Εξαγωγέα ενεργειακής ασφάλειας στους γείτονές της χαρακτήρισε την Ελλάδα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Όπως τόνισε σήμερα σε ομιλία του σε διεθνές συνέδριο για το Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο που πραγματοποιείται στην Αθήνα, αυτό οφείλεται κυρίως στην ενεργειακή μας στρατηγική και τη στρατηγική στον τομέα του φυσικού αερίου.
«Η κρίση αλλάζει τον ενεργειακό χάρτη της Ευρώπης και η Ελλάδα είναι στην πρώτη γραμμή αυτής της αλλαγής», τόνισε ο πρωθυπουργός. Ο κ. Μητσοτάκης, παρουσίασε τις νέες υποδομές που έχουν υλοποιηθεί ή κατασκευάζονται και οι οποίες επιτρέπουν την αύξηση των εξαγωγών φυσικού αερίου, σημειώνοντας ιδιαίτερα τη νέα δεξαμενή υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Ρεβυθούσα που αύξησε τη δυναμικότητα του σταθμού κατά 65 %, καθώς και το νέο πλωτό σταθμό Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου στην Αλεξανδρούπολη που αναμένεται να λειτουργήσει ως τις αρχές του 2024, τον αγωγό ΤΑΡ που μεταφέρει φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν προς την Ευρώπη μέσω Ελλάδας και τον ελληνοβουλγαρικό αγωγό φυσικού αερίου που εγκαινιάστηκε τον περασμένο μήνα ενώ αναφέρθηκε και στην προοπτική κατασκευής αγωγού εφοδιασμού της Βόρειας Μακεδονίας.
«Σε λίγα χρόνια μπορεί να έχουμε 2, 3 ή και 4 πλωτούς σταθμούς Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου. Θέλουμε να βοηθήσουμε τους γείτονες μας να διαφοροποιήσουν τις ενεργειακές τους προμήθειες και να βελτιώσουν τη σταθερότητα που συνδέεται με την ενεργειακή ασφάλεια» υπογράμμισε ο κ.Μητσοτάκης. Αναφερόμενος στο θέμα των τιμών τόνισε ότι η άνοδος πιέζει τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις, προσθέτοντας ότι η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας που προηγήθηκε και συνεχίζεται, επιτρέπει την ενίσχυση των καταναλωτών.
Ο πρωθυπουργός επανέλαβε τις προτάσεις της ελληνικής κυβέρνησης προς την Ευρωπαϊκή Ένωση για λήψη μέτρων παρέμβασης σε μια αγορά που όπως επεσήμανε χαρακτηριστικά δεν λειτουργεί σωστά.
Σημείωσε, τέλος, σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, ότι η Ευρώπη, όπως ήδη κάνει η Ελλάδα, θα πρέπει να προχωρήσει στη διερεύνηση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων καθώς το φυσικό αέριο όπως είπε, θα είναι κοντά μας για ένα διάστημα και πρέπει να διασφαλίσουμε τον εφοδιασμό σε λογικό κόστος χωρίς να επηρεάζεται η ενεργειακή μετάβαση προς την πράσινη οικονομία. «Χρειαζόμαστε καινοτόμες λύσεις για την διασφάλιση ενεργειακής ασφάλειας τώρα, χωρίς να υπονομεύουμε την πορεία προς την από απανθρακοποίηση», κατέληξε ο πρωθυπουργός.
Ολόκληρη η ομιλία του πρωθυπουργού στο 22o Παγκόσμιο Συνέδριο LNG (22nd World LNG Summit), που διεξάγεται στην Αθήνα (ανεπίσημη μετάφραση από τα αγγλικά):
Κυρίες και κύριοι. Με χαρά σας καλωσορίζω στην Αθήνα για το 22ο World LNG Forum. Θα ήθελα να απολογηθώ για τον καιρό! Είχαμε έναν εξαιρετικό Νοέμβριο, αλλά, φαίνεται πως ο χειμώνας έχει έρθει για τα καλά, και φυσικά μαζί του ήρθαν και οι συνέπειες. Και για το ενεργειακό μας μείγμα.
Παρατήρησα τα εισαγωγικά σας σχόλια και σκεφτόμουν πως δεν ήταν πολλοί από εσάς τους ειδικούς στη βιομηχανία, που θα μπορούσαν να είχαν προβλέψει τα κοσμοϊστορικά γεγονότα που συνέβησαν το 2022. Επομένως, θεωρώ πως είναι η κατάλληλη στιγμή για τη συνάντηση μας και πιστεύω πως είναι ιδανική στιγμή για να πραγματοποιηθεί η συνάντηση αυτή στην Ελλάδα, καθώς, όπως γνωρίζετε έχουμε κάνει σημαντικές επενδύσεις στις υποδομές για το φυσικό αέριο και το Υγροποιημένο Αέριο (LNG) εδώ και πολλά χρόνια.
Και σε αυτή την πολύ κρίσιμη συγκυρία για τη βιομηχανία, είναι τιμή για την Αθήνα να σάς υποδεχόμαστε για πρώτη φορά. Είμαι βέβαιος πως θα έχετε παραγωγικές συζητήσεις τις επόμενες μέρες και νομίζω πως θα είστε πιο ακριβείς στις προβλέψεις σας για το τι θα συμβεί την επόμενη χρονιά. Αν και δεν έχω δει αναλυτικά το υλικό για τις συζητήσεις που είχατε έναν χρόνο πριν. Απ’ ό,τι καταλαβαίνω θα επισκεφθείτε – τουλάχιστον κάποιοι από εσάς – τη Ρεβυθούσα την Παρασκευή.
Ενώ η εγκατάσταση στη Ρεβυθούσα – όπως την γνωρίζουμε – δεν είναι καινούργια, εδώ και περισσότερα από 20 χρόνια είναι ένα αναπόσταστο στοιχείο και βρίσκεται στην καρδιά του ενεργειακού μείγματος της χώρας. Θα ήταν αδύνατο να φανταστεί κανείς την Ελλάδα χωρίς πρόσβαση στο LNG και χωρίς την υποδομή που το υποστηρίζει και κάνει εφικτή τη διανομή του.
Ποτέ, όμως, δεν υπήρξε πιο σημαντική από ότι στον απόηχο του παράνομου πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Γνωρίζουμε πόσο οδυνηρό είναι να υπόκειται κανείς στην απαράδεκτη απόπειρα της Ρωσίας να εργαλειοποιήσει το φυσικό αέριο με στόχο να μας πιέσει ώστε να σταματήσουμε τη στήριξή μας στην Ουκρανία. Όλοι είμαστε απόλυτα αποφασισμένοι, ως μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να συνεχίσουμε να στηρίζουμε την Ουκρανία. Ο εκβιασμός της Ρωσίας δεν θα περάσει, ούτε θα κάμψει την αποφασιστικότητά μας.
Ωστόσο, τέτοιες εκδηλώσεις, όπως αυτή στην οποία συμμετέχουμε σήμερα, δείχνουν γιατί διαρκές μέλημά μου, ως Πρωθυπουργός, είναι η διαφοροποίηση πηγών και η ευελιξία και η εξέταση για το ποιες επενδύσεις μπορούμε να κάνουμε εμείς στην Ελλάδα για να προστατεύσουμε την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης. Γιατί αυτή η πρωτοφανής κρίση, όπως επισημάνατε, αναμφίβολα χαράσσει εκ νέου τον ενεργειακό χάρτη της Ευρώπης. Με υπερηφάνεια δηλώνω πως η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή αυτής της αλλαγής. Είναι μια άγκυρα σε όλο και πιο ταραχώδεις θάλασσες, και τη στιγμή που μιλάμε είναι εξαγωγέας ενεργειακής ασφάλειας στους γείτονές μας και φιλοδοξεί να το κάνει σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό στο μέλλον.
Η γεωπολιτική και γεωοικονομική μας εμβέλεια δεν ήταν ποτέ μεγαλύτερη. Και μεγάλο μέρος αυτού, πιστεύω, οφείλεται στην ενεργειακή μας στρατηγική, ιδίως στη στρατηγική μας για το φυσικό αέριο. Βοηθά επίσης το γεγονός ότι έχουμε αφήσει πίσω μας τα χρόνια της κρίσης και ότι η οικονομία μας αναπτύσσεται με ρυθμό περίπου 6% φέτος. Έχουμε καταστήσει την ενέργεια και την ενεργειακή μας στρατηγική κεντρικό σημείο της εθνικής μας οικονομικής στρατηγικής για το μέλλον. Αν δείτε τις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Ελλάδα, έχουν αυξηθεί κατά 50% φέτος.
Όπως γνωρίζετε, και όπως θα δείτε, προσθέσαμε μια πλωτή μονάδα αποθήκευσης στη Ρεβυθούσα για να επεκτείνουμε την αποθηκευτική ικανότητα των εγκαταστάσεων κατά περίπου 65%. Η πρώτη μας νέα μονάδα FSRU θα λειτουργήσει στην Αλεξανδρούπολη στο τέλος του 2023, αρχές του 2024. Και υπάρχουν πολλοί άλλοι σημαντικοί τερματικοί σταθμοί που εξετάζονται και οι οποίοι θα μπορούσαν να αναπτυχθούν τα επόμενα χρόνια. Δεν θα με εξέπληττε αν κατά την επίσκεψή σας σε λίγα χρόνια, θα μπορείτε να δείτε δύο, τρία, ίσως και τέσσερα νέα τερματικά πέραν της Ρεβυθούσας, να δέχονται φορτία.
Οι υποδομές μας σε αγωγούς επίσης επεκτείνονται. Πριν από δύο χρόνια, όπως σίγουρα γνωρίζετε, εγκαινιάσαμε τον Διαδριατικό Αγωγό Φυσικού Αερίου (TAP) που συνδέει την Κασπία Θάλασσα με την Ιταλία. Εξετάζεται ήδη η επέκταση των δραστηριοτήτων του ΤΑΡ για να υποστηρίξει τον ευρωπαϊκό στόχο να εισάγουμε περισσότερο φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν. Και την 1η Οκτωβρίου γιορτάσαμε στη Σόφια την εμπορική λειτουργία του Διασυνδετήριου Αγωγού Ελλάδας – Βουλγαρίας (IGB). Αυτός είναι ο δεύτερος αγωγός μας, προς τη Βουλγαρία, όπου οι εξαγωγές μας έχουν τριπλασιαστεί τον τελευταίο χρόνο, ενώ τους τελευταίους μήνες ολοκληρώθηκε με επιτυχία μια δοκιμή αγοράς για έναν νέο αγωγό προς τη Βόρεια Μακεδονία. Και πιστεύω ότι όλες αυτές οι εξελίξεις ανοίγουν το δρόμο για ένα καλύτερο μέλλον σε ολόκληρη την περιοχή.
Θέλω να είμαι πολύ σαφής απέναντί σας: Θέλουμε να βοηθήσουμε τους περιφερειακούς εταίρους μας να διαφοροποιηθούν πολύ γρήγορα από το ρωσικό φυσικό αέριο και να σπάσουμε τον ασφυκτικό κλοιό που είχε επιβάλλει η Ρωσία στους γείτονές μας. Πιστεύουμε ότι με αυτόν τον τρόπο συμβάλλουμε σημαντικά στην περιφερειακή σταθερότητα, η οποία συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με την ενεργειακή ασφάλεια. Ως χώρα, γνωρίζετε ότι έχουμε βάλει ένα στρατηγικό στοίχημα όσον αφορά το φυσικό αέριο. Σε εγχώριο επίπεδο, το φυσικό αέριο είναι ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους η κατανάλωση άνθρακα έχει μειωθεί κατά σχεδόν 80% σε μια δεκαετία. Και το φυσικό αέριο ήταν και θα είναι αναπόσπαστο μέρος της στρατηγικής μας για την ενεργειακή μετάβαση.
Στην Ελλάδα λειτουργούσε ένα σχετικά απλό δίκτυο, εισάγοντας φυσικό αέριο από τρία σημεία, κυρίως για εγχώρια χρήση. Ωστόσο, σύντομα θα μεταφέρουμε επιπλέον αέριο από την Κασπία Θάλασσα και φυσικά θα στέλνουμε περισσότερο αέριο προς τον βορρά, αλλά και προς την Ιταλία. Θα μπορούσα να υποστηρίξω ότι σε κάποιο βαθμό η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης θα περνάει από την Ελλάδα. Και καθώς ο κλάδος εξελίσσεται, φυσικά θα εξελιχθούμε μαζί του, σχεδιάζοντας να μεταφέρουμε βιομεθάνιο και υδρογόνο τα επόμενα χρόνια. Αλλά όπως επισημάνατε στις εισαγωγικές σας παρατηρήσεις, αυτό που απαιτεί το μέλλον είναι να διαχειριστούμε το παρόν.
Οι τιμές του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας είναι πολύ υψηλές. Οι λαοί της Ευρώπης υποφέρουν. Οι επιχειρήσεις μας βρίσκονται υπό μεγάλη πίεση. Οι προϋπολογισμοί μας βρίσκονται υπό μεγάλη πίεση. Ο μόνος λόγος που μπορούμε και στηρίζουμε επιχειρήσεις και νοικοκυριά σε αυτό το βαθμό, είναι επειδή έχουμε πετύχει ρυθμούς ανάπτυξης σχεδόν 6%.
Ωστόσο, επανακατευθύνουμε σημαντικούς πόρους για να διασφαλίσουμε ότι θα διατηρήσουμε την τιμή της ενέργειας σε ανεκτά επίπεδα. Οι ενεργοβόρες βιομηχανίες μας, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη, αντιμετωπίζουν μια υπαρξιακή απειλή. Και υποστηρίζω εδώ και αρκετό καιρό ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να λειτουργούμε όπως πριν. Από τον Μάρτιο, υποστηρίζω ότι πρέπει να υπάρξει αποφασιστική δράση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε να επιβάλουμε κάποιους κανόνες σε μια αγορά που δεν λειτουργεί πλέον σωστά.
Αναφέρατε τις τιμές που έπρεπε να αντιμετωπίσουμε. Η τιμή του φυσικού αερίου άγγιξε τον περασμένο Αύγουστο τα 100 δολάρια ανά εκατομμύριο βρετανικές θερμικές μονάδες (BTU). Αυτό ισοδυναμεί με ένα βαρέλι πετρελαίου που κοστίζει 600 δολάρια. Αυτή δεν είναι μια φυσιολογική τιμή. Και δεν είναι κάτι που μπορεί να είναι βιώσιμο. Πρέπει να βρούμε μια νέα ισορροπία. Και πιστεύω ακράδαντα ότι η Ευρώπη θα πρέπει να επενδύσει περισσότερο στον εφοδιασμό με φυσικό αέριο για να βοηθήσει να αμβλυνθεί η τρέχουσα κρίση.
Δεν μπορούμε να εξαλείψουμε την προμήθεια ρωσικού φυσικού αερίου χωρίς να επενδύσουμε σε νέα παραγωγή. Καταφέραμε να πετύχουμε εφοδιαστική επάρκεια φέτος, αλλά το καταφέραμε επειδή εξαρτόμαστε ακόμα από το ρωσικό φυσικό αέριο. Το 2023 θα είναι μια πιο δύσκολη χρονιά. Είναι σαφές ότι θα χρειαστούμε περισσότερο LNG, αλλά είναι εξίσου σαφές ότι πρέπει επίσης, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, να διερευνήσουμε εάν μπορούμε να αποκτήσουμε νέα κοιτάσματα υδρογονανθράκων.
Αυτό ακριβώς κάνουμε στην Ελλάδα, επιταχύνουμε τις έρευνές μας για υδρογονάνθρακες, ιδιαίτερα νοτιοδυτικά της Κρήτης και της Πελοποννήσου, σε συνεργασία με την ExxonMobil. Θα πρέπει να είμαστε ρεαλιστές. Το φυσικό αέριο θα το χρησιμοποιούμε για ένα διάστημα και πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να εξασφαλίσουμε την παροχή του στους πολίτες σε λογικό κόστος.
Αυτό σαφώς δεν θα γίνει σε βάρος της ανάγκης επιτάχυνσης της εξέλιξης του κλάδου των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Στην Ελλάδα έχουμε εγκαταστήσει πάνω από δέκα gigawatt αιολικής και ηλιακής ενέργειας και άλλα δυόμισι gigawatt υδροηλεκτρικής ενέργειας. Και πραγματικά, μια όμορφη ημέρα του Οκτωβρίου, με ήλιο και άνεμο, όταν η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια δεν ήταν τόσο σημαντική επειδή δεν χρησιμοποιούμε κλιματισμό, καταφέραμε να τροφοδοτήσουμε ολόκληρη τη χώρα για 6 ώρες, χρησιμοποιώντας ενέργεια μόνο από ανανεώσιμες πηγές. Ήταν ένα σημαντικό ορόσημο για εμάς.
Αλλά αυτό, φυσικά, δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να κάνουμε ένα σχεδιασμό για τη μεταβατική περίοδο. Και στη μεταβατική περίοδο θα απαιτείται φυσικό αέριο, αλλά θα χρειαστεί επίσης εσάς, τον κλάδο σας, ως συνεργάτες στις προσπάθειές μας. Έχουμε δει, πιστεύω, τεράστιες καινοτομίες στη βιομηχανία του LNG τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Σε τεχνικό επίπεδο αλλά και σε εμπορικό. Αλλά υπάρχει ένα πράγμα που δεν έχουμε λύσει: πώς να συνεχίσουμε να επενδύουμε στην προμήθεια φυσικού αερίου και ταυτόχρονα να είμαστε απόλυτα ευθυγραμμισμένοι με τις απαιτήσεις ενός κόσμου με μηδενικούς ρύπους.
Και, φυσικά, γνωρίζουμε μερικά από τα συστατικά της επιτυχίας: δέσμευση άνθρακα και αποθήκευση υδρογόνου και άλλους ευφάνταστους τρόπους επαναπροσανατολισμού πόρων μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Αυτό που νομίζω ότι μας λείπει ακόμα είναι ένα εμπορικό μοντέλο που να συγκεντρώνει όλα αυτά τα στοιχεία.
Γι’ αυτό, παρόλο που το προϊόν που διαχειρίζεστε και η βιομηχανία που δημιουργήσατε έχει τρομερά θετική επίδραση στην ενεργειακή μας ασφάλεια, θα σας παρότρυνα να χρησιμοποιήσετε αυτή την ευκαιρία για να σκεφτείτε αυτές τις καινοτόμες λύσεις που χρειαζόμαστε και οι οποίες μπορούν να προσφέρουν ενεργειακή ασφάλεια τώρα χωρίς να υπονομεύεται η διαδικασία απαλλαγής από τον άνθρακα μακροπρόθεσμα.
Άλλωστε, η Ελλάδα είναι τα τελευταία χρόνια – όπως σας είπα- στην πρώτη γραμμή της πράσινης ενεργειακής επανάστασης. Είμαστε δυστυχώς επίσης στην πρώτη γραμμή, μιας κλιματικής κρίσης.
Και γι’ αυτό πρέπει να βρούμε μαζί αυτές τις λύσεις. Εάν δεν το πράξουμε, τότε η δουλειά που κάνουμε σήμερα δε θα έχει καμία σημασία μπροστά στις περιβαλλοντικές προκλήσεις και τις προκλήσεις του εφοδιασμού για το μέλλον.
Για άλλη μια φορά, επιτρέψτε μου να σας καλωσορίσω στην Αθήνα. Ελπίζω να επιστρέψετε κάποια στιγμή για επαγγελματικούς λόγους ή για αναψυχή. Σας εύχομαι να έχετε ένα επιτυχημένο συνέδριο που θα οδηγήσει σε λύσεις. Και ελπίζω το 2023 δεν θα είναι τόσο απρόβλεπτο όσο το 2022 και ότι εμείς ως ηγέτες δεν θα ξοδέψουμε τόσο πολύ χρόνο προσπαθώντας να γίνουμε όχι ειδικοί, αλλά τουλάχιστον να έχουμε μια γενική γνώση για τον περίπλοκο κλάδο σας.
