Μια πρόσφατη μεγάλη έρευνα που δημοσίευσαν Σκανδιναβοί επιστήμονες και δημοσιεύθηκε στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό «The Lancet Diabetes and Endocrinology», έριξε περισσότερο φως στην ήδη υπάρχουσα γνώση μας για την περιπλοκότητα που εμφανίζει η ασθένεια του διαβήτη.
Αυτό που ουσιαστικά υποστήριξαν, είναι ότι ο διαβήτης αφορά τελικά 5 διαφορετικές ασθένειες και η θεραπεία του πρέπει να προσαρμοστεί σε καθεμία περίπτωση ασθενούς χωριστά.
Σήμερα, γνωρίζουμε ότι ο διαβήτης χωρίζεται στους τύπους 1 και 2. Ο πρώτος που είναι γνωστός και ως ινσουλινοεξαρτώμενος ή νεανικός διαβήτης προκύπτει από την αυτοάνοση καταστροφή των β κυττάρων του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη.
Ο διαβήτης τύπου 2 χαρακτηρίζεται από υψηλές τιμές σακχάρου στο αίμα, με την εμφάνιση ινσουλινοαντίστασης και τη σχετική ανεπάρκεια ινσουλίνης. Ευθύνεται για το 90% περίπου των περιπτώσεων διαβήτη, ενώ το υπόλοιπο 10% οφείλεται στο διαβήτη τύπου 1 και το διαβήτη κύησης.
Όλες οι μορφές της νόσου, αυξάνουν σε βάθος χρόνου τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής, εγκεφαλικού επεισοδίου, τύφλωσης, νεφρικής ανεπάρκειας και ακρωτηριασμού των άκρων. Και φυσικά δεν πρέπει να παραλείψουμε να τονίσουμε ότι όλες οι μορφές διαβήτη σήμερα αντιμετωπίζονται με ασφάλεια, λόγω της πληθώρας των φαρμάκων που κυκλοφορούν.
Ο διαβήτης της κύησης
Χωρίς να σημαίνει ότι μια έγκυος νοσεί από διαβήτη ή θα συνεχίσει να νοσεί από διαβήτη και μετά την ολοκλήρωση της κύησης, η ασθένεια μπορεί να εμφανιστεί κατά τη διάρκειά της, κυρίως γύρω στην 24η εβδομάδα.
Ο διαβήτης της κύησης είναι συχνός και συμβαίνει σε 4-8 % των κυήσεων, παγκοσμίως. Κάθε έγκυος μπορεί να παρουσιάσει διαβήτη κύησης αλλά μερικές γυναίκες έχουν όπως φαίνεται αυξημένο κίνδυνο.
Οι παράγοντες κινδύνου είναι:
- Ηλικία άνω των 25 και ιδιαίτερα άνω των 35 χρόνων.
- Φυλή (λατίνοι, αφροαμερικάνοι).
- Παχυσαρκία ή υπέρβαρο προ της κύησης. Η παχυσαρκία σε γυναίκες. αναπαραγωγικής ηλικίας έχει σχεδόν τριπλασιαστεί τα τελευταία 30 χρόνια. Οι παχύσαρκες γυναίκες έχουν 4πλάσιο κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη κύησης, ενώ ο κίνδυνος σε αυτές με Δείκτη Μάζας Σώματος >40 είναι 9πλάσιος!
- Υπερβολική αύξηση βάρους κατά τη διάρκεια της κύησης.
- Ιστορικό προηγούμενης κύησης με διαβήτη. Στις γυναίκες αυτές ο κίνδυνος αυξάνεται σε 30-80% σε επόμενη κύηση.
- Ιστορικό προ-διαβήτη/ αντίστασης στην ινσουλίνη.
- Ιστορικό κύησης με νεογνό άνω των 4 κιλών.
- Ιστορικό ανεξήγητου εμβρυϊκού θανάτου.
- Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.
- Οικογενειακό ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη (γονείς ή αδέλφια) ή διαβήτη κύησης.
Πώς μπορούν να προφυλαχθούν οι έγκυες γυναίκες
Δυστυχώς, ο διαβήτης δεν δίνει πάντα συμπτώματα και μάλιστα οι περισσότερες γυναίκες δεν έχουν κανένα σύμπτωμα, όταν μένουν έγκυες. Γι’ αυτό το λόγο επιβάλλεται, προληπτικά, όλες οι έγκυες να ελέγχουν το σάκχαρο τους μόλις επιβεβαιωθεί η εγκυμοσύνη τους. Αν το σάκχαρο νηστείας είναι φυσιολογικό στο πρώτο τρίμηνο, ο επόμενος έλεγχος γίνεται μεταξύ της 24ης και 28ης εβδομάδας της κύησης.
Το τεστ με το οποίο γίνεται η διάγνωση λέγεται «καμπύλη μέτρησης σακχάρου», η οποία αφορά τη μέτρηση του σακχάρου πριν και μετά την πόση ενός υγρού με μεγάλη περιεκτικότητα σε γλυκόζη, συνήθως 75. Σε περίπτωση που οι τιμές του δεν θεωρούνται φυσιολογικές, τότε η έγκυος σε συνεργασία με το γυναικολόγο και τον ενδοκρινολόγο της θα λάβει διατροφικές οδηγίες ή οδηγίες για χορήγηση ινσουλίνης αν απαιτείται, σε καθημερινή βάση, έως ότου ολοκληρωθεί η κύηση.
Ωστόσο, γυναίκες που είναι παχύσαρκες, είχαν διαβήτη της κύησης σε προηγούμενη εγκυμοσύνη ή έχουν οικογενειακό ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη θα πρέπει να ελέγχονται από την πρώτη επίσκεψη (πριν τη 12η εβδομάδα) με καμπύλη μέτρησης σακχάρου. Όσον αφορά τις διαβητικές ασθενείς που θέλουν να τεκνοποιήσουν θα πρέπει να λάβουν όλες τις απαραίτητες οδηγίες για την τροποποίηση της θεραπείας τους, όποτε αυτό χρειάζεται.
Θα πρέπει να γνωρίζετε πως αν παρουσιάσετε διαβήτη της κύησης θα σας συσταθεί να τρώτε περισσότερους υδατάνθρακες βραδείας καύσης, άφθονα φρούτα, λαχανικά και άπαχες πρωτεΐνες και να μειώσετε τα επεξεργασμένα σάκχαρα. Συνιστάται επίσης, ήπια άσκηση για να μειώνεται το σάκχαρο του αίματος.
Κινδυνεύει το έμβρυο από τα αυξημένα επίπεδα σακχάρου;
Οι έγκυες θα πρέπει να κατανοήσουν ότι τυχόν εμφάνιση διαβήτη θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με μεγάλη προσοχή και ωριμότητα από την πλευρά τους. Και αυτό γιατί τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα της εγκύου μπορεί να επηρεάσουν την υγεία του εμβρύου όπως για παράδειγμα να προκαλέσουν βλάβη στην καρδιά του. Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες έχουν διαπιστώσει ότι τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης, λόγω διαβήτη ή άλλων παραγόντων, εμποδίζουν τα καρδιακά κύτταρα του εμβρύου να ωριμάσουν.
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι όταν αναπτύσσονται καρδιακά κύτταρα που εκτίθενται σε υψηλά επίπεδα γλυκόζης, αυτά δημιουργούν περισσότερα δομικά στοιχεία του DNA από το συνηθισμένο, γεγονός που τα οδηγεί να αναπαράγονται παρά να ωριμάζουν. Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων που αυτό προκαλεί ποικίλλει και μπορεί να προκαλέσει από έναν ελαφρώς εξασθενημένο καρδιακό μυ και χωρίς συμπτώματα στο νεογνό, μέχρι σοβαρές καρδιακές παραμορφώσεις που απαιτούν χειρουργική επέμβαση.
Ολοκληρώνοντας, θα πρέπει η έγκυος να θυμάται ότι ο διαβήτης της κύησης, εφόσον αντιμετωπιστεί με φαρμακευτική αγωγή και τροποποιήσεις στο καθημερινό διαιτολόγιο δεν ενέχει κανένα κίνδυνο για το έμβρυο, ούτε για την ίδια. Ούτε η εμφάνισή του στη διάρκεια της κύησης σηματοδοτεί κάποια σημαντικά προβλήματα υγείας στο μέλλον για τη γυναίκα, εφόσον η ίδια ακολουθήσει μια ισορροπημένη διατροφή και καθημερινή άσκηση.
Μαρία Προκοπίου, ενδοκρινολόγος
