Κάποιοι καρχαρίες της Γροιλανδίας έχουν ηλικία μεγαλύτερη των ΗΠΑ. Αυτό το είδος που ζει στα βάθη της θάλασσας έχει προσδόκιμο ζωής τουλάχιστον 270 ετών και κάποιοι μπορεί να φτάσουν ακόμα και τα 500 χρόνια.

Οι βιολόγοι έχουν εντοπίσει έναν σημαντικό λόγο για την εντυπωσιακή μακροζωία τους. Αυτοί οι καρχαρίες δεν γερνούν όπως τα άλλα ζώα: ο μεταβολισμός τους θα έπρεπε να επιβραδύνεται καθώς μεγαλώνουν, με αποτέλεσμα να προκύπτουν κυτταρικές αλλαγές.

Ωστόσο, η ανάλυση των ερευνητών σε διαφορετικής ηλικίας καρχαρίες αποκάλυψε ότι ο μεταβολισμός τους δεν μειώνεται. Πρόκειται για ένα βιολογικό παράδοξο.

«Κάθε λεπτομέρεια για αυτό το ζώο είναι συναρπαστική και όσο περισσότερα μαθαίνω για αυτούς τόσο περισσότερο παρακινούμαι να συνεχίσω τη δουλειά μου», δήλωσε στο «Mashable» ο Ewan Camplisson, βιολόγος και υποψήφιος διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ.

Το «κλειδί» του μεταβολισμού

Ο Camplisson παρουσίασε τη νέα έρευνα στο Ετήσιο Συνέδριο της Εταιρείας Πειραματικής Βιολογίας τον Ιούλιο. «Οι καρχαρίες δεν είναι μόνο πως έχουν ένα πολύ μεγάλο προσδόκιμο ζωής, αλλά είναι και το μοναδικό είδος που μπορεί να ζει στον παγωμένο Αρκτικό Ωκεανό όλο τον χρόνο».

«Ταυτόχρονα, όμως, είναι ένα από τα πιο αργά ψάρια αναλογικά με το μέγεθός τους. Τα θηλυκά γίνονται σεξουαλικά αναπαραγωγικά περίπου στα 150 τους χρόνια, έχουν μικρούς εγκεφάλους, αλλά μπορούν να κυνηγούν και να περιηγούνται σε μεγάλες αποστάσεις. Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού ζει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του με παράσιτα στα μάτια και η σάρκα τους είναι τόσο γεμάτη τοξίνες, όπως TMAO και ουρία, που είναι δηλητηριώδης για κατανάλωση από τον άνθρωπο», δήλωσε εντυπωσιασμένος ο Camplisson.

Οι επιστήμονες υποψιάστηκαν ότι η εξαιρετικά αργή κίνηση των καρχαριών και η ζωή στο κρύο νερό μπορεί να συμβάλουν στη μακροζωία του είδους τους — και αυτοί είναι πιθανότατα σημαντικοί παράγοντες.

Παρ’ όλα αυτά, ο Camplisson παρατήρησε ότι άλλα αρκτικά είδη ψαριών, που επίσης ζουν σε κρύα νερά και έχουν περίπου ίδια κίνηση, φτάνουν μέχρι περίπου τα 20 χρόνια ή μέχρι τα 80 χρόνια ζωής, αλλά σε καμία περίπτωση δεν ζουν αιώνες.

«Επομένως, πιστεύαμε ότι πρέπει να υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που εμπλέκονται στη μακροζωία των γροιλανδικών καρχαριών», είπε ο Camplisson.

Έτσι, ο Camplisson και η ομάδα του ερεύνησαν τον μεταβολισμό τους και -όπως διαπιστώθηκε- στους καρχαρίες όλων των ηλικιών δεν διαπιστώθηκαν σημάδια μείωσης του μεταβολισμού. Είναι πιθανό ότι η σταδιακή ανάπτυξη και ωρίμανση για πάνω από έναν αιώνα απλά τους προετοιμάζει για επιτυχία στην ενήλικη ζωή.

Ο Camplisson εξήγησε ότι τα βαθιά νερά του Αρκτικού μπορεί να είναι ένα απαιτητικό περιβάλλον για να ζήσει ένα είδος. Ένας καρχαρίας, όπως αυτοί της Γροιλανδίας, μπορεί να μην έχει σταθερή πρόσβαση σε άφθονη τροφή και να μην έρχεται συχνά σε επαφή με άλλους καρχαρίες, καθώς κολυμπούν αργά σε ένα τεράστιο ωκεάνιο περιβάλλον. Και, κυρίως υπάρχουν λίγοι θηρευτές. Δεν υπάρχουν πολλοί κίνδυνοι για αυτούς σε τέτοια βάθη.

«Επομένως, ως ένα είδος με χαμηλά φυσικά ποσοστά θνησιμότητας, η βέλτιστη στρατηγική ζωής τους θα ήταν μια αργή ανάπτυξη και αποθήκευση ενεργειακών αποθεμάτων, έτσι ώστε όταν έρθουν σε επαφή με το αντίθετο φύλο να είναι σε κατάλληλη κατάσταση για αναπαραγωγή,» είπε.

«Το μυστικό των καρχαρίων μπορεί να βελτιώσει τις ζωές των ανθρώπων»

Με αυτά τα ενδιαφέροντα ερευνητικά αποτελέσματα, ο Camplisson σκοπεύει να αναλύσει περαιτέρω τους ιστούς των καρχαριών και τους αντιγηραντικούς μεταβολισμούς τους. Αυτό δεν θα ικανοποιήσει μόνο τη βιολογική περιέργεια για τα βάθη της θάλασσας, όπως λέει.

«Πιστεύω ότι αν μπορέσουμε να καταλάβουμε πώς ο γροιλανδικός καρχαρίας ζει τόσο πολύ και πώς φαίνεται να είναι τόσο ανθεκτικός στις ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία (όπως η καρδιακή νόσος), όσως μπορέσουμε να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής στον ηλικιωμένο ανθρώπινο πληθυσμό», καταλήγει.