Όλα τα συζητάει η επιτροπή των ειδικών στη χώρα μας σε σχέση με τα μέτρα προστασίας κατά του κορονοϊού (χαλάρωση μέτρων για τους εμβολιασμένους, Απόκριες και Καθαρά Δευτέρα με μερικούς περιορισμούς, αύξηση πληρότητας στα γήπεδα) αλλά όχι την κατάργηση της μάσκας στους εξωτερικούς χώρους.
Δε συμβαίνει όμως το ίδιο και με άλλες χώρες όπου η μάσκα στους εξωτερικούς χώρους είναι από τα πρώτα μέτρα προστασίας που καταργούνται. Κάποιες από τις χώρες που έχουν υιοθετήσει αυτό το μέτρο είναι η Δανία, η Ισπανία, η Γαλλία, η Ιταλία και η Σουηδία.
Σχολιάζοντας αυτή την απόφαση, ο Παναγής Γαλατσιάτος, καθηγητής πνευμονολογίας στο νοσοκομείο Johns Hopkins στη Βαλτιμόρη λέει το εξής:
«H δική μου άποψη για τη μάσκα στους εξωτερικούς χώρους είναι πως πρόκειται για μια απόφαση που πρέπει να σταθμίζει ανά περίπτωση το πόσοι πολλοί άνθρωποι βρίσκονται σε κάθε μέρος ή δραστηριότητα και ποια είναι η μεταξύ τους απόσταση σε αυτά τα σημεία. Αν μιλάμε για εξωτερική συναυλία με 1000 τουλάχιστον άτομα, για τα οποία δεν ξέρουμε για το καθένα σε τι κατάσταση εμβολιασμού και ανοσίας βρίσκεται, προσωπικά, θα προτιμούσα τις μάσκες μέχρι να χαμηλώσουν αρκετά τα νέα κρούσματα.
Είμαστε σε μια στιγμή της πανδημίας που βλέπουμε φως στο τέλος του τούνελ και είναι κρίμα σε αυτή τη συγκυρία να δώσουμε στον ιό την παραμικρή ευκαιρία να ξαναπάρει τα πάνω του. Όταν η επικράτηση του ιού στην κοινότητα αλλά και οι νοσηλείες βρεθούν αρκετά χαμηλά και την ίδια στιγμή ‘φύγουν’ ψηλά οι εμβολιασμοί, τότε ναι, οι μάσκες στον εξωτερικό χώρο γίνονται το πρώτο πράγμα που μπορεί να φύγει. Αυτός ο συσχετισμός όμως είναι διαφορετικός για κάθε χώρα. Συνολικά μιλώντας, το παραπάνω δίπολο δεν έχει φτάσει ακόμα εκεί όπου θέλουμε, αλλά είμαστε κοντά. Προσωπικά, θα ήθελα πολύ να τελειώσει ο Φεβρουάριος, να δω τα κρούσματα να πέφτουν και άλλο και μετά να καταργήσουμε τις μάσκες στους εξωτερικούς χώρους.
»Ο μεγάλος μου φόβος είναι ο εξής- υπάρχουν ακόμα πολλές ανεμβολίαστες κοινότητες και χώρες ολόκληρες. Αν εκεί τα νούμερα των ανεμβολίαστων παραμένουν υψηλά και δεν γίνεται ο, τι πρέπει για την εξάλειψη της πανδημίας, τότε μπορεί να έχει ήδη στρωθεί το έδαφος για ένα νέο στέλεχος του κορονοϊού. Είναι ένα φόβος υπαρκτός. Κατά τα άλλα, ναι, βλέπουμε την Όμικρον να περιορίζεται σταδιακά σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας του εμβολιασμού».
Είναι ακόμα ρεαλιστικός ο στόχος του τείχους ανοσίας;
Η αλήθεια είναι ότι η παραλλαγή Όμικρον έχει περιπλέξει τα δεδομένα σε σχέση με την ανοσία και την επανανόσηση και αυτό γιατί ένα από βασικά χαρακτηριστικά αυτής της μετάλλαξης είναι -εκτός από την αυξημένη της μεταδοτικότητα- και η ανοσολογική διαφυγή, η οποία αυξάνει τη δυνατότητα επαναλοιμώξεων. Με δύο λόγια: κάποιος που νοσεί από Όμικρον έχει περισσότερες πιθανότητες επαναλοιμώξεων. Το ερώτημα είναι λοιπόν: τι γίνεται με αυτό το περίφημο τείχος ανοσίας που ακούγαμε ότι πρέπει να χτιστεί από όλους μας;
«Το τείχος της ανοσίας χτίζεται από αυτούς που έχουν εμβολιαστεί» μας λέει ο κος Γαλατσιάτος και συμπληρώνει: «Για αυτούς που ήδη μολύνθηκαν μόνο ο χρόνος θα μας πει τι “δίνουν” σε προστασία τα αντισώματα της νόσησης. Ο στόχος για το τείχος της ανοσίας είναι τώρα η ενισχυτική δόση. H μαζική ανοσία παραμένει λοιπόν ένας ρεαλιστικός στόχος. Ξεκινώντας από τον προσωπικό στόχο για να φτάσουμε στον μαζικό, αυτός είναι να αποφύγουμε να μην κολλήσουμε τον κορονοϊό, να μην τον μεταδώσουμε και να τον κρατήσουμε στη «συμπεριφορά» ενός ήπιου κρυώματος. Από αυτή την άποψη η τριπλέτα: μάσκες, εμβολιασμός, καραντίνα όπου χρειάζεται, είναι ακόμα σημαντική».
Οι ενδοοικογενειακές λοιμώξεις
Όσον αφορά στο ζήτημα των ενδοοικογενειακών λοιμώξεων με κορονοϊό, οι οποίες και αποτελούν μια βασική εστία γέννησης κρουσμάτων έχει και αυτή τη σημασία του, μιας και ο ενήλικος, ακόμα και εμβολιασμένος πληθυσμός επαναμολύνεται, με τα μικρότερα παιδιά να παίζουν ένα σημαντικό ρόλο σε αυτή τη διασπορά, δεδομένου ότι είναι σε πολύ μικρότερο βαθμό εμβολιασμένα. Συχνά, τα κρούσματα μέσα στις οικογένειες δημιουργούν σύγχυση.
Όπως μας λέει ο κος Γαλατσιάτος «κατ’ αρχάς είναι δεδομένο ότι έχουμε περιπτώσεις ανθρώπων σε μια οικογένεια όπου κάποιοι μολύνονται και κάποιοι άλλοι όχι. Αυτό έχει να κάνει αφενός με το πότε και με πόσες δόσεις έχει εμβολιαστεί ο καθένας, συμπεριλαμβανομένης της τρίτης δόσης. Αν τα περισσότερα μέλη μιας οικογένειας έχουν χτίσει ικανοποιητική ανοσία τότε προστατεύουν τους διπλανούς τους, οι οποίοι συχνά δεν κολλούν τον ιό ακόμα και για μέρες μέσα στο ίσιο σπίτι.
Μια άλλη παρατήρηση που έχουμε κάνει είναι το πως θωρακίζονται αυτοί που έχουν νοσήσει ήδη μια φορά. Οι κορονοϊοί είναι υπεύθυνοι για το 20% των κοινών κρυολογημάτων. Αν κάποιος έχει πάθει ένα τέτοιο κρύωμα από κορονοϊό πρόσφατα, τότε μπορεί να δημιουργηθεί αλληλεπίδραση και να μη νοσήσει τελικά.
Μια άλλη χρήσιμη παρατήρηση έρχεται από τα γονίδια. Μερικοί άνθρωποι έχουν ισχυρά γονίδια που επιτρέπουν στο ανοσοποιητικό τους σύστημα να αποτρέπει ορισμένες λοιμώξεις, ανάμεσά τους και ο κορονοϊός. Μιλάμε συγκεκριμένα για γονίδια που ανήκουν στην οικογένεια γονιδίων HLA.
Η εικόνα πάντως σε μια οικογένεια μπορεί να δώσει ψευδά αποτελέσματα, γιατί αν τα μέλη κάνουν αμέσως ή πολύ νωρίς τεστ συχνά παίρνουν λανθασμένα αποτελέσματα. Στη συνέχεια όμως μπορεί να αναπτύξουν συμπτώματα, αλλά ειδικά τα συμπτώματα της Όμικρον είναι “μη ειδικά” και μερικές φορές παραβλέπονται κιόλας (γιατί είναι μια απλή καταρροή ή ένας πονόλαιμος). Έτσι, κάποιοι ισχυρίζονται ότι «ποτέ δεν κόλλησαν» όταν στην πραγματικότητα κόλλησαν αλλά απλώς παρέβλεψαν τα συμπτώματα.
Αν πάντως το μέλος μιας οικογένειας κολλήσει κορονοϊό προσωπικά συστήνω στα υπόλοιπα μέλη να κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να μην κολλήσουν και να μη το θεωρούν ασήμαντο ή δεδομένο ότι θα κολλήσουν όλοι. Τα δύσκολα είναι όταν τον ιό τον έχουν τα μικρά παιδιά τα οποία και χρειάζονται άμεση φροντίδα από τους γύρω τους».
