Τη θέση ότι Λευκωσία και Αθήνα θα πρέπει να εργαστούν για μια νέα ευκαιρία προς επίλυση του Κυπριακού, διατύπωσε ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, ο οποίος συγχρόνως επισήμανε ότι η ευκαιρία αυτή «θα πρέπει να είναι καλά προετοιμασμένη για να είναι αποτελεσματική».

Ο Έλληνας υπουργός είχε το πρωί συνάντηση με τον Πρόεδρο της Κύπρου Νίκο Αναστασιάδη, στην οποία πήραν μέρος ο Κύπριος ομόλογος του, Ιωάννης Κασουλίδης, και αντιπροσωπείες και από τις δύο κυβερνήσεις. Στην συνέχεια ο υπουργός πήρε μέρος σε συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου, η οποία κράτησε περισσότερο από δύο ώρες. Οι συζητήσεις του κ. Κοτζιά ολοκληρώθηκαν στο κυπριακό υπουργείο Εξωτερικών, όπου ο Κύπριος υπουργός παρέθεσε γεύμα εργασίας.

Μετά το γεύμα οι δύο υπουργοί έκαναν δηλώσεις στους δημοσιογράφους.

Ο Νίκος Κοτζιάς, αναφερόμενος στην διάσκεψη για το Κυπριακό στο Κραν Μοντανά, υπογράμμισε μεταξύ άλλων:

  • Η ασφάλεια και οι εγγυήσεις πήραν την πραγματική τους διάσταση και αυτό αποτελεί «μια μεγάλη κατάκτηση»
  • Πολλοί είχαν την αίσθηση στη διάσκεψη της Γενεύης (τον περασμένο Ιανουάριο) ότι αυτά που λέγαμε για την ασφάλεια και τις εγγυήσεις, «τα λέγαμε για το θεαθήναι».
  • Η Τουρκία διαπίστωσε στην πορεία ότι «όχι μόνο δεν παραδοθήκαμε, αλλά και ότι αυτά τα θέματα ( ασφάλεια- εγγυήσεις ) μπήκαν ψηλά στην ατζέντα».

Ο Έλληνας υπουργός, ο οποίος –όπως είπε- στη συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου άκουσε με προσοχή τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, τον τέως Πρόεδρο Δημήτρη Χριστόφια, τον πρώην Πρόεδρο Γιώργο Βασιλείου και τους αρχηγούς των κοινοβουλευτικών κομμάτων, δήλωσε ότι ήταν τιμή του που παρευρέθηκε στο Εθνικό Συμβούλιο και υπενθύμισε ότι προσφάτως στην Ελλάδα Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής με αντικείμενο το Κυπριακό εισηγητής ήταν ο ομόλογος του, Ιωάννης Κασουλίδης.

Διηγήθηκα στο Εθνικό Συμβούλιο, πρόσθεσε, την εμπειρία που απέκτησα στο Κραν Μοντανά. Εκεί, σημείωσε, «είδαμε μια Τουρκία που έπαιζε με τις λέξεις, αλλά, όταν ήρθε η ώρα των αποφάσεων, δεν ήταν έτοιμη για ουσιαστική λύση».

Ο κ. Κοτζιάς καταλόγισε ευθύνη στον ειδικό σύμβουλο του γ.γ. του ΟΗΕ Έσπεν Άιντε, λέγοντας ότι «πήγε απροετοίμαστος στη διάσκεψη».

Σε παρατήρηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι -σύμφωνα με τον Κύπριο υπουργό- πρώτος ο κ. Κοτζιάς και όχι ο γ.γ. του ΟΗΕ ανέφερε ότι η Κύπρος πρέπει να καταστεί «κανονικό κράτος», ο Ν. Κοτζιάς είπε ότι το θεωρεί μεγάλη του τιμή ότι «οι διατυπώσεις που μπορεί να είναι καθημερινές όταν τις κάνω για συγκεκριμένα μεγάλα προβλήματα ότι αυτές υιοθετούνται από σημαντικές προσωπικότητες και αποκτούν τη δική τους δυναμική».

Η διατύπωση, σημείωσε, ήταν «normal state», δηλαδή ένα «φυσιολογικό ή θα μπορούσε κάποιος να το πει νομικά, κανονικό κράτος». Συνεχίζοντας το σχόλιο του στην παρατήρηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο κ. Κοτζιάς εξήγησε «Πήγαμε σε μια διαπραγμάτευση, που άρχισαν όλοι να λένε 1, 2, 3 , 4, 18, 48 και τους είπα: ωραία, για να κρίνουμε το 1, 2, 4, 48, 18, θα πρέπει να πούμε ποιος είναι ο στόχος αυτής της διάσκεψης. Και τους έβαλα το απλό ερώτημα: Είναι κοινός μας στόχος ότι η Κύπρος πρέπει να είναι ένα κανονικό, φυσιολογικό κράτος; Δηλαδή ένα κράτος, ανεξάρτητο, με εδαφική ακεραιότητα και πλήρη κυριαρχία; Και εάν συμφωνούμε σε αυτό, να κουβεντιάσουμε τον δρόμο, με τον οποίο θα φθάσουμε εκεί».

Ο κ. Κοτζιάς ανέφερε ότι τόνισε στη διάσκεψη πως κατά τη γνώμη της Ελλάδος και της Κυπριακής Δημοκρατίας ο δρόμος αυτός είναι η απαλλαγή της Κύπρου από τα δεσμά δύο συνθηκών, του 1959-60 Ζυρίχης – Λονδίνου, της Συνθήκης των Εγγυήσεων και της Συνθήκης Συμμαχίας.

Επίσης, απαντώντας σε άλλη ερώτηση, υπογράμμισε ότι η διαπραγμάτευση για λύση του Κυπριακού δεν είναι οι 10 μέρες στο Κραν Μοντανά. «Οι καθημερινές δηλώσεις, ο τρόπος που πείθει κανείς τη δικιά του κοινωνία, ο τρόπος που περιορίζει κανείς παίχτες, είναι στοιχεία διαπραγμάτευσης. Γι’ αυτό μιλάμε για δημόσια διπλωματία κλπ. Ο πυρήνας είναι η καθ’ αυτό διαπραγμάτευση. Όταν ακούτε λοιπόν τουρκικές δηλώσεις, λάβετε και αυτό υπόψη», είπε.

Στο γεύμα εργασίας μεταξύ των δύο υπουργών και των συνεργατών τους συζητήθηκαν η εντατικοποίηση των σχέσεων των δύο χωρών, ποια συνέχεια θα δοθεί αναφορικά με τις προσπάθειες για λύση του Κυπριακού και η αξιοποίηση παραγόντων, όπως η ΕΕ, η τελωνειακή ένωση της Τουρκίας κ.ά.

Όπως δήλωσε ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών, Ιωάννης Κασουλίδης, δόθηκε μια μάχη για το Κυπριακό στο Κραν Μοντανά «χέρι με χέρι» με την Ελλάδα . Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης και ο φίλος Νίκος Κοτζιάς «έδωσαν μάχη σε πεδίο, που δεν δόθηκε ποτέ ξανά, στο πεδίο της ασφάλειας και των εγγυήσεων», επιήμανε ο κ. Κασουλίδης.

Ο λόγος, που δεν επιτεύχθηκε λύση, είπε, είναι γιατί έλειπαν τα στοιχεία εκείνα που θα καθιστούσαν την Κύπρο ένα φυσιολογικό κράτος, το οποίο να μην περιλαμβάνει εγγυήσεις και επεμβατικά δικαιώματα. Επομένως, συμπλήρωσε, εκεί θα δοθούν και οι επόμενες μάχες, αν θέλει η διεθνής κοινότητα να πείσει την Τουρκία και αν οι Τουρκοκύπριοι «θέλουν λύση του Κυπριακού και όχι να είναι υποχείριο της Τουρκίας».

Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, απαντώντας σε ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ κατά πόσον η Τουρκία μπορεί να επιδείξει εποικοδομητική στάση στο Κυπριακό, λαμβανομένων υπόψη των προεδρικών εκλογών στη χώρα το 2019, του Κουρδικού και του θέματος της Συρίας, είπε ότι αυτά είναι «αιτίες- αντικίνητρα» για την Τουρκία, αλλά, σημείωσε, υπάρχουν και κίνητρα.

Ως τέτοια κίνητρα υπέδειξε τη σχέση της Τουρκίας με τον δυτικό κόσμο, το θέμα της τελωνειακής ένωσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση και το διεθνές περιβάλλον «στο οποίο η Τουρκία δεν είναι νικηφόρα όσο ήλπιζε». Το βλέπουμε και στη Συρία, πρόσθεσε ο κ. Κοτζιάς, «όπου έχουμε σχετικά εύκολη αποδιοργάνωση των στρατιωτικών της μονάδων, ο αήττητος σε εισαγωγικά τουρκικός στρατός δεν έχει τόσο εύκολη πορεία». «Υπάρχουν πάρα πολλές εσωτερικές αντιθέσεις στην Τουρκία που μπορούν, όταν θα εκδηλωθούν να την υποχρεώσουν να πάρει ένα διαφορετικό δρόμο», σημείωσε. Επίσης, είπε ότι υπάρχει ένα διεθνές περιβάλλον, στο οποίο πρέπει να δουλέψουν Αθήνα- Λευκωσία για «να υποχρεωθεί (η Τουρκία) να πειθαρχήσει με την καλή έννοια, δημιουργικά, στο διεθνές δίκαιο».

Σε ερώτηση για τα όσα λέγονται από τουρκικής πλευράς περί σχεδίου Β’ και Γ’, ο κ. Κοτζιάς είπε ότι υπάρχει ένα μεγάλο ερώτημα «για το κατά πόσο η Τουρκία οδήγησε τη διαπραγμάτευση στο ναυάγιο, έχοντας κατά νου να “παίξει” με άλλα πράγματα». Δουλειά μας, σημείωσε, είναι να την εμποδίζουμε να παίζει με σχέδια Β΄ και Γ’.

Ο κ. Κοτζιάς, στη συνέχεια μετέβη στην αρχιεπισκοπή, όπου συναντήθηκε με τον αρχιεπίσκοπο Κύπρου Χρυσόστομο, και ακολούθως αναχώρησε για την Αθήνα.