Όλες οι δεξιώσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας που έγραψαν ιστορία

Σήμερα από νωρίς το απόγευμα η οδός Ηρώδου Αττικού και οι γύρω δρόμοι θα είναι αποκλεισμένοι καθώς όταν βραδιάσει, στο νεοκλασικό κτίριο της Προεδρίας της Δημοκρατίας θα συγκεντρωθεί το σύνολο της πολιτειακής, πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας προκειμένου να τιμήσουν τον υψηλό οικοδεσπότη και πρώτο πολίτη της χώρας κ. Προκόπη Παυλόπουλο, ο οποίος παραθέτει για μια ακόμη χρονιά την καθιερωμένη δεξίωση με αφορμή την επέτειο αποκατάστασης της Δημοκρατίας που φέτος συμπληρώνει 45 χρόνια.

Οι προσκλήσεις, που η αλήθεια είναι ότι φέτος διανεμήθηκαν καθυστερημένα εξαιτίας των εθνικών εκλογών της 7ης Ιουλίου, είναι αυστηρά προσωπικές και όπως συμβαίνει τα τελευταία χρόνια είναι και αμιγώς ατομικές αφού απαγορεύεται η συνοδεία συζύγων.

Η αλήθεια είναι ότι κατά το παρελθόν είχε ευτελιστεί αρκετές φορές η δεξίωση, αφού είναι λάβει πρόσκληση να παραστούν νεαροί τραγουδιστές αμφιβόλου ποιότητας, ηθοποιοί που έκαναν τα πρώτα τους καλλιτεχνικά βήματα και σκηνοθέτες που ήθελαν να κάνουν εντύπωση έχοντας στο πλευρό τους καλλίγραμμα μοντέλα. Ευτυχώς όμως η λίστα των προσκεκλημένων με τον καιρό διορθώθηκε, μέχρι που φθάσαμε στα χρόνια του μνημονίου και η λάμψη της εκδήλωσης αργόσβηνε.

Αρχικά πάρθηκε η απόφαση να μειωθούν δραστικά τα έξοδα για ροτόντες και μπουφέδες. Ακολούθως, και όσο η κρίση βάθαινε, τα ακριβά εδέσματα έδωσαν τη θέση τους στο απέριττο τραπέζι με τις πορτοκαλάδες και τα αναψυκτικά που έπιναν οι καλεσμένοι στην κλιματιζόμενη αίθουσα δεξιώσεων Μεγάρου και δη πρωινές ώρες, μέχρι που κάποια στιγμή καταργήθηκε και αυτό.

Ο κ. Παυλόπουλος όμως, ως γνήσιο πολιτικό τέκνο του αείμνηστου Κωνσταντίνου Καραμανλή που αποκατέστησε τη Δημοκρατία τον Ιούλιο του 1974 και ακολούθως εμπνεύστηκε τη συγκεκριμένη εκδήλωση, ήταν ο άνθρωπος που θεώρησε σκόπιμο να την επαναφέρει. Χωρίς βέβαια τις ακρότητες του παρελθόντος τις οποίες θα θυμηθούμε ευθύς αμέσως, μαζί με τους σημαντικότερους σταθμούς της δεξίωσης.

1976: «Να, αυτό που βλέπετε είναι δημοκρατία» θα πει ικανοποιημένος ο Καραμανλής

Η πρώτη δεξίωση για την επέτειο της Μεταπολίτευσης παρατίθεται στο Προεδρικό Μέγαρο το καλοκαίρι του 1976 και αποτελεί όπως προείπαμε έμπνευση του τότε πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή. Χρέη οικοδεσπότη επιτελεί ο Κωνσταντίνος Τσάτσος. Η γιορτή 0είναι λιτή. Στη λίστα των καλεσμένων φιγουράρουν κυρίως άνθρωποι που αντιστάθηκαν στη χούντα και βασανίστηκαν. Εμφανώς ικανοποιημένος από την εκδήλωση, ο ιδρυτής της Νέας Δημοκρατίας θα δηλώσει με τη βαριά σερραϊκή προφορά του: «Να, αυτό που βλέπετε γύρω σας, είναι δημοκρατία»!

1978: Το κομπλιμέντο του Προέδρου στη Μελίνα

Το πρόσωπο που έκλεψε την παράσταση εκείνη τη χρονιά ήταν η αείμνηστη Μελίνα Μερκούρη. Ελαφρώς βαμμένη και αεράτη, κατέβαινε την μαρμάρινη σκάλα του Προεδρικού Μεγάρου που οδηγεί στον κήπο, με αποτέλεσμα όλα τα ανδρικά βλέμματα να καρφωθούν πάνω της. Ο πρωθυπουργός Καραμανλής τη βλέπει και μειδιά. «Είναι κρίμα το ταλέντο σου να το αφιερώνεις στο ΠΑΣΟΚ» θα της πει. Εκείνη χωρίς δεύτερη σκέψη του απαντά: «Για να είσαι στο κίνημα, χρειάζεται ταλέντο»!

Λίγα μέτρα πιο πέρα, ο μεγαλοεφοπλιστής Γιάννης Λάτσης έδινε τα χέρια με τους ανώτατους αξιωματικούς του Πολεμικού Ναυτικού, προκειμένου τα προσεχή χρόνια να μετατραπεί το εύδρομο θωρακισμένο καταδρομικό πλοίο «Γεώργιος Αβέρωφ» σε πλωτό μουσείο.

1980: «Το πρωτόκολλο είμαι εγώ»!

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έχει εκλεγεί μόλις πριν από δύο μήνες Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας και ως ένοικος πλέον του Μεγάρου, καταργεί το μέχρι εκείνη τη στιγμή πρωτόκολλο, καλώντας στη δεξίωση αρκετούς εκπροσώπους των γραμμάτων και των τεχνών. Άλλωστε, όπως συνήθιζε να λέει, «το πρωτόκολλο είμαι εγώ». Στους κήπους της Ηρώδου Αττικού 19 θα βρεθούν μεταξύ άλλων ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Δημήτρης Χορν, ο Μάνος Χατζιδάκις και αρκετοί ακόμη φίλοι και γνωστοί του ανώτατου πολιτειακού άρχοντα που έδειχνε να το απολαμβάνει φορώντας ένα ολόλευκο κοστούμι.

1985: Όταν ο Σαρτζετάκης αγνόησε επιδεικτικά τους προκατόχους του

Στις 29 Μαρτίου του 1985 εκλέγεται με επεισοδιακό τρόπο Π.τ.Δ. ο Χρήστος Σαρτζετάκης. Στην πρώτη του δεξίωση προκαλεί σωρεία αρνητικών σχολίων αφού αρνείται να προσκαλέσει τόσο τον Κωνσταντίνο Καραμανλή (που είχε παραιτηθεί από το ανώτατο πολιτειακό αξίωμα λίγο πριν λήξει η θητεία του), όσο και τον έτερο προκάτοχό του, τον 86χρονο ακαδημαϊκό Κωνσταντίνο Τσάτσο. Και οι δύο είχαν αμφισβητήσει τον τρόπο εκλογής του. Ο κ. Σαρτζετάκης είναι αυτός που καθιέρωσε τις μακροσκελείς ομιλίες μπροστά στις κάμερες, σε αντίθεση με τον Καραμανλή που ήταν δωρικός και λιτός στα λόγια του κάθε τέτοια μέρα.

1989: Δεν μιλάει σχεδόν κανείς στον Ανδρέα Παπανδρέου

Στις 18 Ιουνίου του 1989 ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου ηττάται στις εθνικές εκλογές που διεξάγονται σε ένας άκρως πολωμένο κλίμα εξαιτίας των αποκαλύψεων του σκανδάλου Κοσκωτά. Στις 3 Ιουλίου ο 70χρονος πολιτικός παντρεύεται την 35χρονη αεροσυνοδό Δήμητρα Λιάνη. Μόλις δύο εβδομάδες αργότερα, προσέρχεται στη δεξίωση με τη νέα του σύζυγο που είναι εμφανώς αγχωμένη. Λόγω των πολιτικών εξελίξεων, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ αποτελεί το «μαύρο πρόβατο». Λίγοι είναι αυτοί που τον πλησιάζουν και πιάνουν κουβέντα μαζί του, καθώς δεν θέλουν να δώσουν λαβή για σχόλια.

1995: Η δεξίωση μετατρέπεται σε πασαρέλα

Με την εκλογή του Κωστή Στεφανόπουλου στην Προεδρία το 1995 η δεξίωση αποκτά λάμψη. Στα χέρια τους παίρνουν προσκλήσεις για να παραστούν, αρκετοί γνωστοί ηθοποιοί, τραγουδιστές, τηλεπαρουσιαστές, ακόμη και φωτομοντέλα. Είναι η εποχή που ενώπιων του Π.τ.Δ. θα βρεθεί φορώντας ένα κατακόκκινο σέξι φόρεμα η Μαρίνα Τσιντικίδου συνοδευόμενη από τον σκηνοθέτη και ραδιοφωνικό παραγωγό Νίκο Μαστοράκη, ο ποδοσφαιριστής Ντέμης Νικολαΐδης με τη σύζυγό του Δέσποινα Βανδή, ο Τόλης Βοσκόπουλος με την Άντζελα Γκερέκου, η ηθοποιός Ζωή Λάσκαρη με τον ποινικολόγο σύζυγό της Αλέξανδρο Λυκουρέζο, αλλά και η Σταρ Ελλάς 1990 Τζένη Μπαλατσινού που εκείνη την εποχή φιγουράριζε στα εξώφυλλα των life style περιοδικών.

1998: Τα φώτα στρέφονται στη νεόνυμφη Νατάσσα Παζαΐτη – Καραμανλή

Το καλοκαίρι του 1998 όλα τα φλας των φωτογράφων θα στραφούν προς τη νεόνυμφη τότε Νατάσα Παζαΐτη. Έχοντας στο πλευρό της τον εκλεγμένο πριν από ενάμιση χρόνο πρόεδρο της Νέας Δημοκρατίας Κώστα Καραμανλή, κάνει εντυπωσιακή εμφάνιση στη σκάλα του προεδρικού μεγάρου. Όσον αφορά το μενού στον τεράστιο μπουφέ που έχει στηθεί με τη συγκατάθεση του Κωστή Στεφανόπουλου που διανύει τη δεύτερη πενταετία στην Προεδρία, κάλυπτε άνετα τα γούστα και του πιο απαιτητικού καλεσμένου. Καπνιστός σολομός, ψητή γουρουνοπούλα, πλούσιες σαλάτες και εκλεπτυσμένα τυριά αντικατέστησαν τα κεφτεδάκια, τα σουβλάκια και τους λουκουμάδες των προηγούμενων χρόνων. Το επιδόρπιο παραμένει πάντα ίδιο. Παγωτό χωνάκι από γνωστή γαλακτοβιομηχανία που ακροβολίζει καροτσάκια στις γωνίες του κήπου.

2002: Πρωταγωνιστές της βραδιάς Χρυσοχοΐδης και Νασιάκος

Στη δεξίωση του 2002 όλοι θέλουν να μιλήσουν έστω και για λίγο με τα πρόσωπα των ημερών. Τον τότε υπουργό Δημοσίας Τάξεως (και νυν υπουργό στο ίδιο χαρτοφυλάκιο που έχει μετονομαστεί σε Προστασίας του Πολίτη) Μιχάλη Χρυσοχοΐδη και τον αρχηγό της Ελληνικής Αστυνομίας Φώτη Νασιάκο. Βλέπετε λίγα εικοσιτετράωρα νωρίτερα είχαν ανακοινώσει τις πρώτες συλλήψεις μελών της τρομοκρατικής οργάνωσης «17 Νοέμβρη» ξετυλίγοντας το κουβάρι των αποκαλύψεων και άπαντες έσπευδαν να τους συγχαρούν και να μάθουν περισσότερες λεπτομέρειες για την επιχείρηση.

2005: Ο Παπούλιας προσκαλεί 3.500 άτομα!

Ο Κάρολος Παπούλιας αναλαμβάνει την Προεδρία της Δημοκρατίας στις 12 Μαρτίου του 2005 και φροντίζει να διατηρήσει αμείωτη την αίγλη της δεξίωσης. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι οι καλεσμένοι ξεπερνούν τις 3.500.

Ο αριθμός είναι αρκετά μεγάλος, με αποτέλεσμα η ατμόσφαιρα εκείνο το ζεστό βράδυ της 24ης Ιουλίου να είναι αποπνικτική. Στο γκαζόν του κήπου συναντάς πλέον ακόμη και δημάρχους από ολόκληρη τη χώρα που θέλουν απλώς και μόνο να ικανοποιήσουν τη ματαιοδοξία τους με μια παρουσία δίπλα σε υπουργούς και βουλευτές.

Καλούνται επίσης αντιστασιακοί, παλιοί γνωστοί του Προέδρου, φοιτητές αλλά μαθητές από την Κύπρο, δίκην συμβολισμού.

2008: Μια μελαμψή από τη Σιέρα Λεόνε στο πλευρό του Τσίπρα

Την έκπληξη το 2008, θα κάνει ο νυν πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας. Πέντε μήνες νωρίτερα είχε εκλεγεί πρόεδρος του Συνασπισμού και ήταν η πρώτη φορά που θα έδινε το παρών στη δεξίωση. Αυτό που σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως δεν ήταν πως δεν φορούσε (από τότε) γραβάτα, αλλά ότι είχε στο πλευρό του ως συνοδό την 23χρονη Καντίτσα Σάνκο, μια μελαμψή κομμώτρια από τη Σιέρα Λεόνε που έμενε στην Αχαρνών. «Πρώτη φορά ήρθα στο Προεδρικό Μέγαρο και για να μην πλήξω έφερα μαζί μου την Καντίτσα. Άλλωστε το δικαιούται. Είναι δεύτερης γενιάς μετανάστρια. Αυτή είναι η σύγχρονη Ελλάδα, αυτό ήθελα να δείξω» θα πει αυτάρεσκα στους δημοσιογράφους. Για την ιστορία, η Καντίτσα έφυγε οριστικά από την Ελλάδα το 2010 από την Ελλάδα με κατεύθυνση το Λονδίνο, όπου παντρεύτηκε έναν μελαμψό Άγγλο και δημιούργησαν οικογένεια.

2009: Η δεξίωση μεταφέρεται σε κλιματιζόμενη αίθουσα

Εξαιτίας της οικονομικής στενότητας, το 2009 ο Κάρολος Παπούλιας παίρνει την απόφαση να μεταφέρει τη γιορτή από τον κήπο στην εσωτερική αίθουσα εκδηλώσεων του Προεδρικού Μεγάρου, που κατασκευάστηκε το 1962 ως νεότερη προσθήκη στο αρχικό κτίριο, με την ευκαιρία των γάμων της πριγκίπισσας Σοφίας και του Χουάν Κάρλος. Άλλαξε ακόμη και η ώρα προσέλευσης. Η βραδινή δεξίωση έδωσε τη θέση της στην λιτή πρωινή εκδήλωση, που δεν είχε κανένα ίχνος κοσμικού χαρακτήρα. Οι καλεσμένοι ανέρχονταν σε μερικές εκατοντάδες που συζητούν για τη δημοσιονομική ύφεση πίνοντας χυμό, νερό ή αναψυκτικό. Ούτε καν μπίρα ή κρασί δεν υπήρχε.

2012: Δεξίωση γιοκ

Όσο περνούν τα χρόνια, η οικονομική κρίση βαθαίνει. Η ανεργία γιγαντώνεται, οι μισθοί συρρικνώνονται δραματικά και ο κόσμος ξεσηκώνεται κατεβαίνοντας στους δρόμους. Την 28η Οκτωβρίου του 2011 συμβαίνει κάτι το πρωτόγνωρο. Διαδηλωτές ματαιώνουν τη μεγάλη στρατιωτική παρέλαση στη Θεσσαλονίκη. Ο Π.τ.Δ. Κάρολος Παπούλιας αποχωρεί ενοχλημένος από την εξέδρα, εν μέσω υβριστικών συνθημάτων που ακούγονται εναντίον του. Όταν έρχεται η ώρα της δεξίωσης για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, αποφασίζει να την καταργήσει. Πηγαίνει μέχρι το πάρκο Ελευθερίας που βρίσκεται το κτίριο του ΕΑΤ-ΕΣΑ και καταθέτει απλώς στεφάνι, μιλώντας για την «ανάγκη περισυλλογής από όλους».

2018: Η τραγωδία στο Μάτι ματαιώνει την εκδήλωση

Μέσα Ιουλίου του 2018 όλα ήταν έτοιμα για μια ακόμη εκδήλωση στους κήπους του Προεδρικού Μεγάρου. Ωστόσο, παραμονή της δεξίωσης η Ανατολική Αττική ζει τον απόλυτο εφιάλτη. Η πύρινη λαίλαπα σκορπά στον θάνατο στο Μάτι και κάθε ώρα που περνά αυξάνεται ο αριθμός των απανθρακωμένων πτωμάτων που εντοπίζουν τα σωστικά συνεργεία. Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα το τελευταίο που θα σκεφτόταν κανείς θα ήταν η δεξίωση.

Στη μια και είκοσι τα ξημερώματα της 24ης Ιουλίου, το Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων θα εκδώσει ένα ολιγόλογο τηλεγράφημα: Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος ενημερώθηκε από τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα για τις τραγικές συνέπειες των πυρκαγιών που έπληξαν κυρίως την περιοχή της Αττικής. Μετά την ενημέρωση αυτή ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αποφάσισε να ματαιώσει την καθιερωμένη δεξίωση της 24ης Ιουλίου για την Αποκατάσταση της Δημοκρατίας».

Γεώργιος Σαρρής