Οι γονείς συχνά δυσκολεύονται να κατανοήσουν τη συμπεριφορά των μικρών παιδιών. Τα παιδιά δεν λειτουργούν με τη λογική του κόσμου των ενηλίκων, αλλά βασίζονται κυρίως στα συναισθήματά τους, ακόμα κι όταν δεν μπορούν να τα εκφράσουν με λόγια.
Κατανοώντας τον συναισθηματικό τους κόσμο, μπορούμε να ερμηνεύσουμε καλύτερα τη συμπεριφορά τους και να τα μεγαλώσουμε με περισσότερη φροντίδα και κατανόηση.
Ο ψυχοθεραπευτής και σύμβουλος γονεϊκότητας, Evan Shopper, σε άρθρο του στο Psychology Today, επισημαίνει τους επτά βασικούς άξονες που καθορίζουν τη νοοτροπία και τη συμπεριφορά τους.
1. Βασική τους ανάγκη: η σύνδεση
Σύμφωνα με τη θεωρία του δεσμού του John Bowlby, η ποιότητα της σχέσης ενός παιδιού με τον φροντιστή του είναι ζωτικής σημασίας για την υγιή ανάπτυξή του. Τα παιδιά χρειάζονται συναισθηματική σύνδεση και επιδιώκουν να μιμηθούν τους γονείς τους. Όταν οι γονείς αντιλαμβάνονται και ανταποκρίνονται σωστά στις ανάγκες των παιδιών, αυτά νιώθουν ασφάλεια και αξία.
2. Το αίσθημα ανημποριάς
Τα μικρά παιδιά ζουν σε έναν κόσμο όπου οι ενήλικες έχουν τον έλεγχο, κάτι που τα κάνει να νιώθουν αδύναμα. Για να αντιμετωπίσουν αυτή την αίσθηση, συχνά επιδιώκουν να αποκτήσουν έλεγχο στις καταστάσεις. Αυτός είναι και ο λόγος που μπορεί να επιμένουν έντονα στη δική τους άποψη ή να αντιδρούν έντονα όταν νιώθουν ότι χάνουν τον έλεγχο.
3. Η τάση για γενικεύσεις
Τα παιδιά δεν μπορούν να κατανοήσουν περίπλοκες έννοιες και, γι’ αυτό, τείνουν να γενικεύουν τις εμπειρίες τους. Για παράδειγμα, αν ένα παιδί τρομάξει από έναν σκύλο, μπορεί να θεωρήσει ότι όλοι οι σκύλοι είναι επικίνδυνοι. Αυτές οι γενικεύσεις μπορούν να επηρεάσουν τις αντιλήψεις τους και να δημιουργήσουν φοβίες αν δεν διορθωθούν εγκαίρως.
4. Η ανάγκη να θεωρούν τους γονείς τους «τέλειους»
Τα παιδιά χρειάζονται να βλέπουν τους γονείς τους ως ισχυρούς και αξιόπιστους. Αν οι γονείς παρουσιάζουν αδυναμίες ή διαφωνίες, το παιδί μπορεί να αισθανθεί ανασφάλεια. Μάλιστα σε δύσκολες καταστάσεις, μπορεί να κατηγορήσει τον εαυτό του αντί να αποδεχτεί ότι οι γονείς του έχουν τις δικές τους ατέλειες.
5. Εγωκεντρισμός
Σύμφωνα με τον Jean Piaget, τα μικρά παιδιά είναι φυσικά εγωκεντρικά, δηλαδή βλέπουν τον κόσμο από τη δική τους οπτική και δυσκολεύονται να κατανοήσουν τα συναισθήματα των άλλων. Ο εγωκεντρισμός τους τα κάνει να εξηγούν τα γεγονότα σαν να ευθύνονται αυτά για ό,τι συμβαίνει. Για παράδειγμα ένα παιδί μπορεί να πιστεύει πως η ημέρα είναι ηλιόλουστη επειδή το ίδιο το επιθυμούσε για να παίξει ή ότι αν πεθάνει το χρυσόψαρο τους φταίνε που δεν του έδωσαν ιδιαίτερη προσοχή. Όταν οι γονείς χωρίζουν, τα παιδιά πιστεύουν πως με κάποιο τρόπο είναι υπεύθυνα και για αυτό.
6. Η επίδραση της ντροπής
Όταν οι γονείς διορθώνουν τη συμπεριφορά ενός παιδιού, το παιδί καταλαβαίνει τι είναι σωστό και τι λάθος. Ωστόσο, αν αυτή η διόρθωση συνοδεύεται από αποδοκιμασία, το παιδί μπορεί να αισθανθεί ντροπή και η ντροπή μπορεί να πλήξει την αυτοεκτίμησή του και να το κάνει να νιώθει ανάξιο της αγάπης των γονιών του.
7. Η αίσθηση της υπερέντασης
Ο κόσμος είναι πολύπλοκος και απαιτητικός για ένα παιδί, γεγονός που το κάνει να νιώθει συχνά υπερένταση. Αυτή η αίσθηση μπορεί να το οδηγήσει σε εκρήξεις θυμού, κλάματα ή απομόνωση.
Ο τρόπος με τον οποίο οι γονείς ανταποκρίνονται σε αυτές τις αντιδράσεις επηρεάζει το πόσο ασφαλές νιώθει το παιδί και πόσο αποτελεσματικά θα μάθει να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του.
Οι γονείς πρέπει να βλέπουν πίσω από τη συμπεριφορά
Κατανοώντας αυτούς τους επτά βασικούς άξονες της παιδικής νοοτροπίας, οι γονείς μπορούν να ερμηνεύσουν καλύτερα τη συμπεριφορά των παιδιών τους. Αντί να βλέπουν μόνο τη συμπεριφορά ενός παιδιού, μπορούν να αναζητούν την αιτία πίσω από αυτήν.
Έτσι, θα μπορούν να παρέχουν στα παιδιά την απαραίτητη συναισθηματική στήριξη, διαμορφώνοντας υγιείς και ασφαλείς σχέσεις που θα τα βοηθήσουν να μεγαλώσουν ευτυχισμένα και ισορροπημένα.
