Σύνδρομο ραγισμένης καρδιάς: Υπάρχει τρόπος ίασης;

Το σύνδρομο Takotsubo, γνωστό και ως “σύνδρομο της ραγισμένης καρδιάς”, είναι μια, συνήθως, προσωρινή καρδιοπάθεια που προκαλείται από έντονο συναισθηματικό ή φυσικό στρες. Εμφανίζεται με συμπτώματα παρόμοια με αυτά ενός εμφράγματος, όπως πόνο στο στήθος και δύσπνοια, αλλά δεν προκαλείται από απόφραξη των στεφανιαίων αρτηριών. Η πάθηση πήρε το όνομά της από την παραμόρφωση της καρδιάς που μοιάζει με την ιαπωνική παγίδα χταποδιών (takotsubo).

Στο σύνδρομο ραγισμένης καρδιάς αναφέρθηκε ο Καθηγητής Καρδιολογίας Κωνσταντίνος Τσιούφης, Διευθυντής της Α΄ Καρδιολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο, Αντιπρόεδρος Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ μιλώντας στο Newsbeast.gr.

Τι είναι το σύνδρομο ραγισμένης καρδιάς και πως διαφέρει από το έμφραγμα ή άλλες καρδιακές παθήσεις;

Το σύνδρομο ραγισμένης καρδιάς ή σύνδρομο Takotsubo, είναι ένας ιδιαίτερος τύπος εμφράγματος ο οποίος προκαλείται κυρίως σε καταστάσεις συναισθηματικού στρες, κυρίως έντονου θυμού, στενοχώριας, καμιά φορά και σε έντονη χαρά (είναι το λεγόμενο Happy Takotsubo) όπου ένα κομμάτι της καρδιάς αιφνίδια υπολειτουργεί, παύει να λειτουργεί, σαν κάποιος με ένα μαχαίρι να έχει κόψει την καρδιά στα δύο ή στα τέσσερα, ανάλογα ποιο κομμάτι υπολειτουργεί.

Μοιάζει με μια αντίστοιχη εικόνα που συμβαίνει όταν γίνεται μία απόφραξη της αρτηρίας, ένα οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Η διαφορά με το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου είναι ότι στην περίπτωση αυτή βρίσκουμε μια φραγμένη αρτηρία, ενώ στο σύνδρομο ραγισμένης καρδιάς η αρτηρία δεν είναι φραγμένη όταν κάνουμε στεφανιογραφία.

Μπορεί να έχει κάποια στένωση, μπορεί να μην έχει καμία στένωση αλλά να γίνεται ένας σπασμός της αρτηρίας και έτσι κλείνει στιγμιαία η αρτηρία ή τουλάχιστον έτσι υποθέτουμε κι αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να δυσλειτουργεί ένα σημαντικό κομμάτι της καρδιάς και ο ασθενής να βρίσκεται σε μια δύσκολη κατάσταση.

Πως ακριβώς επηρεάζει το σύνδρομο αυτό την καρδιά και τι αλλαγές προκαλεί στη λειτουργία της;

Φανταστείτε ότι η καρδιά είναι μία αντλία που συσπάται, εξωθείται και χαλαρώνει για να γεμίσει με αίμα και να το εξωθήσει στην περιφέρεια. Ξαφνικά, αιφνίδια, ένα κομμάτι της καρδιάς δεν ακολουθεί αυτή τη φυσιολογική κίνηση συστολής, διαστολής, χαλάρωσης και εξώθησης και αυτό το τμήμα υπολειτουργεί. Φανταστείτε ότι έχετε ένα μπαλόνι φουσκωμένο που κλείνει και ανοίγει κι ένα κομμάτι αυτού του μπαλονιού ιδίως το κορυφαίο τμήμα, αυτό που είναι στην ουρά της καρδιάς μένει μονίμως ακινητικό. Το άλλο τμήμα συσπάται κι αυτό μένει ακινητικό.

Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα η ικανότητα της καρδιάς να ανταποκριθεί στις ανάγκες του αίματος να είναι πολύ μειωμένη. Πόσο μειωμένη; Εξαρτάται από την έκταση του κομματιού της καρδιάς που θα μείνει ανενεργό. Για αυτό και λέγεται ραγισμένη καρδιά, για αυτό και λέγεται Takotsubo. Αυτή ήταν η πρώτη ονομασία από τον Ιάπωνα ερευνητή ο οποίος το παρομοίωσε σαν ένα ειδικό τσουκάλι που χρησιμοποιούσαν για να μπορούν να επεξεργάζονται τα χταπόδια. Έτσι του έμοιαζε και για αυτό και το ονόμασε Takotsubo ή σύνδρομο ραγισμένης καρδιάς.

Είναι μια οξεία κατάσταση στην οποία, σε οξεία φάση, μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκεια τον ασθενή ή την ασθενή, μια και παρουσιάζεται σε 8 προς 2 δηλαδή εμφανίζεται σε οκτώ γυναίκες προς δύο άνδρες.

Το καλό είναι ότι το σύνολο αυτών των περιπτώσεων αποκαθίστανται στο φυσιολογικό μέσα στις επόμενες δύο, τρεις, τέσσερις εβδομάδες. Υπάρχει όμως κι ένα ποσοστό ανθρώπων που η ραγισμένη καρδιά εξακολουθεί να παραμένει ραγισμένη κι αυτό το ποσοστό μπορεί να οδηγηθεί σε μόνιμη ανεπάρκεια ή να κάνει κάποιες θανατηφόρες αρρυθμίες.

Δεν είναι αθώα κατάσταση. Τελευταία οι καρδιολόγοι είναι πιο εξοικειωμένοι, το ψάχνουμε και βρίσκουμε περισσότερες πιθανότητες αυτό να οφείλεται στο γεγονός ότι οι γυναίκες που παραπονούνταν για ένα προκάρδιο έντονο άλγος μετά από μια κατάσταση έντονου συναισθηματικού στρες δεν κατέφευγαν σε ιατρική βοήθεια και οι περισσότερες μετά από κάποιες μέρες επανέρχονταν στο φυσιολογικό χωρίς να έχει διαγνωστεί ότι πέρασαν αυτή τη σημαντική παθολογική κατάσταση.

Ποια είναι, λοιπόν, τα συμπτώματα που θα οδηγήσουν κάποιον ή κάποια στον καρδιολόγο;

Είναι έντονο προκάδριο άλγος ή δυσφορία που συνήθως έπεται μετά από έντονο συναισθηματικό στρες. Μετά από ένα τσακωμό, μετά από έντονο θυμό, μετά από μία απώλεια ενός συγγενικού ή φιλικού προσώπου, τότε συνήθως βλέπουμε αυτές τις καταστάσεις.

Το καρδιογράφημα συνήθως βγαίνει παθολογικό, με ισχαιμικού τύπου μεταβολές, η καρδιά υπολειτουργεί αλλά αν δεν κάνουμε στεφανιογραφία, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι αν αυτό είναι ένα έμφραγμα ή είναι Takotsubo. Η στεφανιογραφία θα αποκλείσει τη φραγμένη αρτηρία και ακολούθως η μαγνητική τομογραφία καρδιάς θα μας δώσει την απόλυτη διάγνωση ότι πρόκειται για μια ραγισμένη καρδιά και όχι για μια ισχαιμική καρδιά.

Η θεραπεία ποια είναι;

Τις πρώτες ημέρες χρειάζεται μια υποστήριξη του ατόμου με ένα αντιαιμοπεταλιακό φάρμακο και κυρίως με φάρμακα που τονώνουν την καρδιακή λειτουργία, είτε αυτά λέγονται β-αναστολείς είτε φάρμακα που βελτιώνουν την καρδιακή απόδοση.

Σε προχωρημένες περιπτώσεις, που η ραγισμένη καρδιά αφορά μεγάλο κομμάτι του μυοκαρδίου, μπορεί να χρειαστεί τοποθέτηση ενδοαορτικής αντλίας, για να προσφέρουμε ανακούφιση στην πληγωμένη καρδιά, να της δώσουμε χρόνο να αναρρώσει και πλέον να επιτελεί το έργο της αυτόνομα όπως και προηγουμένως.

Υπάρχουν πιθανότητες επανεμφάνισης του συνδρόμου;

Ευτυχώς σε ένα μικρό ποσοστό μόνο έχει περιγραφεί και υποτροπή του Takotsubo. Η γυναίκα έχει γίνει τελείως καλά και μετά, ένα άλλο χρονικό διάστημα, εάν πάλι εκτεθεί σε στρες, όχι απαραίτητα το ίδιο, μπορεί να είναι διαφορετικό το στρες, να προσβληθεί πάλι από αυτό το σύνδρομο.

Ευτυχώς οι περιπτώσεις αυτές είναι πολύ λίγες. Γενικά όμως συνιστούμε στα άτομα αυτά που είναι ευάλωτα, που είχαν ένα πρώτο επεισόδιο, να τα τονώσουμε, να τα προστατεύσουμε, να μην είναι εκτεθειμένα σε καταστάσεις με οξύ στρες.

Χρειάζεται, δηλαδή, ψυχολογική υποστήριξη του ατόμου με αυτό το σύνδρομο;

Πάντα. Γιατί αυτά τα άτομα, όταν προηγείται συναισθηματικό στρες, θα πρέπει να τα «οχυρώσουμε» περισσότερο, να κάνουμε την ψυχολογία τους καλύτερη για να μην είναι ευάλωτα. Από την άλλη, στην περίπτωση του Happy Takotsubo, μητέρες υφίστανται Takotsubo μετά τη γέννηση του παιδιού τους, παρόλο που είναι ένα χαρμόσυνο γεγονός. Άρα ο οργανισμός θέλει μία αίσθηση μέτρου για να μην έχουμε αυτά τα συμβάντα.