Συνώνυμη με τη φολκ μουσική, η Τζόνι Μίτσελ ήταν ανέκαθεν ένα ελεύθερο πνεύμα. Κάτι που την οδήγησε μέχρι τα Μάταλα στην Κρήτη, αναζητώντας ένα μέρος όπου για πνευματική παρηγοριά, όπου θα ήταν ο αληθινός εαυτός της.
Το 1970, λοιπόν, η Τζόνι Μίτσελ είχε ανάγκη από μια απόδραση. Έβλεπε τη «Ρώμη» της να καίγεται πολιτιστικά, ενώ και σε προσωπικό επίπεδο τα πράγματα κατέρρεαν. Χρειαζόταν κάποια πνευματική παρηγοριά. Και τα γαλάζια νερά της Ελλάδας το προσφέρουν αυτό με τέτοια αφθονία και αμεσότητα, που αν μεταφερόταν σε πίνακα ζωγραφικής όλη αυτή η ανείπωτη ομορφιά, ένας κριτικός θα μπορούσε να επισημάνει ότι δεν έχει λεπτότητα, τέτοια είναι η γενναιοδωρία της ομορφιάς της.
Όλο το παρασκήνιο πίσω από την απόφαση της Μίτσελ να βρεθεί στην Ελλάδα
Εκείνη την εποχή, η Μίτσελ αισθανόταν εγκλωβισμένη σε μια Αμερική που βρισκόταν σε όχι και τόσο καλή κατάσταση. «Βυθίζονταν τόσα πολλά», είπε στη Michelle Mercer, σύμφωνα με το faroutmagazine.co.uk, «αλλά έπρεπε να συνεχίσω να σκέφτομαι ότι θα τα καταφέρω μέσα από τα κύματα. Παρακολουθούσες όλους αυτούς τους χίπις να πέφτουν στην κατάθλιψη από τα ναρκωτικά. Αμέσως μετά το Γούντστοκ, μετά περάσαμε μια δεκαετία βασικής απάθειας και μετά αποφάσισε απλώς να είναι άπληστη και πορνογραφική».
Όταν η ειρήνη και η αγάπη κατέρρευσαν και ο κυνισμός ή αλλιώς η κωματώδης αναταραχή φαινόταν να αναδύεται στο πέρασμά τους, η Μίτσελ ένιωθε εκτός τόπου και χρόνου. «Είχα απομονωθεί, άρχισα να αισθάνομαι σαν πουλί σε χρυσοποίκιλτο κλουβί», δήλωσε στο Rolling Stone. Αυτή η ίδια αίσθηση παγίδευσης από τη φήμη, την αυξανόμενη εμπορευματοποίηση και τις απαιτήσεις της βιομηχανίας φάνηκε να προβληματίζει τη σκέψη της όταν επρόκειτο για σχέσεις εκείνη την εποχή.
Ενώ ήταν ακόμα σε σχέση με τον Νας, η Μίτσελ τα μάζεψε από το σπίτι τους που κάποτε φαινόταν τόσο ειδυλλιακό και ταξίδεψε μόνη της στην Ευρώπη. Από εκεί, έστειλε στον Νας ένα τηλεγράφημα στο οποίο εξηγούσε ότι η σχέση τους είχε τελειώσει. Τα αμφιλεγόμενα συναισθήματά της εκείνη την εποχή συνοψίζονται στο σπαρακτικό κομμάτι «River» που περιέχει τους στίχους: «Προσπάθησε σκληρά να με βοηθήσει, ξέρεις, με ηρέμησε/ Με αγαπούσε τόσο άτακτα που με έκανε αδύναμη στα γόνατα/ Μακάρι να είχα ένα ποτάμι στο οποίο θα μπορούσα να κάνω πατινάζ/ Είμαι τόσο δύσκολα διαχειρίσιμη, είμαι εγωίστρια και λυπημένη/ Τώρα έφυγα και έχασα το καλύτερο μωρό που είχα ποτέ».
Το χίπικο καλοκαίρι της σπουδαίας Τζόνι Μίτσελ στα Μάταλα
Μέσα σε αυτή την κατάσταση αναταραχής, υπήρχε ένα όμορφο μέρος όπου βρήκε τη μεγαλύτερη γαλήνη: τα χίπικα σπήλαια των Ματάλων. «Στην Ελλάδα, η Πηνελόπη και εγώ περάσαμε τις πρώτες μέρες στην Αθήνα», είπε κάποτε η Μίτσελ στον Marc Myers. «Δεν πίστευα ότι έμοιαζα με χίπη, αλλά σίγουρα δεν έμοιαζα με Ελληνίδα. Τα ξανθά μου μαλλιά με έκαναν να ξεχωρίζω… τα μαλλιά μου έμοιαζαν να προσβάλλουν τους ανθρώπους, κυρίως τους άνδρες, οι οποίοι φώναζαν με ένα μεγάλο χαμόγελο στο πρόσωπό τους: «Sheepy, Sheepy, Matala, Matala». Ρώτησα τριγύρω για τη φράση και μου είπαν ότι σήμαινε: “Χίπι, χίπι, πήγαινε στα Μάταλα στην Κρήτη. Εκεί είναι το είδος σου”».
Και η Μίτσελ δεν ήταν ποτέ αντίθετη στο να βρει τους δικούς της ανθρώπους σε αυτόν τον κόσμο. Ακόμα και αν η πρόταση προσφερόταν ως προσβολή. Εξάλλου, ήταν το ακόλουθο απόσπασμα σε ένα παλιό βιβλίο που την έκανε να μετακομίσει στο Laurel Canyon: «Ρωτήστε οποιονδήποτε στην Αμερική πού ζουν οι πιο τρελοί άνθρωποι και θα σας πουν στην Καλιφόρνια. Ρωτήστε οποιονδήποτε στην Καλιφόρνια πού ζουν οι πιο τρελοί άνθρωποι και θα σας πουν στο Λος Άντζελες. Ρωτήστε οποιονδήποτε στο Λος Άντζελες πού ζουν οι πιο τρελοί άνθρωποι και θα σας πει στο Χόλιγουντ. Ρωτήστε οποιονδήποτε στο Χόλιγουντ πού ζουν οι πιο τρελοί άνθρωποι και θα σας πει στο Laurel Canyon. Και ρωτήστε οποιονδήποτε στο Laurel Canyon πού ζουν οι πιο τρελοί άνθρωποι και θα σας πει στο Lookout Mountain. Έτσι αγόρασα ένα σπίτι στο Lookout Mountain».
Τα Μάταλα μπορούν κάλλιστα να χαρακτηριστούν ως το Lookout Mountain της Μεσογείου, μόνο που όπως λέει η Μίτσελ «οι περισσότεροι χίπηδες που είχαν ταξιδέψει εκεί κοιμόντουσαν σε μικρές σπηλιές σκαλισμένες στον βράχο στη μία πλευρά της παραλίας», σε αντίθεση με τα καλιφορνέζικα condos. Σε αυτή την ηλιόλουστη εσοχή της Κρήτης, ο νωχελικός τρόπος ζωής του χίπικου ονείρου της δεκαετίας του ’60 ήταν ακόμα ζωντανός, η τρέλα κυριαρχούσε και κατοικούσε σε σπηλιές. Εν ολίγοις, αν θέλατε μια απόδραση τότε αυτό ήταν το κατάλληλο μέρος.
Όταν η Τζόνι Μίτσελ έφτασε στα Μάταλα
Η Μίτσελ σύντομα θα βρισκόταν τυλιγμένη σε αυτόν τον θαυμαστό εναλλακτικό κόσμο κάνοντας συνδέσεις σε αυτόν. «Αφού φτάσαμε, η Πηνελόπη κι εγώ νοικιάσαμε μια καλύβα από τσιμεντόλιθους σε ένα κοντινό χωράφι με παπαρούνες και κατεβήκαμε με τα πόδια στην παραλία», θυμάται κάποτε η Μίτσελ. «Καθώς στεκόμασταν και κοιτούσαμε έξω, μια έκρηξη σημειώθηκε πίσω μας. Γύρισα εγκαίρως για να δω έναν τύπο με κόκκινη γενειάδα να φυσάει μέσα από την πόρτα μιας καφετέριας. Φορούσε λευκό τουρμπάνι, λευκό πουκάμισο και λευκό βαμβακερό παντελόνι. Είπα στην Πηνελόπη: “Τι είσοδος -πρέπει να γνωρίσω αυτόν τον τύπο.” Ήταν Αμερικανός και μάγειρας σε μια από τις καφετέριες. Προφανώς, όταν είχε ανάψει τη σόμπα, τον πέταξε έξω από την πόρτα. Έτσι μπήκε στη ζωή μου ο Cary [Raditz]».
Και με αυτό το κα-μπουμ ήρθε η απρόβλεπτη κάθαρση. Το να απολαμβάνεις το είδος του τόπου όπου ο αιώνιος μεσημεριανός ήλιος φωτίζει την κρυστάλλινη θάλασσα, η ζεστή άμμος περνάει μέσα από τα δάχτυλα σαν να περνάς το χέρι σου μέσα από πνευματικό μέλι και το ηλιοβασίλεμα ξεσπάει στον ουρανό με ένα καλειδοσκόπιο χρωμάτων σαν να είναι μια ανταμοιβή για όσους είναι αρκετά σκληραγωγημένοι για να το δεχτούν, είναι ένα πράγμα, αλλά το να αποτελείς μέρος του μεταμορφώνεται ακόμα περισσότερο.
Τα πολύ απλά Μάταλα του ’60
Τότε, «δεν υπήρχαν σπίτια στα Μάταλα, μόνο δύο παντοπωλεία, ένας φούρνος όπου ο ιδιοκτήτης έφτιαχνε φρέσκο γιαούρτι και ψωμί, ένα γενικό κατάστημα με το μοναδικό τηλέφωνο στην πόλη, δύο καφετέριες και μερικές ενοικιαζόμενες καλύβες». Ήταν ένα μέρος όπου επισκέπτονταν μεθυσμένοι ναυτικοί και οι άνθρωποι αναπαύονταν πνευματικά. Ωστόσο, η Μίτσελ γνώριζε καλά ότι ήταν απλώς μια πνευματική τουρίστρια σε αυτά τα μέρη και ότι το σπίτι της βρισκόταν αλλού, όπως συνοψίζει όμορφα στον ύμνο της «Carey».
Μάταλα: Ένας παράδεισος με μεγάλη ιστορία
Έτσι, μπορεί να εγκατέλειψε τα μοναδικά Μάταλα και να επέστρεψε στην Καλιφόρνια, αλλά σίγουρα την σημάδεψαν και συνεχίζουν να την σημαδεύουν -όπως συμβαίνει και με τους περισσότερους που συρρέουν στις ακτές τους. Οι τεχνητές σπηλιές χρονολογούνται από τη νεολιθική εποχή, κέρδισαν τη θέση τους στην ελληνική μυθολογία ως το λιποθυμικό έδαφος του Δία, και στη συνέχεια οι Ρωμαίοι τις έκαναν πιο κατοικήσιμες, αποδεικνύοντας ότι αυτό το γραφικό λιβάδι πάντα λεηλατούνταν για την καθαριστική ομορφιά του.
Μπορεί οι χίπηδες να μην άντεξαν εκεί για πολύ καιρό, διωγμένοι από την εκκλησία και τη στρατιωτική χούντα, αλλά το φάντασμα του καπνού τους εξακολουθεί να πλανάται, αναφέρει το faroutmagazine.co.uk. Στην πραγματικότητα, αναβιώνει κυριολεκτικά κάθε Ιούνιο για το ετήσιο Matala Beach Festival που βλέπει το πνεύμα της αντικουλτούρας να επανέρχεται στο προσκήνιο. Και η αμμουδιά παραμένει ένα μέρος που λιάζεται με τον αμφιθεατρικό βράχο σε κάθε πλευρά -ένα αμφιθέατρο γεμάτο με μικρές «κυψέλες», όπου κάποτε η Μίτσελ κοιμόταν και προστατευόταν από τον καυτό μεσημεριανό ήλιο.
