Τα αντικολλητικά τηγάνια αποτελούν πλέον ένα αναγκαίο εργαλείο στην κουζίνα, κυρίως λόγω της ευκολίας που προσφέρουν στο μαγείρεμα. Παρά τα δεδομένα πλεονεκτήματά τους, υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με το πόσο ασφαλή είναι, ειδικά σε σχέση με τις τοξικές αναθυμιάσεις που μπορεί να εκλυθούν όταν υπερθερμανθούν.

Πόσο επικίνδυνα είναι πραγματικά τα αντικολλητικά τηγάνια και τι πρέπει να γνωρίζετε για την ασφαλή χρήση τους;

Τα «παντοτινά χημικά» και η «Teflon flu»

Ορισμένα αντικολλητικά τηγάνια (βλ. ετικέτες προϊόντων) έχουν επίστρωση από πολυτετραφθοροαιθυλένιο (PTFE), μια χημική ουσία που ανήκει στην κατηγορία των υπερφθοριωμένων και πολυφθοριωμένων ουσιών (PFAS).

Η υπερθέρμανση των αντικολλητικών τηγανιών υπάρχει πιθανότητα να οδηγήσει στην απελευθέρωση τοξικών αναθυμιάσεων, προκαλώντας μια σπάνια ασθένεια γνωστή ως «Teflon flu». Η πάθηση αυτή εμφανίζεται όταν οι αναθυμιάσεις από τα συνθετικά υλικά που χρησιμοποιούνται στην επικάλυψη των τηγανιών εισπνέονται.

Σύμφωνα με την Dr. Kelly Krisna Johnson-Arbor, ιατρό τοξικολόγο από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο MedStar της Georgetown που μίλησε στο Very Well Health, η εισπνοή αυτών των τοξικών σωματιδίων μπορεί να προκαλέσει αναπνευστικά συμπτώματα, ιδιαίτερα όταν η θερμοκρασία του τηγανιού υπερβεί τους 260°C (500°F).

Τα συμπτώματα του πυρετού από αναθυμιάσεις πολυμερών περιλαμβάνουν:

  • Πυρετό και ρίγος
  • Βήχα
  • Ναυτία
  • Κόπωση
  • Πονοκέφαλο

Τα συμπτώματα αυτά μοιάζουν με αυτά της γρίπης και συνήθως εξαφανίζονται μέσα μια ή δύο ημέρες χωρίς να απαιτείται ειδική θεραπεία. Ωστόσο, άτομα με υποκείμενα προβλήματα υγείας, όπως καρδιακά ή πνευμονικά νοσήματα, ενδέχεται να αντιμετωπίσουν σοβαρότερα προβλήματα από την έκθεση στις αναθυμιάσεις.

Επιπλέον, αν τα αντικολλητικά τηγάνια είναι κατεστραμμένα ή γρατσουνισμένα, μπορεί να απελευθερώσουν επιβλαβή μικροσωματίδια στο φαγητό.

Τα PFAS είναι γνωστά και ως «παντοτινά χημικά» καθώς παραμένουν στο περιβάλλον για μεγάλο χρονικό διάστημα και η μακροχρόνια έκθεση σε αυτά έχει συνδεθεί με σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως αυξημένο κίνδυνο καρκίνου, επιβάρυνση του ανοσοποιητικού συστήματος, ακόμη και βλάβες στο αναπαραγωγικό σύστημα. Μελέτες έχουν δείξει επίσης ότι η μακροχρόνια έκθεση σε PFAS ενδεχομένως να επηρεάζει και την αναπνευστική λειτουργία, επιδεινώνοντας καταστάσεις όπως το άσθμα.

Η πλήρης έκταση της μακροπρόθεσμης επίδρασης των PFAS ή των αναθυμιάσεων πολυμερών είναι ασαφής. «Δεν έχουν μελετηθεί σε πολλές γενιές και σε πολλές περιπτώσεις, και επομένως δεν γνωρίζουμε απαραίτητα ποιο είναι το μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα όλων αυτών των εκθέσεων. Επομένως, αυτός είναι ένας άλλος καλός λόγος για να τα απορρίψετε, ιδιαίτερα εάν έχουν φθαρεί», σημείωσε η Johnson-Arbor.

Συμβουλές για την ασφαλή χρήση των αντικολλητικών τηγανιών

Παρότι τα αντικολλητικά τηγάνια γενικά θεωρούνται ασφαλή, είναι σημαντικό να ακολουθούνται ορισμένες προφυλάξεις:

  • Αποφύγετε την υπερθέρμανση: Οι περισσότεροι τύποι μαγειρέματος, όπως το βράσιμο, το τηγάνισμα και ο ατμός, δεν φτάνουν τις θερμοκρασίες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν την απελευθέρωση τοξικών αναθυμιάσεων. Ωστόσο, είναι καλύτερο να αποφεύγετε την προθέρμανση ενός κενoύ τηγανιού, καθώς αυτό θα μπορούσε υπό συνθήκε να οδηγήσει σε ταχεία υπερθέρμανση.
  • Καλός εξαερίσμός: Κατά τη χρήση αντικολλητικών τηγανιών, βεβαιωθείτε ότι ο χώρος είναι καλά αεριζόμενος. Ανοίξτε τα παράθυρα ή χρησιμοποιήστε απορροφητήρες για να αποφύγετε την εισπνοή αναθυμιάσεων.
  • Αντικαταστήστε κατεστραμμένα ή φθαρμένα σκεύη: Εάν η αντικολλητική επίστρωση έχει υποστεί ζημιά ή γρατσουνιστεί, το τηγάνι πρέπει να αντικατασταθεί. Τα κατεστραμμένα σκεύη μπορεί να απελευθερώσουν μικροπλαστικά και άλλες τοξικές ουσίες.
  • Επιλέξτε εναλλακτικά υλικά: Για όσους θέλουν να αποφύγουν εντελώς τα αντικολλητικά τηγάνια, οι εναλλακτικές όπως τα κεραμικά σκεύη ή τα τηγάνια από χυτοσίδηρο, ανοξείδωτο χάλυβα, γυαλί, είναι επιλογές ασφαλείς και ανθεκτικές.

Τελικά πόσο ασφαλή είναι τα αντικολλητικά τηγάνια;

Τα αντικολλητικά τηγάνια με επίστρωση PTFE, αν και εξαιρετικά πρακτικά, μπορούν υπό συνθήκες να προκαλέσουν προβλήματα υγείας όταν δεν χρησιμοποιούνται σωστά. Ο κίνδυνος απελευθέρωσης τοξικών αναθυμιάσεων αυξάνεται σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες (πάνω από 260°C), καθιστώντας την υπερθέρμανση τον κυριότερο παράγοντα κινδύνου. Παρά τις πιθανές ανησυχίες, με τη σωστή χρήση και συντήρηση, τα αντικολλητικά σκεύη μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ασφάλεια στην καθημερινή κουζίνα.

Η αντικατάσταση κατεστραμμένων σκευών, η διατήρηση του καλού εξαερισμού κατά το μαγείρεμα και η αποφυγή της υπερθέρμανσης είναι σημαντικά βήματα για την προστασία της υγείας σας και την αποφυγή έκθεσης σε επιβλαβείς ουσίες.