Στον… ρυθμό του Εγκέλαδου «χορεύει» και περισσότερο από ένα μήνα η Εύβοια, με τουλάχιστον 3 σεισμικές δονήσεις μεταξύ 4,7 και 5 Ρίχτερ από δύο διαφορετικά ρήγματα, προκαλώντας αγωνία στους κατοίκους και τους επιστήμονες. Όχι, βέβαια, ότι οι κάτοικοι της Αττικής ανησυχούν λιγότερο καθώς αυτές οι σεισμικές δονήσεις -λόγω της εγγύτητας και μικρού εστιακού βάθους- έγιναν ιδιαίτερα αισθητές, κυρίως σε όσους βρίσκονταν σε ψηλά κτίρια.
Και μπορεί οι σεισμολόγοι να συνιστούν ψυχραιμία -όχι ότι θα μπορούσαν να πουν και κάτι διαφορετικό-, ωστόσο, όταν ζεις σε μία χώρα που σύμφωνα με τις μελέτες απελευθερώνει περίπου το 2% της παγκόσμιας σεισμικής ενέργειας (σ.σ. αν και καταλαμβάνει μόλις το 0,02% της επιφάνειας του πλανήτη) και κάτι παραπάνω από το 50% της Ευρώπης, δεν γίνεται να υπάρξει εφησυχασμός.
Η Ελλάδα βρίσκεται στην 6η θέση της λίστας με τις πιο σεισμογενείς χώρες του πλανήτη (σ.σ. πίσω από την Ιαπωνία, τη Δημοκρατία Βανουάτου, το Περού, τα Νησιά του Σολομώντα και τη Χιλή), διαθέτοντας περισσότερα από 150 ρήγματα -ορισμένα εκ των οποίων με μήκος δεκάδων χιλιομέτρων- που καθημερινά και υπό φυσιολογικές συνθήκες δίνουν τουλάχιστον 20-25 δονήσεις, ανεπαίσθητες στη συντριπτική τους πλειονότητα για τους ανθρώπους.
Πριν από περίπου 13 μήνες (σ.σ. στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2021) οι κάτοικοι της Κρήτης είχαν καρδιοχτυπήσει από τη δόνηση των 5,8 Ρίχτερ στο Αρκαλοχώρι, με απολογισμό έναν νεκρό και αρκετές ζημιές. Ευτυχώς αποδείχτηκε πως αυτός ήταν ο κύριος σεισμός, Στις αρχές Μαρτίου επίσης του 2021, στην Ελασσόνα, είχε σημειωθεί δόνηση 6,3 Ρίχτερ προκαλώντας τον θάνατο ενός ανθρώπου. Όπως φαίνεται, η Ελλάδα -μετά από μία σχετικά μακρά περίοδο σεισμικής ησυχίας- βρίσκεται και πάλι στο… μάτι του Εγκέλαδου, με τους σεισμολόγους να εμφανίζονται κι αυτοί αβέβαιοι για το τι να περιμένουμε το επόμενο χρονικό διάστημα.
Ο μεγαλύτερος καταγεγραμμένος σεισμός στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας σημειώθηκε στις 12 Οκτωβρίου του 1856, με επίκεντρο την Ρόδο και μέγεθος περί τα 8.2 Ρίχτερ, ενώ έχασαν τη ζωή τους 618 άνθρωποι. Δεν είναι όμως ο φονικότερος, καθώς αυτός έχει καταγραφεί στη Χίο στις 3 Απριλίου του 1881, με μέγεθος περίπου 6,4 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ και περισσότερους από 3.500 νεκρούς. Πάντως, πιο πρόσφατο πολύνεκρο πλήγμα του Εγκέλαδου ήταν πριν από περίπου 23 χρόνια στην Αττική, ο επονομαζόμενος σεισμός της Πάρνηθας, που προκάλεσε 143 θανάτους και μεγάλες ζημιές στο λεκανοπέδιο. Αν και διήρκησε μόλις 15 δευτερόλεπτα, είχε εστιακό βάθος από 9 έως 14 χιλιόμετρα στην «καρδιά» της Αττικής, γι’ αυτό και παρά τα 5,9 Ρίχτερ ακόμη και σήμερα η θύμηση του προκαλεί τρόμο.
Πάντως, ιδίως στην Αττική, αποτελεί πρόβλημα που σε κάθε ευκαιρία επισημαίνουν οι ειδικοί το γεγονός ότι ο αστικός – οικιστικός ιστός είναι αρκετά παλιός και κατασκευασμένος με παλιούς αντισεισμικούς κανονισμούς, ενώ υπάρχουν και κτίρια που στερούνται ακόμη και των βασικών αρχών προστασίας.
Τα ρήγματα του… τρόμου
Ιόνιο Πέλαγος: Είναι η περιοχή που διαχρονικά παρουσιάζει τη μεγαλύτερη σεισμική δραστηριότητα σε όλη την Ευρώπη, έχοντας δώσει ακόμη και δονήσεις της τάξεως των 7,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ. Οι κάτοικοι της Λευκάδας, της Κεφαλονιάς, της Ζακύνθου, της Πρέβεζας, δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι έχουν μάθει να ζουν με τους σεισμούς, ενώ το ρήγμα φτάνει μέχρι και νότια της Καλαμάτας. Ιστορικοί έχουν χαρακτηριστεί οι σεισμοί που έλαβαν χώρα τον Αύγουστο του 1953, που άφησαν πίσω τους 455 νεκρούς, 2.412 τραυματίες και 21 αγνοούμενους. Η μεγαλύτερη δόνηση σημειώθηκε στις 12/8 νοτιοανατολικά της Κεφαλονιάς, με τα όργανα μέτρησης να δείχνουν 7,2 Ρίχτερ
Κορινθιακός κόλπος: Τα ρήγματα που υπάρχουν στην περιοχή ανησυχούν τόσο πολύ τους επιστήμονες που υπάρχει 24ωρη παρακολούθηση, καθώς κατά το παρελθόν έχουν δώσει μεγάλες σεισμικές δονήσεις. Πρόκειται για μία πολύ επικίνδυνη ζώνη που ξεκινάει από το Αίγιο και φτάνει μέχρι τις Αλκυονίδες, με το μήκος του μεγάλου ρήγματος να φτάνει τα 30 χιλιόμετρα και να έχει δώσει δονήσεις ακόμη και 7 Ρίχτερ. Στη μνήμη όλων των Ελλήνων πάντως είναι χαραγμένη η δόνηση των 6,8 Ρίχτερ του 1981 που προκάλεσε μεγάλες καταστροφές σε Κόρινθο, Λουτράκι, Περαχώρα, Αγίους Θεοδώρους, Κινέτα, Θήβα, Πλαταιές, Καπαρέλλι, Μέγαρα, Νέα Πέραμο, Ελευσίνα, Μάνδρα, Ασπρόπυργο.
Ρήγμα Αταλάντης: Αν και έχουν περάσει περισσότερα από 100 χρόνια (σ.σ. το μακρινό 1894) όταν «χτύπησε» για τελευταία φορά με σεισμό 6,9 Ρίχτερ και τραγικό απολογισμό 255 νεκρούς, οι επιστήμονες το έχουν κι αυτό σε 24ωρη παρακολούθηση κι αυτό από μόνο του δείχνει τη δυναμική που έχει και την ανησυχία για μεγάλο πλήγμα. Το συγκεκριμένο ρήγμα έχει μήκος περίπου 38 χιλιόμετρα και το βλέπει κανείς ακολουθώντας τη διαδρομή προς την Λαμία.
Βόρειο Αιγαίο: Πρόκειται για μία ιδιαίτερα ευαίσθητη σεισμικά περιοχή, που προκαλεί το ενδιαφέρον Ελλήνων και ξέων επιστημόνων, καθώς διασχίζεται από το ρήγμα της Ανατολίας, που κατά το παρελθόν έχει δώσει πολύνεκρους σεισμός -όχι μόνο στη χώρα μας, καθώς έχει μήκος περίπου 1.200 χιλιομέτρων και ξεκινάει από την Κασπία Θάλασσα και φτάνει μέχρι τη μέση σχεδόν του Αιγαίου Πελάγους. Από το συγκεκριμένο ρήγμα προήλθε τον Φεβρουάριο του 1968 ο σεισμός των 7,2 Ρίχτερ, νοτιοδυτικά του Αγίου Ευστρατίου, με τους τουλάχιστον 20 νεκρούς.
Ρήγμα Πάρνηθας: Πρόκειται για ένα ρήγμα με μήκος περίπου 15 χιλιομέτρων (σ.σ. γνωστό και ως Ρήγμα του Θρασίου) που οριοθετεί τη νοτιοδυτική πλευρά του βουνού και από εκεί προήλθε ο φονικός σεισμό τους 1999. Σε κοντινή απόσταση βρίσκονται τα ρήγματα της Θήβας και της Μαγούλας, που επίσης έχουν «ταλαιπωρήσει» διαχρονικά την Αττική.
