Σχεδόν 30 χρόνια πριν, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ως πρωθυπουργός φιλοξενούσε στα Χανιά τον τότε Πρόεδρο των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους τον πρεσβύτερο, συνδυάζοντας την κρητική φιλοξενία με τη διπλωματία. Και από χθες ο Κυριάκος Μητσοτάκης φιλοξενεί στο ίδιο πατρικό του σπίτι τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο, στη δεύτερη του επίσκεψη μέσα σε ένα χρόνο στην Ελλάδα και σε μία κρίσιμη συγκυρία, εν αναμονή της έναρξης των διερευνητικών με την Τουρκία, αλλά με την Άγκυρα να μην έχει πείσει για τις προθέσεις της.

Γράφει η Βίκυ Σαμαρά

Ο κ. Πομπέο έφθασε χθες βράδυ στην Κρήτη μαζί με τη σύζυγο του Σούζαν και στο πατρικό σπίτι του πρωθυπουργού τον υποδέχθηκαν ο κ. Μητσοτάκης και η σύζυγος του Μαρέβα Γκραμπόφσκι- Μητσοτάκη. Ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ κάθισαν στη βεράντα του σπιτιού με θέα το λιμάνι της Σούδας. Εκεί όπου είναι στραμμένο το αμερικανικό ενδιαφέρον.

Τη βάση της Σούδας θα επισκεφθούν άλλωστε σήμερα ο κ.Μητσοτάκης και ο κ.Πομπέο και θα πραγματοποιήσουν κοινές δηλώσεις, κατά τις οποίες η Αθήνα προσδοκά μία ισχυρή αμερικανική στήριξη έναντι της Τουρκίας. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ μιλώντας χθες στο ΑΠΕ παρότρυνε την Άγκυρα να δείξει την ίδια θέληση για διάλογο με την Αθήνα, απορρίπτοντας έτσι τους τουρκικούς ισχυρισμούς πως είναι η Ελλάδα που δεν θέλει να συζητήσει.

«Ο τρόπος επίλυσης της σύγκρουσης δεν είναι μέσω επίδειξης δύναμης, ή μέσω επίδειξης εξουσίας, αλλά μέσω διαλόγου, μέσω διεθνών συστημάτων, συμφωνιών, συνομιλιών, διαλόγου. Έτσι θα έπρεπε να επιλυθούν αυτές οι θαλάσσιες διαφορές. Έχουμε δει τους Έλληνες να κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση, προσπαθώντας να το επιτύχουν. Ελπίζουμε ότι η τουρκική κυβέρνηση θα το δει με τον ίδιο τρόπο. Ελπίζουμε ότι οι διερευνητικές συνομιλίες όχι μόνο θα ξεκινήσουν σωστά, αλλά είναι σημαντικό να παρθούν αποφάσεις με τρόπο που να παράγουν αποτελέσματα που κάθε ένα από τα δύο έθνη βρίσκουν κάτι περισσότερο από αποδεκτά», δήλωσε ειδικότερα ο κ.Πομπέο.

Η στάση των ΗΠΑ όπως αναφέρθηκε συναρτάται με το αμερικανικό ενδιαφέρον για τη Σούδα. Οι ΗΠΑ εξετάζουν να μεταφέρουν το βάρος της δράσης τους στην ευρύτερη περιοχή από τη Μέση Ανατολή στην Ανατολική Μεσόγειο. Κρίσιμος σε αυτό είναι ο ρόλος της Σούδας και η ενίσχυση της στρατηγικής συνεργασίας στη βάση του ΝΑΤΟ. Εάν οι ΗΠΑ αποφάσιζαν να αποχωρήσουν από τη βάση του Ινσιρλίκ στην Τουρκία, Ελλάδα και Κύπρος θα μπορούσαν να καλύψουν τις αμερικανικές ανάγκες και αυτό είναι κάτι που η Ουάσινγκτον γνωρίζει.

Οι ΗΠΑ δε φαίνεται βέβαια επί του παρόντος να έχουν όντως λάβει απόφαση αποχώρησης από το Ινσιρλίκ, αλλά σίγουρα θέλουν να ενισχύσουν την παρουσία τους στη Σούδα (μετά και την επικαιροποίηση πριν από ένα περίπου χρόνο της συμφωνίας Ελλάδας- ΗΠΑ για την αναβάθμιση και επέκταση της βάσης). Το θέμα συζήτησε χθες στη Θεσσαλονίκη ο κ.Πομπέο και με τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια.

Σημειωτέον ότι χθες στη Βουλή ο υπουργός Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος προανήγγειλε την κατασκευή και δεύτερου ναυστάθμου στη Σούδα, κάτι που αποτελεί πάγιο αίτημα του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού και έχει ιδιαίτερη σημασία υπό το πρίσμα των τελευταίων εξελίξεων, καθώς είναι προφανές ότι σκοπός είναι ο ελληνικός στόλος να βρίσκεται όσο πιο κοντά στο πεδίο ενδιαφέροντος για τα εθνικά συμφέροντα.

Όμως ο κ.Πομπέο δεν ενδιαφέρεται μόνο για τη Σούδα. Η επίσκεψη του εντάσσεται στην ευρύτερη αντιρωσική ατζέντα των ΗΠΑ στην περιοχή με στόχο να ανακόψει τη διείσδυση της Μόσχας- η αμερικανική παρουσία στην Αλεξανδρούπολη έχει αυτό το στόχο σε ενεργειακό και όχι μόνον επίπεδο. Και βεβαίως οι Αμερικανοί θέλουν η Ελλάδα, και οι υπόλοιπες ευρωπαικές χώρες, να απευθυνθούν για το 5G στις ΗΠΑ και όχι στην Κίνα, η διείσδυση της οποίας στα Βαλκάνια προβληματίζει την Ουάσινγκτον.

Ο παράγοντας αμερικανικές προεδρικές εκλογές

Η επίσκεψη Πομπέο όμως πρέπει να ιδωθεί και υπό το πρίσμα των εσωτερικών πολιτικών εξελίξεων στις ΗΠΑ: Εν όψει των προεδρικών εκλογών του Νοεμβρίου, η κυβέρνηση Τραμπ έχει να κατευνάσει τη δυσαρέσκεια των Ελληνοαμερικανών ψηφοφόρων.

Οι Ελληνοαμερικανοί είχαν σε σημαντικό ποσοστό στηρίξει το Ρεπουμπλικανικό κόμμα, πιστεύοντας ότι ο Τραμπ λόγω αντιμουσουλμανικής ρητορικής θα στήριζε την Ελλάδα απέναντι στην Τουρκία. Αντίθετα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει πολλάκις «χαϊδέψει» τον Ερντογάν και κινδυνεύει να χάσει τη στήριξη των Ελληνοαμερικανών στις προσεχείς κάλπες. Εδώ έρχεται ο Πομπέο, που εκλέγεται άλλωστε σε μία πολιτεία με έντονο ελληνικό στοιχείο και έχει ακροατήριο ελληνοαμερικανικό ο ίδιος, για να συνδυάσει τα στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ στην περιοχή με τις εσωτερικές πολιτικές σκοπιμότητες των Ρεπουμπλικανών.

Και η ελληνική κυβέρνηση σκοπεύει να αξιοποιήσει βέβαια τη συγκυρία, πάντα στη γραμμή του «πιο αξιόπιστου συμμάχου των ΗΠΑ στην περιοχή», εκτιμώντας ότι έχει έρθει και η ώρα οι Αμερικανοί να καταλάβουν πως η Τουρκία δεν είναι πλέον ο πιο χρήσιμος εταίρος στην Ανατολική Μεσόγειο. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι Πομπέο- Δένδιας συζήτησαν την ενίσχυση της πρωτοβουλίας 3+1 (για τη συνεργασία Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ στο ενεργειακό πεδίο με αμερικανικές “ευλογίες”), ούτε ότι το τελευταίο διάστημα κτίζεται ένα μέτωπο στην περιοχή και με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία, το οποίο εξυπηρετεί την αμερικανική πολιτική και βρίσκεται σε αντίθεση με τις επιθυμίες του Ερντογάν να αναβιώσει το οθωμανικό στοιχείο ως κυρίαρχο στον μουσουλμανικό κόσμο της Μέσης Ανατολής έναντι του αραβικού.

Το πρόγραμμα Πομπέο – Μητσοτάκη στα Χανιά

Την Τρίτη το πρωί οι κ.κ. Μητσοτάκης και Πομπέο θα πραγματοποιήσουν επίσκεψη στις στρατιωτικές εγκαταστάσεις της Βάσης της Σούδας.

Στη συνέχεια, στις 11.20 το πρωί, θα πραγματοποιηθεί διευρυμένη συνάντηση αντιπροσωπειών, στην 115 Πτέρυγα Μάχης. Αμέσως μετά θα ακολουθήσουν δηλώσεις στα ΜΜΕ.

Στις 13.15, ο κ. Μητσοτάκης και ο κ. Πομπέο θα έχουν γεύμα εργασίας στο πατρικό σπίτι του Πρωθυπουργού.

Στις συναντήσεις θα συμμετάσχουν από ελληνικής πλευράς ο Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, ο Υπουργός Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος, ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ Κωνσταντίνος Φλώρος και η Διευθύντρια του Διπλωματικού Γραφείου του Πρωθυπουργού, Πρέσβης Ελένη Σουρανή.

Στις 17.00, το απόγευμα της Τρίτης, ο Πρωθυπουργός και ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ θα επισκεφτούν τον αρχαιολογικό χώρο της Απτέρας παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού & Αθλητισμού, Λίνας Μενδώνη.

Πηγή φωτογραφιών και βίντεο: flashnews.gr