Οι φόβοι της Αθήνας για το τουρκικό πραξικόπημα

Κόκκινο συναγερμό σήμανε η ξαφνική απόπειρα πραξικοπήματος στην Αθήνα με το Μέγαρο Μαξίμου να βρίσκεται σε κατάσταση επιφυλακής από το βράδυ της Παρασκευής, όταν οι πραξικοπηματίες έβαλαν σε εφαρμογή το σχέδιό τους.

Από την πρώτη στιγμή ο Αλέξης Τσίπρας βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία με όλους τους αρμόδιους υπηρεσιακούς παράγοντες και ενημερώνεται διαρκώς για όλες τις εξελίξεις. Ο «συναγερμός» σήμανε όταν ο πρωθυπουργός ενημερώθηκε από τον διοικητή της ΕΥΠ, Γιάννη Ρουμπάτη για τις καταιγιστικές εξελίξεις στη γείτονα χώρα, ενώ εν συνεχεία επικοινώνησε με τον υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Κοτζιά, ο οποίος επέστρεψε εσπευσμένα από το Ουλάν Μπατόρ της Μογγολίας, αλλά και τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη.

Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας είχε το βράδυ του Σαββάτου τηλεφωνική επικοινωνία με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η επικοινωνία, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, έγινε με πρωτοβουλία του Τούρκου προέδρου ο οποίος εξέφρασε στον Αλέξη Τσίπρα τις ευχαριστίες του για τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης και του ίδιου κατά την εκδήλωση της χθεσινής απόπειρας πραξικοπήματος.

Από την πλευρά του ο πρωθυπουργός σημείωσε ότι η προσήλωση στις αξίες της Δημοκρατίας και της συνταγματικής νομιμότητας είναι ζήτημα αρχής για τον ελληνικό λαό.

Σχετικά με το ζήτημα των επιβαινόντων στο τούρκικο ελικόπτερο ο πρωθυπουργός σημείωσε ότι οι διαδικασίες εξέτασης των αιτήσεων ασύλου θα είναι σύντομες, αλλά θα υπάρξει απόλυτος σεβασμός στα όσα προβλέπουν το διεθνές δίκαιο και οι συνθήκες για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Σε επικοινωνία που είχαν αργά το βράδυ της Παρασκευής διπλωματικοί σύμβουλοι του πρωθυπουργού και του Τούρκου Προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μεταφέρθηκε μήνυμα στήριξης της Δημοκρατίας στην Τουρκία και της δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης από τον πρωθυπουργό. Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο Αλέξης Τσίπρας σε «τιτίβισμά» του, τονίζοντας ότι «η κυβέρνηση και ο λαός της Ελλάδας παρακολουθούν τις εξελίξεις στην Τουρκία παραμένοντας σταθερά στο πλευρό της δημοκρατίας και της συνταγματικής νομιμότητας».

Διπλωματικό θρίλερ για το άσυλο

Παράλληλα, αναφορικά με το θέμα που ανέκυψε με τους 8 πραξικοπηματίες, οι οποίοι ζήτησαν πολιτικό άσυλο στην Αλεξανδρούπολη, κυβερνητικές πηγές ανέφεραν ότι το εν λόγο ζήτημα είναι εξαιρετικά πολύπλοκο. Για το θέμα η κυβερνητική εκπρόσωπος Όλγα Γεροβασίλη τόνισε πως «θα τηρηθούν οι προβλεπόμενες διαδικασίες από το Διεθνές Δίκαιο, ωστόσο λαμβάνεται πολύ σοβαρά υπόψη ότι οι συλληφθέντες, στη χώρα τους κατηγορούνται για παραβίαση της συνταγματικής νομιμότητας και απόπειρα κατάλυσης της Δημοκρατίας».

Η διαδικασία εξέτασης της χορήγησης ασύλου θα ξεκινήσει σύμφωνα με πληροφορίες τη Δευτέρα και θα διαρκέσει οκτώ ημέρες και εάν υπάρξει έφεση θα διαρκέσει περίπου επιπλέον οκτώ ημέρες. Συνολικά η όλη διαδικασία του ασύλου θα διαρκέσει 15-16 ημέρες. Παράλληλα, θα εξελίσσονται οι διαδικασίες έκδοσης, οι οποίες διαρκούν περίπου ανάλογο χρονικό διάστημα.

Πηγές του Μαξίμου σημειώνουν ότι η επικοινωνία Κοτζιά – Τσαβούσογλου το Σάββατο ήταν σε καλό κλίμα. Πάντως, οι διαρροές από πλευράς Τσαβούσογλου για άμεση έκδοση των 8 στασιαστών διαψεύσθηκαν άμεσα από τη Ζαλοκώστα.

Στην ελληνική πλευρά υπάρχει η εκτίμηση ότι σε περίπτωση που οι συγκεκριμένοι άνθρωποι εμπλέκονται στο πραξικόπημα, είναι πολύ δύσκολο να αποτραπεί η έκδοσή τους. Σε κάθε περίπτωση, υπογραμμίζουν πηγές της κυβέρνησης στο Αθηναϊκό Πρακτορείο, θα τηρηθεί η προβλεπόμενη διαδικασία.

Κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι κρίσιμες για την έκβαση αυτής της υπόθεσης είναι οι εκτιμήσεις που θα γίνουν για το εάν με την έκδοση των οκτώ συλληφθέντων μελών του πληρώματος στη χώρα τους, θα τεθεί σε κίνδυνο η ζωή τους, εάν δηλαδή θα δικαστούν ή αν υπάρχει περίπτωση να εκτεθεί η ζωή τους σε κίνδυνο λόγω θανατικής ποινής.

Οι κίνδυνοι της αποσταθεροποίησης

Το Μέγαρο Μαξίμου παραμένει με το βλέμμα καρφωμένο στις εξελίξεις στην Τουρκία, καθώς η αναταραχή στη γείτονα σε μία τόσο κρίσιμη γεωπολιτική καμπή και με το προσφυγικό σε πλήρη εξέλιξη εγκυμονεί πολλούς κινδύνους.

Οι φόβοι της Αθήνας συμπυκνώνονται σε μία φράση που είχε χρησιμοποιήσει επανειλημμένα ο υπουργός Εξωτερικών στο παρελθόν για την Τουρκία, ότι δηλαδή η Άγκυρα είναι μία νευρική δύναμη και ότι έχει αναβαθμιστεί ο τουρκικός στρατός λόγω των πολλαπλών μετώπων στο εσωτερικό και στο εξωτερικό της χώρας. Με αυτό το σκεπτικό και δεδομένου ότι ακόμα και ελληνικές διπλωματικές πηγές εδώ και καιρό αποδίδουν τις τουρκικές παραβιάσεις και προκλήσεις στο Αιγαίο σε πολλές περιπτώσεις στο στρατιωτικό μπλοκ της γείτονος που δρα ημιαυθαίρετα, άμεσος θεωρείτο ο κίνδυνος εξωτερίκευσης της εσωτερικής κρίσης στο Αιγαίο. Διπλωματικοί κύκλοι τόνιζαν από την πρώτη στιγμή της τουρκικής κρίσης την προσφιλή συνήθεια της γείτονος να μετακυλύει τα εσωτερικά της προβλήματα στα δυτικά της σύνορα, δηλαδή το Αιγαίο.

Πέραν τούτου, εν αμφιβόλω θα μπορούσε να τεθεί και η συμφωνία για την προσφυγική κρίση μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας, η οποία ούτως ή άλλως κρέμεται από μία κλωστή, εξαιτίας του μπρα ντε φερ που αν και σε ύφεση βρίσκεται σε εξέλιξη μεταξύ των Βρυξελλών και της Άγκυρας για τα «ανταλλάγματα» που εκβιαστικά ζητά το καθεστώς Ερντογάν. Τυχόν αλλαγή στάσης της Τουρκίας στο προσφυγικό θα μπορούσε να τινάξει στον αέρα τη συμφωνία, με την Αθήνα να καλείται να διαχειριστεί εκ νέου ατελείωτα καραβάνια προσφύγων και μεταναστών που εν μέσω θέρους θα μπορούσαν να ξεκινήσουν εκ νέου τις καραβιές προς τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου.

Επιπλέον, η ούτως ή άλλως έκρυθμη εδώ και σχεδόν δύο χρόνια κατάσταση στο εσωτερικό της Τουρκίας λόγω του κουρδικού σε συνδυασμό με τις βλέψεις της Άγκυρας για τα κουρδικά εδάφη της Συρίας (Κομπάνι, Ροζάβα), θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω ανάφλεξη στο εσωτερικό της γείτονος. Το ενδεχόμενο της κλιμάκωσης και μετακύλησης προς τα δυτικά ενός εμφυλίου ο οποίος μαίνεται κυρίως στα βάθη της Τουρκίας, θα αποτελούσε μία μόνιμη πηγή αστάθειας και αβεβαιότητας μία ανάσα από τα ελληνικά σύνορα.

Παράλληλα, διπλωματικές πηγές υπογραμμίζουν τη γενικότερη γεωπολιτική ανάφλεξη σε όλη τη νοτιοανατολική λεκάνη της Μεσογείου. Από τη μία πλευρά η έκρυθμη κατάσταση που βρίσκει τις ρίζες της στη τζιχαντιστική απειλή θα μπορούσε να ενισχύσει τη γεωστρατηγική σημασία της Ελλάδας, καθιστώντας την ακόμα σημαντικότερο πυλώνα σταθερότητας σε όλη τη νοτιοανατολική λεκάνη. Ωστόσο, από την άλλη, όπως φάνηκε και στην περίπτωση της κατάρριψης του ρωσικού Sukhoi το Νοέμβριο του 2015, η μόνιμη αστάθεια θα μπορούσε ακόμα και από κάποιο «ατύχημα» να οδηγήσει σε μία γενικότερη ανάφλεξη της περιοχής, στην οποία ούτως ή άλλως έχουν επικεντρωμένο το ενδιαφέρον τους όλες οι γεωπολιτικές αναλύσεις τόσο των ΗΠΑ όσο και της Ρωσίας.