Τα εμβόλια για άπορους και ανασφάλιστους διατίθενται δωρεάν από την πολιτεία. Ωστόσο, λόγω έλλειψης οργανωμένων εμβολιαστικών κέντρων καταγραφής των αναγκών και ενημέρωσης των πολιτών, χιλιάδες από αυτά καταλήγουν στον «κάλαθο των αχρήστων».

Τη διαπίστωση αυτή έκανε ο καθηγητής Παιδιατρικής και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, Ανδρέας Κωνσταντόπουλος, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, με αφορμή την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Εμβολιασμών (22-27 Απριλίου) και την αυριανή Παγκόσμια Ημέρα κατά της Μηνιγγίτιδας.

«Έπρεπε να πληρώσουμε για να μάθουμε» σημείωσε ο καθηγητής, επισημαίνοντας ότι «σήμερα προμηθευόμαστε πολύ λιγότερα, περίπου 3.000 έως 10.000 εμβόλια για κάθε νόσο, και όχι 50.000, που προμηθευόμασταν τα προηγούμενα χρόνια, με αποτέλεσμα “τα περισσότερα να λήγουν και να τα πετάμε”».

Επίσης, ο κ. Κωνσταντόπουλος εξέφρασε τις επιφυλάξεις του για τον τρόπο που γίνονται τα εμβόλια στα κοινωνικά ιατρεία, για τις συνθήκες διατήρησής τους και κατ’ επέκταση για την αποτελεσματικότητά τους, μεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο.

«Όπου εμπλέκονται πολλοί, χωρίς δικαιοδοσία και χωρίς να γνωρίζουν το αντικείμενο δημιουργούνται προβλήματα» ανέφερε, υπογραμμίζοντας ότι τα κοινωνικά ιατρεία πρέπει να ακολουθούν το εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών.

Ο καθηγητής αναφέρθηκε στη σημασία των εμβολίων στον αγώνα κατά των λοιμωδών νοσημάτων, επισημαίνοντας ότι συνιστούν μία από τις αποτελεσματικότερες παρεμβάσεις στον χώρο της δημόσιας υγείας, καθώς, αποτρέπουν αναπηρίες σε 750.000 παιδιά, περίπου 3.500.000 θανάτους και γλιτώνουν περίπου 386.000.000 έτη ζωής ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ωστόσο, όπως είπε, ο δρόμος είναι ακόμα μακρύς, καθώς ο συνολικός αριθμός ετησίων θανάτων που μπορεί να αποτραπεί με τον εμβολιασμό ενάντια σε διάφορες λοιμώδεις νόσους, ανέρχεται σε περίπου 3.000.000 (μηνιγγίτιδα, ιλαρά, haemophilus influenzae τύπου Β’, κοκκύτης, διφθερίτιδα και πολιομυελίτιδα).

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, «εξαιρουμένου του καθαρού πόσιμου νερού, τίποτα άλλο πέρα από τον εμβολιασμό δεν έχει τόσο σημαντικό όφελος στη μείωση της θνητότητας και την αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης».

Η μείωση του ποσοστού της εμβολιαστικής κάλυψης ενός πληθυσμού μπορεί να οδηγήσει στην επανεμφάνιση και εξάπλωση μεταδοτικών νοσημάτων, όπως η ιλαρά, ο κοκκύτης, η διφθερίτιδα ή ακόμα και η πολιομυελίτιδα.

Δυστυχώς, όπως ανέφερε ο κ. Κωνσταντόπουλος, κυκλοφορεί η φοβία ότι τα εμβόλια μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές παρενέργειες, ενώ η λανθασμένη και ελλιπής πληροφόρηση είναι η αιτία για τη δημιουργία μίας επικίνδυνης αντί-εμβολιαστικής κουλτούρας. Τα εμβόλια, σημείωσε, είναι εξαιρετικά ασφαλή γιατί για να χρησιμοποιηθούν εξασφαλίζεται ότι πληρούν αυστηρές προϋποθέσεις, τις οποίες ορίζουν οι αρμόδιοι διεθνείς οργανισμοί. «Τα σωστά δομημένα εθνικά προγράμματα εμβολιασμών μπορούν να διασφαλίσουν ότι κάθε παιδί και ενήλικας λαμβάνει το σωστό εμβόλιο, στο σωστό μέρος, την κατάλληλη στιγμή» τόνισε.

Είναι χαρακτηριστικό, ότι το 1988 η πολιομυελίτιδα ευθυνόταν για την παράλυση 350.000 ανθρώπων διεθνώς, σε 125 χώρες, ενώ, το 2012 καταγράφηκαν 223 άρρωστοι από πέντε χώρες. Η ερυθρά προκαλούσε εκ γενετής ελλείμματα και νοητική καθυστέρηση σε 20.000 νεογέννητα, ενώ, η ιλαρά σκοτώνει 450 παιδιά κάθε μέρα, δηλαδή 18 θάνατοι/ώρα. Ένα στα πέντε παιδιά (22.000.000) δεν έχει κάνει εμβόλιο για ιλαρά και το κόστος για ένα παιδί με ιλαρά είναι 100.000 δολάρια, ενώ, με το ποσό αυτό θα εμβολιασθούν 100.000 παιδιά και θα σωθούν άλλα 400.000 παιδιά.

Τα προγράμματα ανοσοποίησης παιδιών είναι αποδοτικά συγκριτικά με τη στρατηγική του μη εμβολιασμού, επισήμανε ο καθηγητής, σημειώνοντας ότι «η καλύτερη επένδυση είναι τα εμβόλια», καθώς κάθε δολάριο που επενδύεται, αποδίδει 31-108 δολάρια. Τα εμβόλια δεν είναι, όμως, απαραίτητα μόνο για τα παιδιά, αλλά και ενήλικες άνω των 60 χρόνων, αφού, όπως είπε ο κ. Κωνσταντόπουλος, οι λοιμώξεις που μπορεί να προληφθούν με εμβολιασμό, όπως η πνευμονοκοκκική νόσος, είναι η κύρια αιτία θανάτων διεθνώς.

Επίσης, ο καθηγητής αναφέρθηκε και σε έναν από τους χειρότερους «εφιάλτες» της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας και του παγκόσμιου γενικού πληθυσμού, τη μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο, η οποία προσβάλλει, κυρίως, βρέφη, νήπια, καθώς επίσης εφήβους και νεαρούς ενήλικες και προκαλεί βαρύτατες ισόβιες επιπλοκές ή ακόμα και θάνατο.

Τo βακτήριo που προκαλεί τη νόσο (Neisseria Meningitis ή μηνιγγιτιδόκοκκος) διακρίνεται σε πέντε οροομάδες (Α, B, C, W-135 και Y) και για την πλειονότητα των περιστατικών σε παγκόσμιο επίπεδο ευθύνεται η οροομάδα Β (MenB) για την οποία έως τώρα δεν υπήρχε διαθέσιμο εμβόλιο. Πλέον, στη «φαρέτρα» των επαγγελματιών υγείας για την αντιμετώπιση μίας από τις πλέον θανατηφόρες λοιμώδεις νόσους σε ολόκληρο τον κόσμο έχει προστεθεί ένα σημαντικό «όπλο», το νέο εμβόλιο Bexsero, το οποίο αποτελεί το πρώτο εγκεκριμένο εμβόλιο κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου οροομάδας Β.

Ο κ. Κωνσταντόπουλος σημείωσε ότι ο αποτελεσματικότερος τρόπος πρόληψης και ελέγχου της νόσου είναι ο εμβολιασμός, και υπογράμμισε ότι στην προσπάθεια για βελτίωση της εμβολιαστικής κάλυψης σε παιδιά και ενήλικες, ο ρόλος και η ευθύνη των αρχών υγείας, αλλά και της επιστημονικής κοινότητας, είναι σημαντικοί παράγοντες, καθώς εκείνοι καθοδηγούν, εκπαιδεύουν και επηρεάζουν τον πληθυσμό μίας χώρας προς την αλλαγή της νοοτροπίας υπέρ της πρόληψης.