Έχεις δεχτεί ποτέ ένα κομπλιμέντο που σε έκανε να αναρωτιέσαι: «Πώς τους ξεγέλασα πάλι;» Αν ναι, τότε ίσως βιώνεις το «σύνδρομο του απατεώνα» (Impostor Syndrome), μια ψυχική κατάσταση όπου αμφισβητούμε τις ικανότητές μας και ζούμε με τον φόβο ότι σύντομα θα αποκαλυφθούμε ως «απατεώνες».

Το σύνδρομο αυτό πρωτοαναφέρθηκε το 1978 από τις ψυχολόγους Pauline Clance και Suzanne Imes και έχει μελετηθεί εκτενώς. Σήμερα, ειδικοί όπως η Dr. Valerie Young αναγνωρίζουν πέντε βασικούς τύπους του συνδρόμου, καθένας με μοναδικά χαρακτηριστικά.

Οι πέντε τύποι του Συνδρόμου Impostor

  1. Ο τελειομανής: Θέλει τα πάντα άψογα και διστάζει να αναθέσει δουλειές, αν δεν μπορούν να γίνουν τέλεια. Αν κάτι δεν γίνει ακριβώς όπως το φαντάζεται, απογοητεύεται.
  2. Ο υπεράνθρωπος: Αναλαμβάνει πολλαπλούς ρόλους και στοχεύει στην τελειότητα σε κάθε έναν από αυτούς. Η πίεση, εξωτερική και εσωτερική, τον «συνθλίβει».
  3. Natural genius: Μετράει την επιτυχία με την ταχύτητα και την ευκολία. Οτιδήποτε απαιτεί ιδιαίτερη προσπάθεια τον γεμίζει ντροπή.
  4. Ο σολίστας: Αποφεύγει τη βοήθεια πάση θυσία, θεωρώντας ότι μόνο έτσι η επιτυχία έχει αξία.
  5. Ο ειδικός: Συνεχώς επιδιώκει νέες γνώσεις, πιστεύοντας ότι ποτέ δεν είναι αρκετά προετοιμασμένος.

Υποσυνείδητες συμπεριφορές των «απατεώνων»

Άτομα που βιώνουν το σύνδρομο Impostor συχνά καταφεύγουν σε συμπεριφορές όπως η υπερβολική προετοιμασία, η αναβλητικότητα, η χαμηλή αυτοεκτίμηση ή ακόμη και η αυτοϋπονόμευση.

Πώς να ξεπεράσεις το Σύνδρομο Impostor

Η Dr. Young προτείνει:

  • Σπάσε τη σιωπή: Μοιράσου τα συναισθήματά σου με άλλους. Η ντροπή τρέφει το σύνδρομο, ενώ η εξωστρέφεια το καταπολεμά.
  • Διαχώρισε συναισθήματα από γεγονότα: Η ανασφάλεια δεν σημαίνει ανεπάρκεια.
  • Δώσε έμφαση στα θετικά: Ενίσχυσε τις δεξιότητές σου χωρίς να αφήνεις τις ατέλειες να σε καθηλώνουν.
  • Μάθε από τα λάθη: Η αποτυχία είναι μέρος της επιτυχίας.
  • Επιβράβευσε τον εαυτό σου: Η αυτοπεποίθηση χτίζεται από μέσα.

Το σύνδρομο Impostor είναι μια καθημερινή πραγματικότητα για πολλούς, αλλά δεν χρειάζεται να σε κρατάει πίσω. Με την κατάλληλη προσέγγιση, μπορείς να αναγνωρίσεις την πραγματική σου αξία και να πορευτείς με αυτοπεποίθηση.