίζονται με την αποτελεσματική λειτουργία των εγγυήσεων του κράτους δικαίου και τα οποία είναι διάχυτα σε όλα τα κράτη μέλη υπό οποιαδήποτε συνθήκη και πολύ περισσότερο υπό την πίεση της πανδημίας ή μιας τρομοκρατικής επίθεσης, ή μιας κατάστασης οικονομικής κρίσης όπως αυτή που ζήσαμε εμείς κατά την δεκαετία 2010 – 2919» επεσήμανε.
Σύμφωνα με τον κ. Βενιζέλο, η Ευρωπαϊκή Ένωση ασχολείται περισσότερο με την πρώτη κατηγορία προβλημάτων, δηλαδή με τις δομικές, όπως είπε, αποκλίσεις, που εμφανίζουν χώρες όπως η Πολωνία η Ουγγαρία ή η Βουλγαρία. «Η Ε.Ε. θέλει το δίκαιο της Ένωσης να εφαρμόζεται από ανεξάρτητα δικαστήρια τα οποία και προστατεύει. ‘Άρα συγκρούεται στο όνομα της δικής της έννομης τάξης με αυτές τις χώρες που πανηγυρικά στρέφονται κατά της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης». Οι ίδιες χώρες, έχουν και πρόβλημα πολυφωνίας στα μέσα ενημέρωσης, πρόβλημα αυτονομίας στα πανεπιστήμια και πρόβλημα, ενδεχομένως, ενθάρρυνσης φαινομένων διαφθοράς – και υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής που είναι ο εθνικολαϊκισμός. Τα προβλήματα κράτους δικαίου, είναι προβλήματα ευρωπαϊκής δημοκρατίας».
Διερωτήθηκε επίσης εάν πρέπει να θεωρήσουμε πως υπάρχει μια αντίθεση ευρωπαϊκής Ανατολής και ευρωπαϊκής Δύσης, αντίστοιχης με εκείνη του ευρωπαϊκού Βορρά με τον ευρωπαϊκό Νότο. «Η πολιτιστική παράδοση του υπαρκτού σοσιαλισμού έχει την αξία της, αλλά κυρίως πιστεύω πως πρόκειται για χώρες εκτός ευρωζώνης που δεν είναι στον πυρήνα της νομισματικής ένωσης. Οι χώρες αυτές νοιώθουν πως έχουν μια ευελιξία άσκησης νομισματικής πολιτικής και αυτό τους επιτρέπει να διεκδικούν την εθνική τους ταυτότητα και την εθνική τους κυριαρχία με πιο αδρό τρόπο σε σχέση με άλλες χώρες, και ενθαρρύνονται από μηνύματα που στέλνουν μεγάλες χώρες όπως η Γερμανία, με την τελευταία απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου για το δικαίωμα της υπέρβασης της δικαιοδοσίας της Ένωσης» ήταν τα λόγια του.
Μάλιστα, όσον αφορά τα προβλήματα κράτους δικαίου τα οποία είναι διάχυτα σε όλα τα κράτη, υποστήριξε πως «το μεγάλο πρόβλημα δεν είναι τα όσα συμβαίνουν με την πανδημία, όπως είναι οι περιορισμοί στο δικαίωμα του συνέρχεσθαι, στο λατρευτικό δικαίωμα, τα οποία λίγο πολύ έχουν αντιμετωπιστεί κατά τον καλύτερο τρόπο από την Ε.Ε. και ελπίζουμε να απαλλαγούμε λόγω του μαζικού εμβολιασμού. Το πρόβλημα για το κράτος δικαίου θα προκύψει μετά την πανδημία και ιδίως εάν η ευρωζώνη δεν φανεί επαρκώς ευφυής, διορατική και ευέλικτη σε σχέση με το σύμφωνο σταθερότητας, δηλαδή σε σχέση με την οικονομική διακυβέρνηση και κυρίως με το δημοσιονομικό πλαίσιο. Δεν θα αντέξει η Ευρώπη ως κοινωνία ως οικονομία μετά από όσα έχει ζήσει και με την πανδημία και με την οικονομική κρίση, μία πίεση η οποία θα αφορά το επίπεδο ζωής της και τους φόβους της, που έχουν σχέση με την ανάπτυξη, την απασχόληση, με το κοινωνικό κράτος τις συντάξεις το επίπεδο του εισοδήματος».
Δείτε τα όσα είπε ο Ευάγγελος Βενιζέλος από το 1:08:18:
