Πώς βγαίνουν οι αριθμοί για το δημοψήφισμα της Κυριακής

Με κλειστές τις τράπεζες, ουρές σε ΑΤΜ και βενζινάδικα και με την αγωνία ζωγραφισμένη στα πρόσωπα περίπου 10 εκατομμύρια Έλληνες καλούνται να ψηφίσουν την Κυριακή στο δημοψήφισμα που κρίνει το μέλλον της χώρας.

Κανείς δεν μπορεί να προδικάσει το αποτέλεσμα αλλά και τις επιπτώσεις που θα έχει ένα «ναι» ή ένα «όχι». Βέβαια, ακόμη και σήμερα ο κόσμος δε γνωρίζει σίγουρα πάνω σε ποια πρόταση θα πρέπει να πάρει θέση. Τι ακριβώς του ζητάνε να εγκρίνει ή να απορρίψει…

Οι δημοσκοπήσεις που έγιναν μερικές μέρες πριν την ανακοίνωση του δημοψηφίσματος από τον πρωθυπουργό έδειξαν μια τάση, όμως όλα μπορεί να αλλάξουν. Για παράδειγμα τη δημοσκόπηση, της Κάπα Research και στην ερώτηση «Αν η συμφωνία παραπεμφθεί σε δημοψήφισμα, τι θα ψηφίσετε», το 47,2% απαντά «ναι» και το 33% «όχι», ενώ «Δεν ξέρω/Δεν απαντώ» επιλέγει το 19,8%. Ωστόσο υπάρχει μια σημαντική διαφορά, καθώς δεν τίθεται συμφωνία σε δημοψήφισμα, αλλά το draft που κατατέθηκε στο Eurogroup της 25ης Ιουνίου. Οπότε όλα είναι ρευστά και με ενδιαφέρον αναμένονται οι μετρήσεις των επόμενων ημερών.

Τι πήραν τα κόμματα στις τελευταίες εκλογές

Τα δεδομένα μέχρι στιγμής είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, οι Ανεξάρτητοι Έλληνες και η Χρυσή Αυγή έχουν ταχθεί ξεκάθαρα υπέρ του «όχι». Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι οι ψηφοφόροι θα ακολουθήσουν την κομματική γραμμή, ωστόσο στις πρόσφατες εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ πήρε 36,34% και 2.246.064 ψήφους, η Χρυσή Αυγή: 6,28% και 388,447 ψήφους και οι Ανεξάρτητοι Έλληνες πήραν 4,75% και 293.371 ψήφους. Σύνολο 47,37%.

Ξεκάθαρα υπέρ του «ναι» τάχθηκε η Νέα Δημοκρατία, το Ποτάμι και το ΠΑΣΟΚ. Στις εκλογές η ΝΔ πήρε 27,81% και 1.718.815 ψήφους, Το Ποτάμι πήρε 6,05% και 373.868 ψήφους και το ΠΑΣΟΚ, 4,68% και 283.482 ψήφους. Σύνολο 38,54%.

Να επισημανθεί βέβαια ότι το δημοψήφισμα έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά και κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα ότι θα τηρηθούν κομματικές γραμμές.

Τα νούμερα των εκλογών δείχνουν ότι τα τρία κόμματα που τάχθηκαν καθαρά υπέρ του όχι πρέπει να βρουν επιπλέον ψηφοφόρους για φτάσουν το 50% που χρειάζεται για να εγκριθεί το όχι. Θα πρέπει να υπολογίσουμε πως θα υπάρξουν απώλειες από 47,37% των τριών κομμάτων. Η δεξαμενή του ΠΑΣΟΚ, είναι εξαιρετικά μικρή, ενώ είναι δύσκολο να υπάρξει συγκέντρωση από ΝΔ και Ποτάμι. Η δεξαμενή από την οποία μπορούν να αντλήσουν είναι εξαιρετικά μικρή και το ρίσκο που ανέλαβε ο πρωθυπουργός είναι μεγάλο, καθώς και το δικό του μέλλον συνδέεται από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.

Ανάλογες είναι οι δυσκολίες που θα έχει και το μέτωπο που καλεί στη στήριξη του «ναι», αφού στις εκλογές συγκέντρωσε λίγο πάνω από 38%. Εκεί που ποντάρουν βέβαια είναι στους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ καθώς οι περισσότεροι ψήφισαν πρώτη φορά το κόμμα του Αλέξη Τσίπρα και δεν θεωρούνται βάση-πυρήνας της παράταξης.

Γρίφος μένουν και οι ψηφοφόροι του ΚΚΕ. Το κόμμα λέει όχι τόσο στην πρόταση των δανειστών όσο και της κυβέρνησης. Το ΚΚΕ καλεί το λαό, στο επικείμενο δημοψήφισμα, που ανακοίνωσε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, να απορρίψει τόσο την πρόταση των ΕΕ – ΔΝΤ – ΕΚΤ όσο και την πρόταση της κυβέρνησης.

Σε κάθε περίπτωση οι κομματικές γραμμές δεν αναμένεται να τηρηθούν στο δημοψήφισμα, ενώ μεγάλο ρόλο θα παίξουν οι επόμενες μέρες και το δίλημμα του δημοψηφίσματος. Η κυβέρνηση καλεί σε καταψήφιση της πρότασης, λέγοντας ότι θα ενισχύσει τη διαπραγματευτή της θέσης. Ωστόσο ο Γάλλος πρόεδρος ξεκαθάρισε ότι το δημοψήφισμα γίνεται για την παραμονή ή όχι της χώρας στο ευρώ, κάτι που άλλωστε θεωρούν ότι κρύβεται πίσω από το ερώτημα του δημοψηφίσματος, στη ΝΔ, το Ποτάμι και το ΠΑΣΟΚ.

Η διαδικασία στην κάλπη

Η διαδικασία που θα ακολουθηθεί την επόμενη Κυριακή είναι όπως αυτή των εκλογών. Θα στηθούν κάλπες και οι εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι με την ταυτότητα ή το διαβατήριο τους θα προσέλθουν για να ψηφίσουν.

Τα ψηφοδέλτιο θα είναι ΝΑΙ, ΟΧΙ και λευκό.

Η ψηφοφορία αρχίζει στις 7.00 και ολοκληρώνεται στις 19.00 της ίδιας ημέρας.

Για να θεωρηθεί έγκυρο το αποτέλεσμα της λαϊκής ετυμηγορίας, στο μεν πρώτο είδος δημοψηφίσματος για κρίσιμα εθνικά θέματα θα πρέπει η συμμετοχή των ψηφοφόρων να είναι στο 40%, ενώ για το δεύτερο το λεγόμενο «νομοθετικό» θα πρέπει στην κάλπη να προσέλθει το 50% του εκλογικού σώματος.

Στις πρόσφατες εκλογές ψήφισε το 63,62% των πολιτών και η αποχή έφτασε το 36,13%.

Πόσο μπορεί να κοστίσει ένα δημοψήφισμα

Αν και ακόμα δεν έχει γίνει γνωστό πόσο θα κοστίσει η διαδικασία του δημοψηφίσματος, υπενθυμίζεται πως:

Το πλαίσιο του τρόπου προσφυγής στην λαϊκή ετυμηγορία περιγράφεται από τις παραγράφους 3 και 4 του Συντάγματος οι οποίες εξειδικεύτηκαν από το νόμο 4023/2011 («Διεύρυνση της άμεσης και συμμετοχικής δημοκρατίας με την διενέργεια δημοψηφίσματος») που ψήφισε η κυβέρνηση Γιώργου Παπανδρέου τον Οκτώβριο του 2011. Σύμφωνα μάλιστα με την έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου που συνόδευε εκείνο το νομοσχέδιο, το κόστος για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος εκτιμάται στα 110.000.000 ευρώ.

Στο δημοψήφισμα ψηφίζουν οι Έλληνες και οι Ελληνίδες που είναι γραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους και την ημέρα διεξαγωγής της ψηφοφορίας βρίσκονται εντός των ορίων της Επικράτειας.

Στο δημόσιο διάλογο, επί του ερωτήματος ή των ερωτημάτων που τίθενται στην ψηφοφορία, και, εν γένει, στη διενέργεια του δημοψηφίσματος συμμετέχουν πολιτικά κόμματα, ανεξαρτήτως της εκπροσώπησης τους στη Βουλή ή στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενώσεις προσώπων, επιστημονικές, επαγγελματικές ή συνδικαλιστικές οργανώσεις και κάθε άλλη οργάνωση της κοινωνίας των πολιτών.

Τα έσοδα και οι δαπάνες έως τη διεξαγωγή της ψηφοφορίας θεωρούνται εκλογικές, αλλά σε όσους συμμετέχουν στη διενέργεια δημοψηφίσματος δεν διατίθεται κρατική χρηματοδότηση.

Ο νόμος θέτει περιορισμούς στη χρηματοδότηση και κάθε άλλου είδους παροχές ή διευκολύνσεις σε όσους συμμετέχουν στη διενέργεια δημοψηφίσματος, ενώ η χρηματοδότηση από το ίδιο φυσικό πρόσωπο δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το ποσό των 5.000 ευρώ.

Επιβάλλεται, επίσης, όριο δαπανών για τη συμμετοχή στη διενέργεια δημοψηφίσματος. Ειδικότερα, οι δαπάνες των πολιτικών κομμάτων δεν επιτρέπεται να υπερβαίνουν το 30% της χρηματοδότησης που διατέθηκε στις τελευταίες γενικές βουλευτικές εκλογές. Οι δαπάνες ενώσεων προσώπων, επιστημονικών, επαγγελματικών ή συνδικαλιστικών οργανώσεων και κάθε άλλης οργάνωσης της κοινωνίας των πολιτών δεν επιτρέπεται να υπερβαίνουν το 50% του ποσού που αποτελεί όριο δαπανών για τα πολιτικά κόμματα.

Σύμφωνα με το άρθρο 9 του εν λόγω νόμου, κατά τη διάρκεια της περιόδου από τη δημοσίευση του προεδρικού διατάγματος, με το οποίο προκηρύσσεται η διενέργεια δημοψηφίσματος, έως και την Παρασκευή πριν από τη διεξαγωγή της ψηφοφορίας, οι δημόσιοι και οι ιδιωτικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί, οι τηλεοπτικοί σταθμοί ελεύθερης λήψης, καθώς επίσης οι φορείς παροχής συνδρομητικών και τηλεοπτικών υπηρεσιών κάθε μορφής υποχρεούνται να μεταδίδουν μηνύματα όσων συμμετέχουν στο δημοψήφισμα.

Ο χρόνος που διατίθεται κατανέμεται ισομερώς μεταξύ εκείνων που τάσσονται υπέρ καθεμιάς από τις προσφερόμενες απαντήσεις στο ερώτημα ή στα ερωτήματα. Η μετάδοση των μηνυμάτων και η παρουσίαση της δραστηριότητας διενεργείται δωρεάν και απαλλάσσεται από κάθε τέλος.

Με κριτήριο τη θέση τους στο ερώτημα ή στα ερωτήματα που τίθενται στην κρίση των ψηφοφόρων, τα πολιτικά κόμματα, οι ενώσεις προσώπων, οι επιστημονικές, οι επαγγελματικές ή οι συνδικαλιστικές οργανώσεις και κάθε άλλη οργάνωση της κοινωνίας των πολιτών συμμετέχουν στην αντίστοιχη «Επιτροπή Υποστήριξης».

Για την απόφασή τους ενημερώνεται με την υποβολή σχετικής δήλωσης ο υπουργός Εσωτερικών εντός τριών ημερών από τη δημοσίευση του προεδρικού διατάγματος, με το οποίο προκηρύσσεται η διενέργεια δημοψηφίσματος.