Καθώς περνάμε στην ενήλικη ζωή, πολλοί από εμάς ανακαλύπτουμε πως η παιδική μας ηλικία μπορεί να έχει ισχυρό και διαρκή αντίκτυπο στη ζωή μας. Και δεν αναφερόμαστε μόνο σε τραυματικές εμπειρίες, αλλά εν γένει στον τρόπο ανατροφής και στους ρόλους που είχαμε ως παιδιά.
Πολλοί από αυτούς, όπως για παράδειγμα ο ρόλος της μεγάλης κόρης, έχουν μελετηθεί και συζητηθεί. Ωστόσο υπάρχουν και κάποιες καταστάσεις που δεν έχουν λάβει την ίδια προσοχή. Μια από αυτές είναι το «χρυσό παιδί».
Τι είναι το χρυσό παιδί;
Το φαινόμενο του «χρυσού παιδιού» περιγράφει ένα παιδί που φαίνεται να είναι το επίκεντρο της οικογένειας, υπεύθυνο για τα πάντα, από τη βελτίωση και ικανοποίηση της διάθεσης όλων έως την επίτευξη εξαιρετικών επιδόσεων στο σχολείο.
Πρόκειται για παιδιά που αναλαμβάνουν υπερβολική ευθύνη σε μικρή ηλικία και συχνά έχουν έναν ημι-γονικό ρόλο μέσα στο σπίτι. Είναι αυτά που οι περισσότεροι γονείς αποκαλούν… «χρυσά παιδιά».
Όσο περισσότερο πετυχαίνει το παιδί, τόσο περισσότερη προσοχή και επαίνους δέχεται από τους γονείς, αλλά και νέες ευθύνες, νέες απαιτήσεις και νέους στόχους. Αυτό το κυκλικό μοτίβο μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα όταν το παιδί δυσκολεύεται ή δεν καταφέρνει σε κάποια φάση να ανταποκριθεί στις προσδοκίες.
Σημάδια ενός «χρυσού παιδιού»
Τα παιδιά που μεγαλώνουν ως «χρυσά παιδιά» συχνά στερούνται μιας πραγματικής παιδικής ηλικίας λόγω της έντονης πίεσης για επιτυχία. Ως ενήλικες, μπορεί να έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, δυσκολία στον καθορισμό ορίων στις σχέσεις με τους άλλους και μια τάση να επιζητούν την αποδοχή και την επιβράβευση. Τα κύρια σημάδια αυτού του συνδρόμου περιλαμβάνουν:
1. Ανάγκη για διαρκή επίτευξη
Τα «χρυσά παιδιά» κινούνται βάσει μιας διαρκούς εκπλήρωσης στόχων και υλοποίησης των προσδοκιών άλλων, καθώς αυτόν αντιλαμβάνονται ως τον μοναδικό τρόπο για να λάβουν αγάπη και προσοχή. Η κατάσταση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε τεράστια πίεση, αναζητώντας μόνιμα επιβεβαίωση μέσα από επιτεύγματα.
2. Έλλειψη προσωπικής ταυτότητας
Πολλά χρυσά παιδιά ζουν τα όνειρα των γονιών τους, χωρίς να έχουν δικά τους. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια αίσθηση αποξένωσης από τους προσωπικούς στόχους και την αυτοπραγμάτωση.
3. Τάση για επιβεβαίωση μέσω της ικανοποίησης των άλλων
Τα χρυσά παιδιά επιδιώκουν σε υπέρμετρο βαθμό να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες των άλλων, καθώς αυτός ήταν ο τρόπος που έμαθαν να καλύπτουν τις ανάγκες τους.
4. Ανάληψη ενήλικων ρόλων πολύ νωρίς
Πολλά χρυσά παιδιά αναλαμβάνουν ρόλους ενηλίκων πριν την ώρα τους, όπως η φροντίδα των αδελφών τους ή ακόμη και η συμμετοχή στις οικονομικές υποχρεώσεις της οικογένειας.
5. Φόβος της αποτυχίας
Η πίεση για επίτευξη και η ανασφάλεια που προκαλείται από την ανάγκη ικανοποίησης των προσδοκιών μπορεί να οδηγήσει σε άγχος και κατάθλιψη.
Επιπτώσεις του φαινομένου του χρυσού παιδιού
Η ανατροφή ως χρυσό παιδί μπορεί να έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις στις σχέσεις, τη φιλία, την εργασία και την αυτοεκτίμηση. Συχνά, το «χρυσό παιδί» μπορεί να δυσκολεύεται να αναπτύξει πραγματική αίσθηση του εαυτού του, καθώς ετεροπροσδιορίζεται από τις επιθυμίες και τις προσδοκίες που επιβάλλουν οι γονείς του και εν συνέχει οι άνθρωποι του περιβάλλοντός του.
Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε τελειομανία ή ναρκισσισμό, αλλά και σε άγχος και κατάθλιψη.
Οι σχέσεις γίνονται πιο δύσκολες, εξαιτίας της απουσίας επαίνων ή της ύπαρξης κριτικής. Αυτό μπορεί να οδηγήσει το άτομο είτε να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον/την σύντροφό του αναζητώντας διαρκώς επιβεβαίωση ή να αρνείται την ανάπτυξη στενότερων σχέσεων θέλοντας να αποφύγει οποιαδήποτε κριτική.
Πώς να ξεπεράσετε τις επιπτώσεις του συνδρόμου του χρυσού παιδιού
Το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του συνδρόμου του χρυσού παιδιού είναι να αναγνωρίσετε τι συμβαίνει. Ακολούθως είναι σημαντικό να προσδιορίσετε τι πραγματικά θέλετε και τι χρειάζεστε. Αυτό μπορεί να απαιτεί έναν επανακαθορισμό της ζωής σας, καθώς θα πρέπει να επιλέξετε αυτήν που εσείς θέλετε και όχι τη ζωή που σας έχει επιβληθεί.
Η καταγραφή των σκέψεων και των συναισθημάτων σας μπορεί να βοηθήσει στην αποκάλυψη των πραγματικών αναγκών σας. Ο διαλογισμός μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να χτίσετε αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση. Το να μάθετε να καθορίζετε και να διατηρείτε τα όριά σας είναι και αυτό πολύ κρίσιμο, καθώς δεν θα δείξει μόνο στους άλλους τις επιθυμίες σας, αλλά θα σας επιτρέψει να δώσετε στον εαυτό σας την φροντίδα και την προσοχή που αξίζετε.
Τέλος, η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει τα χρυσά παιδιά να βρουν διέξοδο και ικανοποίηση μέσα από τον εαυτό τους και όχι από τους άλλους. Αναγνωρίστε τις ανάγκες και τις επιθυμίες σας, θέστε όρια και αναζητήστε επαγγελματική βοήθεια όταν χρειάζεται. Η θεραπεία μπορεί να σας βοηθήσει να γίνετε το δικό σας χρυσό παιδί, απολαμβάνοντας την αξία σας και την επιτυχία με τον δικό σας τρόπο.
