Πώς συνδέεται το έντερο με τον εγκέφαλο

Τη σχέση που έχει το μικροβίωμα (το DNA των μικροοργανισμών που υπάρχουν στο έντερο) με προβλήματα του εγκεφάλου, αλλά και το ρόλο που θα παίξει μελλοντικά η τροποποίηση της εντερικής χλωρίδας στη θεραπεία, αναλύει σε συνέντευξη του στο Πρακτορείο Fm και στην εκπομπή της Τάνιας Η. Μαντουβάλου «104,9 ΜΥΣΤΙΚΑ ΥΓΕΙΑΣ» ο νευρολόγος, αναπληρωτής καθηγητής της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, Στέλιος Γκατζώνης.

Πριν από τρία χρόνια κυκλοφόρησε ένα βιβλίο με τον παράξενο τίτλο «Ο Τρίτος Εγκέφαλος». Το βιβλίο αυτό αποδείκνυε, ότι υπάρχει ένα σύστημα το οποίο περιέχει νευρώνες και αποτελεί ένα όργανο, που στην πραγματικότητα είναι το έντερο μας, αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Γκατζώνης. «Τι σχέση μπορεί να έχει όμως η κοιλιά με το κεφάλι;» προκύπτει εύλογα το ερώτημα. Δεν το ξέρουμε σε γενικές γραμμές, ξέρουμε κάποια πράγματα, αλλά πολλά ακόμη μας είναι άγνωστα, απαντά ο νευρολόγος και εξηγεί:

Πώς συνδέεται το έντερο με τον εγκέφαλο

«Το έντερο μας, μαζί με τα μικρόβια που περιέχει, τα νευρικά του κύτταρα, αποτελεί ένα όργανο το οποίο επηρεάζει τον εγκέφαλο. Υπάρχει μία σύνδεση μεταξύ εγκεφάλου και εντέρου, η οποία είναι νευρική, (υπάρχουν νεύρα από τον εγκέφαλο προς το έντερο), είναι ορμονική, (υπάρχουν ορμόνες που παράγονται στο τοίχωμα του εντέρου και επηρεάζουν τον εγκέφαλο). Επίσης υπάρχει σύνδεση μέσω του ανοσολογικού μηχανισμού του οργανισμού (υπάρχουν ουσίες που παράγονται στο έντερο και επηρεάζουν την ανοσοποιητική απάντηση του οργανισμού), και διαβιβαστές που παράγονται από τους μικροοργανισμούς, οι οποίοι περιέχονται στο έντερο, και επηρεάζουν τον εγκέφαλο», λέει ο κ. Γκατζώνης. Η σεροτονίνη είναι η βασική ουσία που επηρεάζει την κατάθλιψη και το έντερο παράγει τεράστιες ποσότητες σεροτονίνης, φέρνει ως παράδειγμα ο κ. Γκατζώνης.

Τι ακριβώς είναι το μικροβίωμα

Το μικροβίωμα σύμφωνα με τον καθηγητή αφορά στο περιεχόμενο του εντέρου. «Δεν είναι η εντερική χλωρίδα απλοί μικροοργανισμοί, αλλά όλο αυτό το σύστημα μαζί με το εντερικό τοίχωμα, που αποτελεί ένα καινούργιο όργανο. Το μικροβίωμα λοιπόν είναι το DNA των μικροοργανισμών που υπάρχουν στο έντερο». Φάνηκε από μελέτες, αναφέρει ο κ. Γκατζώνης, στο Πρακτορείο Fm, ότι οι άνθρωποι που έχουν κατάθλιψη, άνοια, ή επιληψία, και δεν πάνε καλά με τα φάρμακα, έχουν διαφορετικό εντερικό πληθυσμό, διαφορετική χλωρίδα από τους υγιείς. Και από την άλλη, αυτοί που έχουν επιληψία ή κατάθλιψη και πάνε καλά με τα φάρμακα, έχουν επίσης διαφορετική χλωρίδα από αυτούς που δεν ανταποκρίνονται στην φαρμακευτική αγωγή. Πως όμως λειτουργεί αυτό το δεδομένο σε σχέση με τη θεραπεία;

Ψυχοβιοτικά: θεραπεία της ψυχής μέσω του εντέρου;

«Πρόκειται για το καινούργιο ”Eldorado” της θεραπείας. Φαίνεται ότι θα υπάρξει θεραπευτικός στόχος με την τροποποίηση της χλωρίδας του εντέρου. Και μάλιστα υπάρχει ένας καινούργιος όρος που λέγεται ψυχοβιοτικά. Δηλαδή μικροοργανισμοί, οι οποίοι όταν μετοικήσουν το έντερο, αλλάζουν τη συμπεριφορά του ανθρώπου. Έτσι για παράδειγμα αλλάζοντας τη διατροφή, μπορούμε να θεραπεύσουμε την κατάθλιψη» τονίζει στο Πρακτορείο Fm ο κ. Γκατζώνης.

Επτά στα δέκα παιδιά με αυτισμό έχουν διαταραχές στο έντερο

Όσον αφορά τον αυτισμό ο κ. Γκατζώνης αναφέρει ότι η πλειοψηφία αυτών των παιδιών, το 70% αντιμετωπίζει διαταραχές του εντέρου, όπως ευερέθιστο έντερο, δυσκοιλιότητα, κακή συμπεριφορά του εντέρου κλπ. «Στο εργαστήριο, είναι χαρακτηριστικό ότι όταν καταστρέφουμε σε ποντίκια την χλωρίδα του εντέρου, τότε αυτά αναπτύσσουν αυτιστική συμπεριφορά».

Αγγειακά εγκεφαλικά, νόσος Πάρκινσον

Σε πρόσφατο άρθρο για την κάκωση του εγκεφάλου, αναλύεται ο τρόπος που μπορεί να επηρεαστεί η ανάρρωση από το περιεχόμενο του εντέρου, λέει ο κ. Γκατζώνης, ενώ αναφερόμενος στα αγγειακά εγκεφαλικά προβλήματα, επισημαίνει ότι παίζουν ρόλο νευροφλεγμονώδεις ουσίες, που κυκλοφορούν από το έντερο και επηρεάζουν το φραγμό του εγκεφάλου. Σχετικά με τη νόσο του Πάρκινσον ο νευρολόγος εξηγεί ότι τα κύτταρα τα οποία καταστρέφονται έχουν μέσα τους μία παθολογική πρωτεΐνη, η οποία μαζεύεται στα εντερικά κύτταρα, πολύ πριν αρχίσει να μαζεύεται στον εγκέφαλο. «Ίσως δηλαδή το έντερο να είναι η είσοδος της παθολογίας εκείνης που οδηγεί τελικά στην Πάρκινσον», τονίζει στο Πρακτορείο Fm ο κ. Γκατζώνης.

Τι ρόλο παίζει η χλωρίδα του εντέρου στο IQ

Σύμφωνα με μελέτη, που έγινε από Πανεπιστήμιο της Νέας Ζηλανδίας και τα αποτελέσματα της οποίας ανακοινώθηκαν το 2019, σε 400 παιδιά που πήραν αντιβίωση το πρώτο 24ωρο που γεννήθηκαν και μελετήθηκαν μετά από 11 χρόνια, παρατηρήθηκε ότι στα 327, ο μέσος όρος ευφυΐας ήταν μικρότερος από τον γενικό πληθυσμό. Κι αυτό λόγω της αντιβίωσης, η οποία κατέστρεψε τη χλωρίδα του εντέρου, αναφέρει ο καθηγητής.

Συγκρατημένη αισιοδοξία από την ιατρική κοινότητα

Ο κ. Γκατζιώνης εμφανίζεται επιφυλακτικός ως προς τα νέα δεδομένα, θεωρεί όμως ότι τα επόμενα χρόνια θα έχουμε να περιμένουμε πολλά από αυτές τις διαπιστώσεις και προσδοκά έναν πιο φυσικό τρόπο στην αντιμετώπιση των ασθενειών. «Στον Ευαγγελισμό έχουμε σχεδιάσει σε κλινικό επίπεδο να τα μελετήσουμε όλα αυτά με μία διατροφολόγο. Δηλαδή να αλλάξουμε τη διατροφή ανθρώπων που έχουν χρόνια νοσήματα, τα οποία δεν πάνε καλά με τα φάρμακα, όπως πχ η ανθεκτική επιληψία. Και να δούμε μήπως θα μπορέσουμε να πετύχουμε θεραπεία, αλλάζοντας τη χλωρίδα του εντέρου», λέει στο Πρακτορείο Fm ο κ. Γκατζιώνης.