Πριν από λίγες ημέρες οι αρχές σε ΗΠΑ και Καναδά αποφάσισαν την ανάκληση δεκάδων brands κατεψυγμένων βαφλών εξαιτίας πιθανής μόλυνσης με το βακτήριο λιστέρια.

Ήταν η όγδοη φορά αυτόν τον μήνα που αμερικανικές εταιρείες αναγκάστηκαν να αποσύρουν τρόφιμα από ράφια καταστημάτων λόγω μικροβίων που προκαλούν τροφική δηλητηρίαση. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι το πρόβλημα με τη μόλυνση των τροφίμων γίνεται χειρότερο καθώς η βιομηχανία αναπτύσσεται και οι αλυσίδες εφοδιασμού γίνονται περισσότερο περίπλοκες.

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, κατά το 2023 δηλώθηκαν 31 κρούσματα λιστερίωσης και το φαινόμενο εξακολουθεί να παρατηρείται και το 2024, όπου μέχρι τον Απρίλιο είχαν δηλωθεί 12 κρούσματα λιστερίωσης.

Για τους καταναλωτές, οι λοιμώξεις μπορεί να τους αλλάξουν τη ζωή. Ο Μάικλ Σίλμπερμαν, 86 ετών από τη Φλόριντα, προσβλήθηκε από λιστέρια νωρίτερα αυτό το έτος, με αποτέλεσμα να επηρεαστεί ο εγκέφαλός του. Το αποτέλεσμα ήταν να πάθει επιληπτικές κρίσεις και τελικά να προκληθούν σημαντικά προβλήματα στην κίνησή του, αφήνοντάς τον παράλυτο.

Ο Μάικλ Σίλμπερμαν, σύμφωνα με τη Daily Mail, αναφέρει πως μολύνθηκε από το βακτήριο αφότου έφαγε ένα σάντουιτς που περιείχε γαλοπούλα φτιαγμένο από το Boar’s Head. Το εν λόγω προϊόν ήταν μέρος μιας μεγάλης ανάκλησης που είχε συνδεθεί με τη λιστέρια και ο 86ρονος έχει μηνύσει τον γίγαντα τροφίμων.

Συνολικά δέκα θάνατοι έχουν συνδεθεί με τη λιστερία από προϊόντα της εν λόγω εταιρείες και ακόμη 59 άτομα χρειάστηκε να νοσηλευτούν μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου. Το CDC σημειώνει ότι «ο πραγματικός αριθμός των ασθενών σε αυτό το ξέσπασμα είναι πιθανότατα υψηλότερος από τον αριθμό που αναφέρθηκε».

Η λιστέρια είναι ένα παθογόνο βακτήριο που μπορεί να προκαλέσει σοβαρές μολύνσεις στους ανθρώπους, ιδίως σε ευπαθείς ομάδες. Η λοίμωξη από λιστέρια, γνωστή και ως λιστερίωση, είναι αποτέλεσμα κατανάλωσης τροφίμων που έχουν επιμολυνθεί από το βακτήριο Listeria monocytogenes.

Το βακτήριο αυτό βρίσκεται σε περιβάλλοντα όπως το χώμα, το νερό και τα ζωικά περιττώματα, και μπορεί να μολύνει διάφορα τρόφιμα κατά την παραγωγή ή τη συντήρησή τους.

Με ποιο τρόπο μεταδίδεται η Λιστέρια;

Η νόσος μεταδίδεται με κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων. Τα λαχανικά μπορεί να μολυνθούν από το χώμα ή από την κοπριά, όταν αυτή χρησιμοποιείται σαν λίπασμα. Ορισμένα κατοικίδια, πτηνά και άγρια θηλαστικά μπορεί επίσης να μεταφέρουν το βακτηρίδιο, χωρίς να νοσούν, και να μολύνουν τρόφιμα ζωικής προέλευσης, όπως το κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Αν και τα υγιή άτομα μπορεί να καταναλώσουν μολυσμένα τρόφιμα χωρίς να νοσήσουν, τα άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου είναι πιθανό να νοσήσουν από λιστερίωση ακόμα και μετά την κατανάλωση τροφίμων μολυσμένων με μικρό αριθμό βακτηριδίων. Η λιστέρια μεταδίδεται επίσης, από τη μητέρα στο έμβρυο. Τέλος, η λιστέρια μεταδίδεται κατά την επαφή με πάσχοντα ζώα ή με τις απεκκρίσεις τους.

Ευπαθείς Ομάδες

Ο καθένας μπορεί να προσβληθεί από λιστερίωση, αλλά ο κίνδυνος είναι υψηλότερος για:

  • Εγκύους και τα νεογέννητά τους.
  • Άτομα άνω των 65 ετών.
  • Άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα λόγω ασθενειών ή φαρμάκων.

Ποιες τροφές ενδέχεται να περιέχουν λιστέρια;

Οι πιο κοινές πηγές μόλυνσης από λιστέρια περιλαμβάνουν:

  • Αλλαντικά και κρέατα, όπως τα χοτ ντογκ.
  • Φρέσκα λαχανικά και φρούτα.
  • Μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Ένα χαρακτηριστικό της Listeria monocytogenes είναι η αντοχή της σε χαμηλές θερμοκρασίες, γεγονός που της επιτρέπει να επιβιώνει και να πολλαπλασιάζεται ακόμη και σε ψυγεία και καταψύκτες. Αυτό κάνει τον έλεγχο της μόλυνσης δυσκολότερο, καθώς η αλλοίωση του φαγητού δεν συνοδεύεται από έντονες αλλαγές στη γεύση, τη μυρωδιά ή την υφή.

Συμπτώματα και επιπλοκές της λιστερίωσης

Τα συμπτώματα της λιστερίωσης μοιάζουν με αυτά της γρίπης και περιλαμβάνουν:

  • Πυρετό
  • Ρίγη
  • Πονοκέφαλο
  • Στομαχικές διαταραχές.
  • Διάρροια
  • Ναυτία και έμετο
  • Μυϊκούς πόνους
  • Σύγχυση
  • Απώλεια ισορροπίας
  • Σπασμούς (μυϊκές συσπάσεις που δεν μπορείτε να ελέγξετε).

Μια σοβαρή λοίμωξη από λιστερίωση μπορεί να εξαπλωθεί στην κυκλοφορία του αίματος ή στον εγκέφαλό σας, προκαλώντας σήψη, μηνιγγίτιδα ή εγκεφαλίτιδα.

Σε εγκύους, η λιστερίωση μπορεί να προκαλέσει πυρετό και μυαλγίες, ενώ μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές για το έμβρυο, όπως αποβολή ή πρόωρο τοκετό.

Στα νεογνά, τα συμπτώματα περιλαμβάνουν συνεχή κλάματα, πυρετό, εμετό και δυσκολία στην αναπνοή. Για άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, η λιστερίωση μπορεί να επιδεινωθεί, προκαλώντας λοιμώξεις στον εγκέφαλο.

Για όσους παρουσιάζουν συμπτώματα λιστερίωσης, η άμεση επικοινωνία με έναν επαγγελματία υγείας είναι ζωτικής σημασίας για την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία.

Διάγνωση και θεραπεία της λιστερίωσης

Η διάγνωση της λιστερίωσης γίνεται μέσω εξετάσεων αίματος ή άλλων σωματικών υγρών, όπως το εγκεφαλονωτιαίο υγρό, για την ανίχνευση του βακτηρίου.

Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, η θεραπεία περιλαμβάνει αντιβιοτικά, όπως η αμπικιλλίνη, ενώ μπορεί να συνταγογραφηθούν και φάρμακα για την ανακούφιση των συμπτωμάτων.

Προσοχή: Είναι σημαντικό όσοι λαμβάνουν αντιβιοτικά να ολοκληρώνουν τη θεραπεία τους, καθώς η πρόωρη διακοπή μπορεί να οδηγήσει σε ανθεκτικότητα του βακτηρίου στα φάρμακα.

Πώς να προστατευτείτε από τη λιστέρια

Η πρόληψη της λιστερίωσης περιλαμβάνει μέτρα ασφαλείας που αφορούν την επιλογή, την αποθήκευση και την προετοιμασία των τροφών:

  • Επιλέγετε παστεριωμένα προϊόντα: Αποφύγετε τα μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά και χυμούς, καθώς αυξάνουν τον κίνδυνο μόλυνσης.
  • Πλένετε καλά τα τρόφιμα: Χρησιμοποιήστε βούρτσα και καθαρό νερό για τον καθαρισμό φρούτων και λαχανικών, ενώ οι επιφάνειες κουζίνας και τα σκεύη πρέπει να καθαρίζονται σχολαστικά πριν και μετά την προετοιμασία του φαγητού.
  • Μαγειρεύετε καλά: Ζεστάνετε τα φαγητά που περιέχουν αλλαντικά, θαλασσινά και αυγά στους 74°C, καθώς η υψηλή θερμοκρασία εξουδετερώνει το βακτήριο.
  • Αποθηκεύετε σωστά το φαγητό: Τυλίξτε τα τρόφιμα σε πλαστική μεμβράνη ή αλουμινόχαρτο, αποφεύγοντας τη διαρροή χυμών από ωμό κρέας.
  • Καθαρίστε το ψυγείο σας: Απομακρύνετε άμεσα υπολείμματα τροφίμων και τυχόν υγρά από το ψυγείο, ειδικά από κρέατα.
  • Επιλέγετε παστεριωμένα προϊόντα: Αποφύγετε τα μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά και χυμούς, καθώς αυξάνουν τον κίνδυνο μόλυνσης.
  • Πλένετε καλά τα τρόφιμα: Χρησιμοποιήστε βούρτσα και καθαρό νερό για τον καθαρισμό φρούτων και λαχανικών, ενώ οι επιφάνειες κουζίνας και τα σκεύη πρέπει να καθαρίζονται σχολαστικά πριν και μετά την προετοιμασία του φαγητού.
  • Μαγειρεύετε καλά: Ζεστάνετε τα φαγητά που περιέχουν αλλαντικά, θαλασσινά και αυγά στους 74°C, καθώς η υψηλή θερμοκρασία εξουδετερώνει το βακτήριο.
  • Αποθηκεύετε σωστά το φαγητό: Τυλίξτε τα τρόφιμα σε πλαστική μεμβράνη ή αλουμινόχαρτο, αποφεύγοντας τη διαρροή χυμών από ωμό κρέας.
  • Καθαρίστε το ψυγείο σας: Απομακρύνετε άμεσα υπολείμματα τροφίμων και τυχόν υγρά από το ψυγείο, ειδικά από κρέατα.
  • Κανόνες υγιεινής: Καλό πλύσιμο των χεριών, με ζεστό νερό και σαπούνι, των μαχαιροπίρουνων και των πάγκων κοπής και χειρισμού τροφίμων μετά τον χειρισμό ωμών τροφίμων