Όλοι γνωρίζουμε ότι η σωματική άσκηση είναι σημαντική για την υγεία του σώματός μας, αλλά σπάνια σκεφτόμαστε πώς να κρατήσουμε και τον εγκέφαλό μας σε καλή κατάσταση. Μια πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι τα βιντεοπαιχνίδια μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην ενίσχυση των γνωστικών δεξιοτήτων, όπως η μνήμη, η προσοχή και η ικανότητα σκέψης και συλλογιστικής.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Adrian Owen, νευροεπιστήμονα από το Western University στον Καναδά, η συχνή ενασχόληση με ηλεκτρονικά παιχνίδια μπορεί να βελτιώσει την εγκεφαλική απόδοση και μάλιστα, όπως αναφέρει η «Sun», επικαλούμενη την έρευνα, περισσότερο από τη σωματική άσκηση.

Όπως επισημαίνεται και στη σελίδα του Western University: «Το να παίζετε βιντεοπαιχνίδια μπορεί να ενισχύσει τις γνωστικές σας ικανότητες και η άσκηση μπορεί να παίξει ρόλο στη βελτίωση της ψυχικής σας υγείας, αλλά όχι το αντίστροφο».

Τα βιντεοπαιχνίδια και οι γνωστικές δεξιότητες

Στην έρευνα του καθηγητή Owen, στην οποία συμμετείχαν 1.000 ενήλικοι, ηλικίας μεταξύ 18 και 87 ετών, στο πλαίσιο της μελέτης «Brain and Body», διαπιστώθηκε ότι οι άνθρωποι που παίζουν βιντεοπαιχνίδια για περισσότερες από πέντε ώρες την εβδομάδα είχαν γνωστική απόδοση που προσομοιάζει σε εκείνη ατόμων 13,7 χρόνια νεότερων.

Αυτό το αποτέλεσμα ήταν αναπάντεχο, καθώς προηγούμενες μελέτες δεν είχαν αποδείξει βελτίωση στις γνωστικές λειτουργίες μέσω των «εκπαιδευτικών» βιντεοπαιχνιδιών. Ωστόσο, τα σύγχρονα παιχνίδια, και κυρίως τα action games, φαίνεται να προσφέρουν ευρύτερα οφέλη στον εγκέφαλο. Το στρατηγικό παιχνίδι, η οπτική προσοχή και η ταχύτητα επεξεργασίας που απαιτούν τα σύγχρονα βιντεοπαιχνίδια ενισχύουν τη μνήμη και τις ικανότητες επίλυσης προβλημάτων.

Ο ρόλος των νευροδιαβιβαστών στην εγκεφαλική λειτουργία

Τα βιντεοπαιχνίδια δεν ενεργοποιούν μόνο τις γνωστικές μας δεξιότητες, αλλά επιδρούν και στο σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου, απελευθερώνοντας νευροδιαβιβαστές όπως η ντοπαμίνη. Πρόκειται για τη χημική ουσία που συνδέεται με την απόλαυση και τη συγκέντρωση κι ενδεχομένως έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην εγκεφαλική λειτουργία.

Η έντονη και επαναλαμβανόμενη δραστηριότητα κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού συμβάλλει στην εξοικείωση του εγκεφάλου με την επίλυση προκλήσεων και την επίτευξη στόχων, γεγονός που ενισχύει τις εγκεφαλικές συνδέσεις και βελτιώνει την απόδοση σε γνωστικό επίπεδο.

Σωματική άσκηση και εγκεφαλική υγεία

Η έρευνα του Owen ανέδειξε επίσης ότι η σωματική άσκηση δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα στη γνωστική λειτουργία, παρά τις γενικές οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Αυτό ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιακό, καθώς η φυσική δραστηριότητα (βάσει συστάσεων 150 λεπτά την εβδομάδα) θεωρείται βασική για την ενίσχυση της εγκεφαλικής λειτουργίας και την πρόληψη της γνωστικής παρακμής.

Εξηγώντας τα αποτελέσματα, ο Owen υπογράμμισε πως οι έρευνες επικεντρώθηκαν μόνο στις μακροπρόθεσμες επιδράσεις της άσκησης, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τη θετική επίδραση που έχει μια σύντομη και έντονη προπόνηση στη βελτίωση της διάθεσης και της συγκέντρωσης.

Παιχνίδια έναντι παθητικής ψυχαγωγίας

Μια ενδιαφέρουσα διάσταση της μελέτης είναι η σύγκριση μεταξύ των ενεργών παικτών και των ατόμων που προτιμούν άλλες μορφές ψυχαγωγίας, όπως η παρακολούθηση τηλεόρασης ή η πλοήγηση στα κοινωνικά δίκτυα.

Ενώ οι δραστηριότητες αυτές είναι περισσότερο παθητικές, τα βιντεοπαιχνίδια απαιτούν ενεργή συμμετοχή και ανταπόκριση. Μέσα από τον συνδυασμό σωματικών και νοητικών δεξιοτήτων, όπως ο συντονισμός ματιού – χεριού, η μνήμη και η ταχύτητα αντίδρασης, τα βιντεοπαιχνίδια μπορούν να θεωρηθούν μια μορφή «προπόνησης» του εγκεφάλου που διατηρεί τις γνωστικές δεξιότητες σε εγρήγορση.

Ένα «γυμναστήριο» για τον εγκέφαλο

Η μελέτη του καθηγητή Owen και η σύγκριση της γνωστικής επίδρασης των βιντεοπαιχνιδιών με αυτή της άσκησης αναδεικνύει μια ενδιαφέρουσα πτυχή για τα βιντεοπαιχνίδια: Όταν χρησιμοποιούνται με μέτρο, μπορούν να λειτουργήσουν ως «γυμναστήριο» για τον εγκέφαλό μας. Ενώ η σωματική άσκηση παραμένει απαραίτητη για τη συνολική μας υγεία, τα βιντεοπαιχνίδια μπορούν να προσφέρουν έναν αποτελεσματικό και απολαυστικό τρόπο για να διατηρήσουμε και να ενισχύσουμε τις νοητικές μας ικανότητες.